Excelsior. Jaargang 1

Sociale actie.
Vrouwenbeweging.
(1^e Vervolg).

Errata:

In ons vorig nummer zijn een paar drukfeilen ingeslopen. Op blz. 19, 32^e regel, staat: ‘gelijk prins Mausbach het zegt’ enz. Lees: ‘gelijk professor Mausbach het zegt’. Op blz. 20, 2^e regel, staat: in Bonnen. Lees: in Bonn.

Het is onbetwistbaar dat de onrust, het oppervlakkig leven, het betrachten

[p. 34]

enkel van het uitwendige bij de vrouw, ook zijn oorzaak vindt in het verflauwen van het godsdienstig leven hetwelk de ontevredenheid stijgen doet. Nochtans, het is de vrouw die de groote weerstandskracht bieden kan tegen onredelijkheid en miskenning. Waren onze vrouwen vroeger opgetreden, zij zouden vrijer en reiner staan in het modern leven. Waren de vrouwen overal bewaarsters der zedenleer gebleven, zoo hoorde ik over een paar jaren verklaren op het Congres te Berlijn, dan zou de onzedelijkheid met al hare sociale gevolgen, den omvang niet genomen hebben welke wij op heden betreuren moeten. Waar de vrouw door hare gaven in hooge achting staat, daar is zij bewaarster der goede zeden, daar is zij het haardvuur van een gelukkig volk. Het is inzonder de vrouw van den burgerlijken middenstand, zoo zegt Ada Weinel, - alhoewel er in de hoogere standen loffelijke uitzonderingen voorhanden zijn - die bijzondere kracht geeft aan de vrouwenbeweging.

Het is ook daar dat wij misschien wel de meeste edelmoedigheid en zedelijke grootheid vinden. Doch die zedelijke kracht moet meer en meer op godsdienstige overtuiging gesteund zijn en met sociale opleiding gepaard gaan. Zelfs de protestantsche vrouwen op het Congres te Berlijn, roepen de vrouwenwereld toe: ‘Meer Godsdienst en meer socialen arbeid!’

Het zedelijk en godsdienstig leven der vrouw is een oorzaak van wasdom, van het christelijk leven. Om dit te bevorderen, zien we in Duitschland en Oostenrijk eene gansche menigte van vereenigingen, zooals den katholieken Vrouwenbond in Duitschland die 36.000 leden telt, en zijne leden ook godsdienstige en apologetische lessen geeft om de vrouw in staat te stellen, de zoo talrijke aanvallen op dit terrein met flinke antwoorden triomfantelijk het hoofd te bieden.

Nog eens, die zedelijke en godsdienstige overtuiging, heeft op sociaal gebied eenen invloed van wonderbare draagwijdte, die zich vooral doet gelden op het gebied der maatschappelijke liefdewerken. Zijn het geen vrouwen die arme werklieden verplegen; die de diepgezonken en levensmoede dochter ophelpen? Zijn het de vrouwen niet die de verwaarloosde kinderen verzorgen? Zijn zij het niet die huishoudsscholen openen; die ouderlingen en geesteskranken het leven aangenamer en zonniger maken? Dit alles zijn werken van liefde en overtuiging, wier invloed op sociaal terrein in hooge mate onze waardeering verdient.

En gelijk gravin Marshall destijds zegde te Weenen: geen vrouw heeft nog het recht zich op te sluiten binnen de vier muren harer kamer, zonder zich om het lot der anderen te bekommeren. De geest van liefdadigheid was steeds dezelfde: de ellende van den evennaaste behartigen en zijn geluk zoeken in anderen gelukkig te maken. De wijze waarop de liefdadigheid moet worden uitgeoefend, verandert. Wij moeten de armen gaan opzoeken in de onreine zolderkamertjes, wij moeten hen met het lichamelijk voedsel, ook het geestelijk brood dragen: de hoop van het geloof.

Ja, de vrouwen kunnen elk in hunnen eigen werkkring een apostolaat uitoefenen van onzeggelijke sociale draagkracht.

