Faro. Tijdschrift over Cultureel Erfgoed. Jaargang 1

[p. 64]

De keuze van de redactie

Douwe Draaisma,
De heimweefabriek. Geheugen, tijd & ouderdom

Groningen, Historische Uitgeverij, 2008, 144p.

Als bijzonder hoogleraar in de geschiedenis van de psychologie heeft Douwe Draaisma (1953) een internationale reputatie opgebouwd met breed onderzoek naar het geheugen en de werking ervan. Zijn bestseller Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt. Over het autobiografische geheugen (2001) is intussen een standaardwerk. In De metaforenmachine. Een geschiedenis van het geheugen (2003) gaat Draaisma dieper in op de eeuwenlange beeld- en theorievorming rond geheugen en herinnering. Heel wat van zijn denkbeelden en concepten zijn ook voor het erfgoedveld relevant. Recent verscheen De Heimweefabriek waarin Draaisma de relatie onderzoekt tussen geheugen en ouderdom. Draaisma neemt het op voor het oude geheugen en gaat in tegen de problematisering van een vervagend geheugen. Is het immers niet veel interessanter om te kijken welke ervaringen het scherpst aanwezig blijven in een verouderend geheugen? Warm aanbevolen lectuur!

[BR]

Thierry Groensteen,
La bande dessinée. mode d'emploi

Bruxelles, Les Impressions nouvelles, 2008, 224p.

Groensteens titel is een knipoogje naar Georges Perecs magnum opus La vie mode d'emploie en snijdt op overtuigende manier een aantal aspecten aan van wat hijzelf ‘un objet culturel non identifié’ - het beeldverhaal - noemt. Aan de hand van talrijke auteurs (gaande van



‘pioniers’ als Winsor McCay en George Herriman, ‘klassiekers’ als Franquin en E.P. Jacobs over de ‘nouvelle vague’-auteurs als Alan Moore en Blain tot en met minder bekende, hedendaagse kunstenaars als Dave McKean en Baudoin) fileert Groensteen moeiteloos een aantal prangende thema's. Zo analyseert deze ex-directeur van het Musée national de la Bande Dessinée van Angoulême met labels als ‘lectures’, ‘un art séquentiel’ en ‘registres’ deelaspecten als van het stripbedrijf als ‘kleur’, ‘taal’, ‘stijl’ (wat is de ‘klare lijn’?), enzovoorts. Uiterst geschikt leesvoer dus voor iedereen die in ‘representativiteit’ en ‘beeldcultuur’ is geïnteresseerd. Het boek wordt ongetwijfeld een nieuwe referentie, naast vroegere klassiekers van auteurs als Benoît Peeters en Scott McCloud.

[RD]

Omer Vandeputte (red.),
Gids voor Vlaanderen. Toeristische en culturele gids voor alle steden en dorpen in Vlaanderen

Tielt, Lannoo, 2007, 1.392p.

Een halve eeuw na de eerste Gids voor Vlaanderen van zijn grote bezieler Jozef Van Overstraeten, liet VTB/VAB einde 2007 de vijfde editie van deze Vlaamse ‘baedeker’ verschijnen. Achter de toepasselijk zilveren omslag passeren op bijna 1.400 bladzijden alle 327 fusiegemeenten van Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de revue. Per fusie worden alle deelgemeenten volgens een vast stramien besproken: de etymologie van de gemeentenaam, het aantal inwoners, de geografische en socio-economische karakteristieken, de bereikbaarheid via auto en trein en - vooral - de bezienswaardigheden, evenementen en lokale gastronomische specialiteiten.

Honderden lokale medewerkers, gerekruteerd in heemkundige kringen, bij gemeentelijke toeristische diensten of archieven en onder de VTB/VAB-leden zelf, beschrijven in kort bestek



de markante feiten en materiële getuigenissen uit het roemrijke verleden van hun dorp of stad. De klemtoon ligt zeer nadrukkelijk op het onroerende erfgoed waarvan we doorgaans - en dat zowel in eigen streek als over de provinciegrens - de historische betekenis en culturele context amper of niet kennen. Met dit kloeke boekwerk

[p. 65]

kan ‘reizen om te leren’ het motto zijn van elke binnenlandse verplaatsing. Wie het allemaal liever van thuis achter het pc-scherm tot zich neemt, kan dat vanaf deze editie ook via de website www.vab.be/gidsvoorvlaanderen (als men VAB/VTB-lid of eigenaar van de papieren versie is). Deze digitale editie (in twee deelbestanden) kan snel op trefwoord doorzocht worden. Zeer handig ook voor quizfanaten bij vragen zoals ‘Noem vijf Vlaamse gemeenten met een motte’ of ‘Hoeveel schandpalen telt Vlaanderen nog?’.

[RB]

Rik Van Molkot (red.),
Leuven cultuurstad. Deel 2 opinies en bedenkingen.

Leuven, 2007, 114p.

Het recent gepubliceerde cultuurbeleidsplan 2008-2013 van de stad Leuven trekt de aandacht. Niet zozeer vanwege de beleidstekst zelf, maar wel door het bijgevoegde ‘deel 2’. Daarin zijn ‘opinies en bedenkingen’ van anderen over Leuven, over zijn cultuurbeleid en over dit nieuwe beleidsplan gebundeld. Tien culturele Leuvenaars laten daar columnsgewijs hun licht over schijnen. In langere bijdragen hebben ook zes cultuur-Vlamingen (Bart Caron, Eric Corijn, Franky Devos, Jan Hautekiet, Rik Vanmolkot en Misjoe Verleyen) hun reflecties over cultuur in Leuven aan het papier toevertrouwd.

Zeker ook de teksten van Eric Corijn en Bart Caron leveren interessante algemenere insteken en ideeën over stedelijk cultuurbeleid. Beiden ontwikkelen elk



op hun eigen manier - eerstgenoemde vanuit een theoretische reflectie over dynamische stadscultuur in een gemondialiseerd netwerk, laatstgenoemde vanuit een beleidsmatige positionering van cultuur in de (inter)stedelijke context - een pleidooi voor een culturele stadsplanning van onderuit, die ‘in fase is met de samenlevingsopbouw’ en tegelijk ‘instraling én uitstraling’ (maar in die volgorde) nastreeft. Mooie pleidooien voor een warmere stad.

Men zou zich durven wensen dat het stadsbestuur voor een volgende beleidsperiode dit soort externe reflecties een jaar op voorhand laat ontwikkelen en te boek stellen, zodat ze de basis voor of minstens een onderdeel van het beleidsplanningsproces zelf kunnen zijn in plaats van de huidige bedenkingen post factum.

[RB]