Der fielen, rabauwen, oft der schalcken vocabulaer

[fol. A7v]

Vanden klinckeneeren die ghemeynlijc cleyne clocxkens clincken.

DAt vierde capittel is vanden clinckeneeren. Dese zijn bedelers, die voor die kercken sitten op alle mesdaghen oft kercwiingen, met quade ghebroken schenckelen. Die eene van dese en heeft geenen voet, die andere en heeft geenen scenckele, ende die derde geen hant oft armen. Item sommige van dese hebben ketenen by haer liggende, ende segghen dat si gheuangen gelegen hebben om onschult. Ende hebben gemeynlijc eenen heyligen, ghelijc sinte Sebastiaen, oft sinte Leenaert, oft sinte Anthonis by haer staen, om dies wille dat si daer door met groote iammerlijcke clagende stemme bidden ende heysschen souden. Ende het is al gelogen dat sy roepen, want den eenen is zij-

[fol. A8r]

nen schenckel oft voet in die geuanckenisse af gevuylt oft af gerot om quade saecken wille. Item den anderen is zijn hant af gehouwen inden crijch, oft int bordeel oft taueerne om der vrouwen wille. Item die menighe verbint zijnen schenckel oft arm met selfeynden ende met bebloede doecken, ende gaet op crucken ende en heeft gheen ghebreck.

Item te Vtenheym was een priester heer Hans segeler geheeten, ende dese hadde zijn moeder by hem woonende, ende voor zijn huys quam een op crucken, ende die moeder bracht hem een stuc broots, ende hy sprac: Wilt ghy my anders niet gheuen? sy sprac ic en hebbe niet anders. Ende hy sprac: ghy oude papenhoere, wilt ghy den paep rijc maken? ende hy vloecte haer menigerley vloec, ghelijc hy gedencken mochte. Die moeder ghinc tot haren heere met schreyenden oogen ende claechde hem dat. Die heere liep hem na, dese liet die crucken vallen, ende liep haestelijc van daer. Corts daer nae wert den priestere zijn huys verbrant, hy meynde dat die clinckener dat ghedaen hadde.

Item een ander waerlijc exempel. Te Schletstadt sat eenen voor die kercke, ende dese hadde van eenen dief eenen schenckel aen die galge af ghesneden, ende hadde desen schenckel voor hem liggen, ende hadde zijnen goeden schenckel met banden opgebonden. Dese wert met eenen anderen bedeleer oneens ende kijuende, ende dese liep costelijc daer na ende seyde dat eenen

[fol. A8v]

sergiant oft stadtknecht was. Ende also geringe als dese den stadtknecht sach: stont hy op ende liet den quaden schenckel liggen, ende liep soo snellijc ter stadt wt, dat een rosch hem niet en hadde mogen achterhalen. Corts daer na wert dese tot Aiche aen die galge ghehanghen, ende den dorren schenckel hangt by hem. Ende dese was gheheeten Peeter van crucenaken.



Item dese zyn



die grootste schalcken die men vinden mach, die dat inder gelijcken doen, want si hebben die alderschoonste leden onder haer cleederen, ende van buyten schijnen si seer ghebreckelijc. Item sommighe van desen hebben ooc sacken voor hare buycken hangende, ende seggen dat si gescheurt zijn. Ende hier mede bedrieghen sy die arme slechte lieden, also dat si meer aelmoessen ghecrijghen dan andere arme schamele menschen. Ende als sy in haer herberge comen, so versluymen sy dat geldeken gelijc goede gesellen, ende

[fol. B1r]

en hebben geen gebreck in alle haer lichaem. Sommighe van dese nemen oock wel eenen verckens darm die bebloet is, ende hangen die ter syden aen haren rugge. Ende dan crijten sy deerlijck, ende by haer hebben sy eenen anderen bedeleer, oft bidtster staende die iammerlijck bedelet, ende thoonen den volcke dien mensche seer nat van bloede te sijne, ende dat zijn darmen in zijn syde wt comen.

Item te Roomen int iaer van gratien was een schalck die aldus langen tijt voor dat volc met eenen bebloeden darme lach oft hy gheschoert geweest hadde alsoo dat hy wonderlijcke vele ghelts ghecreech. Ende by onuersienicheyt quam daer eenen grooten hont gheloopen, ende track dien darm vanden schalc, ende atten eer zijn ghesellen dat bemercten. Maer dit wert bemerct van vele menschen die daer by stonden. Ende dese schalcken namen haer gelt ende liepen al beschaemt van daer te Roomen wt, want hadmense gecregen men souder anders mede gheleeft hebben. Dit selue is daer na dicwils noch in veele andere plaetsen gespeelt. Men vint oock veel van dese clickeneers die vellen oft ander vleesch op haer leden, ende sonderlinge in haer aensicht hanghen ende placken, alsoo dat si seere mismaect schijnen. Ende sommighe van desen maecken oock wel seericheden van vreemde substancien ende placken sommige substancien aen haer licha-

[fol. B1v]

men, ghelijc seericheden oft gelijck die spaensche pocken. Ende dese weten si in haer huys weder af te doene. Oft si beroocken haer met wieroock om dat si deerlijck schijnen souden. Allen dese zijn die eerste op die iaermercten ende op die kercwijnghen, ende die leste van daer. Conclusio. Gheeft haer soo weynich als ghy cont, want sy en zijn anders niet dan bedrieghers der boeren ende der slechter menschen.

¶ Exempel. Eene hiet Vtz van Lindau, die was te Olms int gasthuys ontrent xiiij. daghen. Ende op sinte Sebastiaens dach lach hy voor der kercken, ende verbont die schenckelen ende handen, ende hy cost die voeten in handen veranderen. Dese wort den stadtknechten verraden, ende doen hy haer sach comen, soo liep hy ter stadt wt, een peert en hadde hem niet moghen achterhalen.