Door liefde tot het geloof: ziedaar dikwerf het resultaat van maatschappelijken arbeid. Weten wij het wel, de sociale ontevredenheid is ook meermalen een gemis aan godsdienstige overtuiging, een mangel aan zedelijke waarde. Daarom dient het volk opgeleid te worden. Men verliest te veel uit het oog zijn levensdoel, men denkt alleen aan het stoffelijke, aan het aardsche. Daarom moeten wij vrou-

[p. 35]

wen hebben die staan als rozen in het donkere loof van het alledaagsche; doch, vrouwen, die arbeiden niet alleen uit liefde, maar tevens uit recht, want hunne sociale taak is niet alleen er eene van liefde, ook eene van recht.

Indien het onbetwistbaar is, dat de zedelijke en godsdienstige overtuiging een grooten invloed uitoefenen op het stoffelijk en economisch leven, het staat ook vast dat economische wantoestanden het zedelijke en het stoffelijke verdrukken en versmachten.

Hier staan we pas voor het uitgestrekte veld van den eigenlijken socialen arbeid, waar de vrouw al hare liefdegaven en edele zelfopoffering gebruiken kan tot welzijn der samenleving, te midden der misstanden door de economische ontwikkeling voortgeteeld.

De vrouwenbeweging zelf groeit uit sociale economische toestanden. Het voornaamste deel der beweging stevent naar maatschappelijke en stoffelijke verbetering van het arbeidende vrouwengeslacht. Hier is geen spraak van vrouwenijverzucht, maar van waren nood en recht die schreeuwen om hulp en bescherming.

In Duitschland staan er 9.000.000, in Oostenrijk 600.000 arbeidsters op verbering van hun levenslot te wachten.

Daar de vrouwen menschen zijn evengoed als de mannen, hebben zij dezelfde ware menschenrechten, en derhalve mogen zij ook aanspraak maken op stoffelijke, zedelijke en geestelijke goederen. Nu, daar niemand beter het recht handhaven kan dan deze die het bezit, zoo hebben de vrouwen het recht en den plicht werkdadig te zijn op maatschappelijk gebied, om aldus mede te helpen tot de verheffing van hunnen stand.

En indien het een natuurlijke plicht is en goddelijke raadgeving de hongerigen te spijzen, zoo hebben de vrouwen een dubbel recht toe te treden tot de oplossing van het maatschappelijk vraagstuk.

Dit wil zeggen: zij hebben het recht het hunne bij te dragen tot opleiding der jeugd in 't verstands- en 't beroepsleven, zij moeten zich trachten ten nutte te maken in diensten voor openbare gezondheidsverpleging, zij moeten het alcoholismus bestrijden, en door deelnemen in woningsinrichtingen enz. hunnen zoo kostbaren invloed doen gelden.

Verders dienen zij als raadsleden in het schoolbestuur te kunnen optredenden, ten einde aan het arbeidende volk de weldaden der geestelijke en zedelijke beschaving te verschaffen. Bovenal moeten zij als aanvoersters staan in den strijd hunner werkende gezellinnen voor betere levenstoestanden, en mede streven naar loonsverhooging, naar arbeidsbescherming door fabriektoezicht, en inzonder door het oprichten of ondersteunen van beroepsvereenigingen. Het is door de vereeniging dat de zwakken sterk worden, dat de middelen tot verbetering op sociaal-politisch gebied een krachtig betoon winnen. Verders kunnen de vrouwen zich beijveren om op te staan tegen den geestverstompenden fabriekarbeid, tegen de mekaniseering van 't leven.

Kinderhoven en kinderkoloniën doen aanleggen; de regeering aansporen om de werkende klas op hooger peil van beschaving te brengen, en zedelijk en geestelijk te verheffen: ziedaar allemaal prachtige sociale werken die sociaal gevormde vrouwen dienden te plegen.

Dan nog, konden zij naar het voorbeeld der stad Weenen, het hunne bijdrag

[p. 36]

om de gemeenten aan te wakkeren volksparken aan te leggen, schoolkoloniën te stichten, enz.

Dit alles zou ons volk in zijn stoffelijk bestaan opbeuren, het in zedelijke en geestelijke waarde doen klimmen, en den klassenstrijd door liefde en sociale toenadering dempen.

(Slot volgt.)

D^r Berthold Missiaen, O. Cap.