Excelsior. Jaargang 1

[p. 81]

[Nummer 6]

Vrouwenbeweging.
(Vervolg en slot. Zie blz. 36).

Laten wij nu vluchtig overschouwen wat er in Oostenrijk en Duitschland door de vrouwen reeds tot stand gebracht is op dit gebied.

In Oostenrijk had ik het geluk te spreken met gravin Zichy Metternich die de katholieke vrouwenrijksvereeniging heeft in 't leven geroepen. Deze vereeniging strekt zich over gansch Oostenrijk uit. Haar eerste doel was het bestrijden der economische wantoestanden. Op aandringen van het Weensch vrouwenverbond, bijzonder door onderwijzeressen gesteund, werd een keizerlijk lyceum voor meisjes opgericht. In 1896 werden zij ook aan de hoogeschool toegelaten. In 1908 werden reeds op het aanporren der vrouwenverbonden, fabriekopzichters aangesteld voor de arbeidende meisjes. In Weenen staat het secretariaat van den Oostenrijkschen vrouwenbond onder de leiding van Hanny Brentano die zich vooral beijverde in het opstellen van vrouwentijdschriften, het stichten van ziekenkassen, het lotverbeteren van dienstmeiden, enz. Daartoe beschikt zij over machtige werksters die opgeleid worden in den studiekring van gravin Marshall en gravin Gerta Walterskirchen.

Ik had het groot genoegen de sluiting van het studiejaar bij te wonen. Eene der jongste leden, eene winkeldochter, had het voorzitterschap waargenomen en leidde de kleine vergadering op meesterlijke wijze. Vooraleer uiteen te gaan koos iedereen het sociaal werk waarmede men zich in den zomer ging onledig houden. Eenige verkoren kinderverzorging, andere ziekenkassenbestuur; de voorzitster zelf nam op zich de winkeldochters en aangestelden in warenhuizen te vereenigen. Dit was voor mij een heerlijk voorbeeld van sociale zelfopoffering, en mochte het voor onze vlaamsche vrouwen eene aanmoediging zijn voor blijvenden ijver.

In Duitschland bestaat sedert 1894 de bond der duitsche vrouwenvereeniging onder leiding van Gertrud Baümer. Deze zijn niet katholiek ofschoon zij alle vrouwenstreven met oprechtheid ondersteunen. In dezen vrouwenbond bestaan zes

[p. 82]

afdeelingen: Eene rechtsafdeeling te Hamburg (Julie Eichhorn); eene afdeeling voor bescherming der arbeidsters in Berlijn (Mary Friedenthal); eene afdeeling tot verzedelijking van het volk (Katharina Scheren); tot het bestrijden van het alcoholisme in Bremen (Ottilie Hofmann); verders eene afdeeling voor kinderverzorging (Helena von Forster); en eene propaganda-afdeeling van Maria Wegner. Daarnaast moet nog vermeld worden een verbond voor vrouwenstemrecht te Berlijn, en eene vereeniging voor dienstmeiden die 33,000 leden telt.

Van katholieke zijde moeten wij den katholieken vrouwenbond opgeven, gesticht door Frau Hamman in 1899. Dit verbond heeft gelijkerwijze voor doel alle streven der vrouwenbeweging door te drijven.

Keulen is het algemeen sekretariaat, het brandpunt en het centrum van gansch de beweging.

Het katholieke vrouwenverbond is samengesteld uit drie afdeelingen. De eerste is eene sociale liefdadigheidsafdeeling die door voordrachten edele herten tracht te winnen tot het verzorgen van weezen, tot het beschermen der vrouwelijke jeugd, tot het ophelpen van gevangenen of verlatene vrouwen en kinders (‘Elisabethverein’ voor armenverpleging; ‘Annaverein’ voor huisverzorging.)

Verders komt de eigenlijke sociale afdeeling die zich ophoudt met het stichten van vrouwensyndikaten, zoowel voor arbeidsters als voor dienstmeiden, winkeldochters, e.a. Men wordt tot dezen arbeid voorbereid door studie nopens kinderopvoeding, gezondheidsleer, woningsinrichtingen, economische en sociale lessen.

Dit laatste onderwijs wordt nochtans bijzonder gegeven in de wetenschappelijke afdeeling, waar regelmatig gedoceerd wordt over rechtsverdediging der vrouw, beroeps- en vereenigingsarbeid, enz. Verders mogen wij het ‘Hildegardisverein’ niet vergeten dat, onder bescherming harer katholieke hoogheid Prinses D^r Theresia van Beieren, tijdens het jaar mijner studiereis in het buitenland, 20,000 mark had uitgegeven om aan fortuinlooze meisjes de gelegenheid te verschaffen tot het voltrekken hunner academische studiën.

Al het sociale streven waarover ik hier kom te schrijven kan niet gaan zonder arbeid en beproefde overtuiging. Door ons voorbeeld moeten wij krachten wekken en overtuiging winnen.

Zonder de vrouwenbeweging kan het moeilijk gelukken, want de rechten der vrouw zijn te waar, het sociaal arbeidsveld te uitgestrekt opdat wij die missen konden.

Kinderen uit het volk en vlaamsche vrouwen, honderden jonge dochters en arbeidsters in fabrieken en handelshuizen kunnen wij helpen. Zij staan aan onze deuren, zij gaan dagelijks aan onze vensters voorbij: zullen wij hun roep niet aanhooren en buiten gaan om hen ter hulp te snellen?

Daarom, wijl u de gelegenheid is gegeven om u te ontwikkelen, u zelf als mensch en christen hooger te plaatsen, u tot eene sociale taak voor te bereiden: pak de gelegenheid aan met ijver om, door woord of daad, voor het volk nuttig te zijn. Kendet gij het verlangen dat u volgt, den invloed dien gij op uwe gezellinnen kunt uitoefenen, gij zoudt u geen oogenblik meer laten aanzetten om met blijvende werkdadigheid in het spoor van het aangewezen studiewerk te volgen. Vergeet niet de fierheid en de schoonheid onzer middeleeuwsche vrouwen. Wat zij konden, kunnen wij ook tot stand brengen. Vergeet niet bovenal dat gij christenen zijt,

[p. 83]

kinderen van Deze die het woord sprak: ‘Ik heb medelijden met het volk’. Laat u door dit woord bewegen, en dan zult ge medewerken tot verheffing van uwen stand en ons volk, tot eere van den Godsdienst, en tot geluk van ons Vaderland!

D^r Berthold Missiaen, O. Cap.

NOTA. - Dit artikel is de samenvatting, in breede trekken, van eene voordracht destijds te Gent gehouden.