Faro. Tijdschrift over Cultureel Erfgoed. Jaargang 2

[p. 60]

web.recensie | Bart De Nil

Archivescanada.ca:
Canada's Archiefinformatienetwerk
www.archivescanada.ca

Het kunnen zoeken via één webcatalogus in alle archiefcollecties in Vlaanderen blijft de natte droom van menig onderzoeker. Het valt echter te betwijfelen of dit in Vlaanderen de eerstkomende jaren zal worden gerealiseerd. In afwachting zijn er alvast in het buitenland enkele landelijke archiefnetwerken die inspirerend kunnen werken.

Een van mijn favorieten is www.archivescanada.ca, dat zichzelf omschrijft als de ‘toegangspoort tot Canada's verleden.’ Het is een nationale databank die toegang geeft tot de collecties van meer dan 800 archiefinstellingen over heel Canada. De archiefinstellingen leveren, langs het portaal van het provinciaal of territoriaal netwerk waartoe ze behoren, beschrijvingen van hun bestanden aan. Het bereik van de beschrijvingen gaat verder dan klassieke archiefbestanden. Ook collecties louter bestaande uit kaarten, foto's, radio-opnames, video's enzovoort worden opgenomen. De beschrijvingen zijn gebaseerd op de ISAD(G)-standaard (General International Standard for Archival Description) voor beschrijvingen op bestandsniveau. Samengevat is www.archivescanada.ca een gouden gids voor de archieven in Canada.

Het mooie aan www.archivescanada.ca is dat het niet stopt bij een vlakke catalogus voor onderzoekers, lees: traditionele archiefgebruikers. De website heeft immers als missie om zoveel mogelijk Canadezen te bereiken, het is ‘an ongoing project that benefits Canadians of all ages from coast to coast.’ Daarom kan men er ook zoeken in gedigitaliseerde foto's en documenten, virtuele tentoonstellingen enzovoort. Zodanig dat iedereen, van schoolkinderen tot onderzoekers, er terechtkan voor objecten en informatie. Een belangrijk deel van een gedigitaliseerd materiaal kwam er dankzij het Archival Community Digitization Program, een subsidielijn voor digitaliseringprojecten van archieven. Om in aanmerking te komen, moet het resultaat van een project zijn dat uniek gedigitaliseerde content online raadpleegbaar wordt en tevens gratis beschikbaar is. Het resultaat is dus meer dan plaatjes op het internet; digitale erfgoedobjecten worden langs een website thematisch ontsloten met veel aandacht voor erfgoededucatie.

De drijvende kracht achter www.archivescanada.ca is de Canadian Council of Archives, een overheidsorganisatie die inspeelt op de noden van archieven rond opleidingen, standaardisatie, archiefbeschrijvingen, behoud en beheer, enzovoort. Ze hebben ook enkele subsidieprogramma's zoals voor digitalisering en het creëren van stageplaatsen voor studenten. Een van haar aandachtspunten is de promotie van ‘archives awareness’, of het bewustmaken van het grote maatschappelijke belang van archieven bij politici, de media en het brede publiek. Van daar de missie van www.archivescanada.ca om zoveel mogelijk Canadezen te bereiken.

[p. 61]

Surf ook eens naar
Archiefbank Vlaanderen
www.archiefbank.be

Ook Vlaanderen heeft een gouden gids voor archieven, zij het dat onze gids is beperkt tot private archieven. Archiefbank Vlaanderen verzamelt de gegevens van de archieven van personen, van families of van privaatrechtelijke verenigingen, organen, bedrijven of instellingen. De archieven worden beschreven volgens de internationale ISAD(G)-standaard. Er zijn 26 velden voorzien, wat het mogelijk maakt om niet enkel basisinformatie over archieven op te nemen, maar ook beschrijvingen op bestandsniveau. Archiefbank Vlaanderen wordt gevuld door de zogenaamde ‘partners in het erfgoedveld’ die de gegevens aanleveren of zelf invoeren in de databank. Voor de gebruikers biedt www.archiefbank.be een eenvoudige en uitgebreide zoekmodule aan. Na een zoekvraag krijgen ze een resultaatslijst met de bestanden die ze kunnen downloaden, printen of mailen. Als je op de titel van het bestand klikt, krijg je een pop-upvenster met de fiche van het bestand met daarin alle gegevens. Ook de bewaarplaatsen worden systematisch beschreven volgens de internationale ISAAR-standaard (International Standard Archival Authority Record for Corporate Bodies, Persons and Families). De beste manier om Archiefbank Vlaanderen te leren kennen is door het gewoon eens uit te testen. Al doende leert men.

Archiefbank Stadsarchief Amsterdam
https://stadsarchief.amsterdam.nl/archieven/
archiefbank/introductie/index.nl.html

Een andere invulling van de term archiefbank wordt gegeven door het Stadsarchief Amsterdam. Via deze archiefbank kun je integraal zoeken in de inventarissen. In een aantal inventarissen is ook de inhoud in de vorm van scans raadpleegbaar. Door middel van een boomstructuur, zoals bij de Windows verkenner, kun je gemakkelijk zoeken doorheen een inventaris. Waar er gescande documenten beschikbaar zijn, wordt dit aangegeven. Het zijn mini-afbeeldingen die een indruk geven van het type van document. Maar om de scans in leesbare kwaliteit te bekijken en te downloaden, moet je betalen. Een groot gedeelte van de inventarissen is echter nog niet gedigitaliseerd. Wens je ze gedigitaliseerd dan kun je gebruikmaken van ‘digitaliseren op aanvraag’. En ook hiervoor moet worden betaald. Als reden voor het betalen van scans haalt het Stadsarchief Amsterdam aan dat scans gelijkstaan aan reproducties, zoals de aanschaf van kopieën in de leeszaal. Een argument dat hout snijdt en dat zorgt voor een stroom van inkomsten die investeringen in een permanente digitalisering van hun archief mogelijk maken. Het geeft wel een pecuniaire invulling aan de term archiefbank.