Frank Ligtvoet
Knak wordt plop
Een voetnoot bij een nieuwe vertaling van Rupsje Nooitgenoeg
Een tijdje geleden schreef ik in dit blad (Filter 13: 1) een ironisch stukje over de schrikbarend onnauwkeurige vertaling van Eric Carles ongeveer 225 woorden tellende superbestseller, het prentenboek The very hungry caterpillar, uitgegeven door Gottmer. Het stukje droeg de titel ‘Iemand kan niet vertalen’. vpro-radio wijdde er op 20 april 2006 een discussietje aan in het programma De Avonden met de uitgever van Gottmer, die zurig en ad hominem commentaar gaf (www.vpro.nl/programma/deavonden/afleveringen/26677668/). Weerwoord was door de vpro beloofd, ten slotte echter niet gevraagd. Ondanks des uitgevers zurigheid verscheen er onlangs een nieuwe vertaling, die veel van de Filter-voorstellen bleek te hebben gehonoreerd. Hoewel ik geen vertaler ben en mijn voorstellen alleen de discussie wilden dienen, was ik toch stiekem gevleid door het feit mijn als klein grapje bedoelde vertaling van het geluid van een uit een eitje barstende rups het won van hun oude onomatopee: knak werd plop!
Maar net zomin als het om mijn vertaling ging, ging en gaat het mij natuurlijk ook niet om de actuele vertalingen van het prentenboek. De titel van mijn stukje gaf dat al aan. Een vertaling, zelfs wanneer het om weinig woorden in een prentenboek gaat, moet gemaakt worden door een vertaler en niet door ‘iemand’. Die iemand is immers ‘iemand van de uitgeverij’ en die is nu eenmaal nooit goed genoeg. De nieuwe Gottmer-vertaling laat dat nog steeds onomwonden zien en misschien moet ik de uitgever gewoon recht voor zijn raap vragen: waarom vraagt u niet een professionele vertaler om het werk te doen? De huidige vertalerloze vertaling getuigt nog altijd van minachting voor vertalers en vertalingen en in het verlengde daarvan van gebrek aan respect voor een buitenlandse auteur. De kwaliteit van zijn werk in het Nederlands werd tot tweemaal toe voor een paar rotcenten opgeofferd.
Ik denk niet dat Gottmer de enige uitgever is die zo achteloos met een vertaling van een prentenboek omspringt, maar wie een zeer geslaagde industrie weet te maken van een boek in vertaling, zoals Gottmer met Carles rupsje deed, heeft werkelijk geen enkele reden om concessies aan de kwaliteit te doen. Ik zou dus graag op de titelpagina van een volgende druk zien: ‘Vertaald door’ gevolgd door een naam van een professionele vertaler.
Auteursrechtelijk beschermd