Erts. Letterkundige almanak. Jaargang 3

[p. 128]

Dit is een legprent van J.W. de Boer's silhouet, die men kan uitknippen en opzenden.

J.W. DE BOER, * 1893. Romans: De Gek (1917) - De Kolk in de Kreek (1920) - Solaes (1922) - Ras, het Nachttij der Runia's (1924) - Het Boek God (1926) - In voorbereiding: Maria Hoorebeke, Rotterdamsche roman, (1928) Bijdragen: Elsevier's.

[p. 129]

J.W. de Boer:
Maria Hoorebeke
Fragment uit een Rotterdamschen roman

GEARMD, met den kalmen gelijkmatigen pas van menschen, die nietalleen wàndelen, doch ook nog hun gedachten en gevoelens sterk laten werken, doorschreden zij de oude binnenstad. En ineens zeide Maria: ‘Wonderlijke dag...., Molly dood...., en wij alleen.... Zij heeft zelfs de schoone ellende van het ouder-worden niet mogen beleven.... Bestiering?....

Toen ik vanavond bij je zat, en jij werkte, toen dacht ik over al deze laatste moeilijke en mooie dagen na.... Ook ik kwam tot de aantrekkelijke eenvoud van de Bestiering.... Want weet je nog: in de sterfnacht van Molly....: het kon weleens zijn, dat wij...., jij en ik en een kindje...., dat ik zwanger...., want ik voel mij zoo wonderlijk van binnen...., Jan!’

Jan stond stil, en gaf 'r een klapzoen midden op straat, - hem ontsnapte bijna een kreet: ‘o, kind!’

En toen hij deed als dwaas: hij liet Maria los, bekeek haar, vloog op 'r af, zoende haar weer, en zij liet hem begaan, ‘malle jongen toch...., het is nog lang niet zeker!’.... Tóen hij:

‘.... maar ìk ben door het dolle heen!.... Het is om nooit te vergeten: op welk een plek heb je mij dit gezegd: dààr is de Sint Laurens - dààr het huisje van Erasmus, en dààr de Spaansche koomenij, en het carillon speelt “Wilt heden nu treden”, en de wind waait een storm, en het is 1 April.... Kon het eigenaardiger, prachtiger? - Help het mij altijd weer onthouden.... En als het een jongen is, hoop ik hem naderhand dit plekje heiligen grond te toonen. - En we laten er iets moois oprichten. - En ik zal hem wijzen: dààr is het noorderportaal van onzen ouden Sinte Laurens - en dààr heb je de volgebouwde winkels van het koor - en dààr heb je de koomenij uit den Spaanschen tijd - en zóó ga je naar het wrakke Spuiwater en de oude sluisjes - en ginds is Erasmus geboren, en til je kop op, en neem je pet af: dat is onze geweldige toren, zooals er nergens ter wereld een tweede kolos is, en die speelde op den avond dat je moeder mij voor het eerst van jou vertelde “Wilt heden nu treden”, en de tranen schoten mij in de oogen en ik heb de dolste dingen uitgehaald, en de Rotterdamsche menschen op straat stonden stil en zagen naar ons met oude kerkraamsgezichten en ik heb je moeder onder den arm gepakt en ik hijgde het uit’.... Laten we gauw die lamme Hoogstraat dwars oversteken, bij Erasmus staat een bank, daar gaan we even zitten, want het duizelt me zoo!’....

Haastig overstaken zij den asfalten volksdarm, die Hoogstraat heet, en waar schelle booglampen als luchtpolitie was geassisteerd door surveilleerende patroeljes, die twee-aan-twee marcheerden, hand aan de revolver, en alarmfluit in den mond.... De Hoogstraat kookte en dampte: als twee bellen schoten Jan en Maria er doorheen en daalden af naar de rust van Erasmus, en zijn wonderlijk-stille avondmarktje van boomen en plantsoen. ‘Brave kerel!’, boog Jan voor den priesterszoon, ‘ja, ik ben het...., wij kennen

[p. 130]

elkaar nog...., toen Juliaantje geboren was, ben ik met de Erasmianen naar je toegegaan...., wij hadden vrijaf-gedwongen.... Die prachtige Warren was nog rector - en toen hebben wij je in het groen gezet, en ik ben bovenop je geklommen, en heb een oranje-sinaasappel boven op je knopkalot vastgestoken.... En je wijde mantelmouwen heb ik zoo vol oranjeappels gepropt, dat het wel hoornen des overvloeds leken.... Goeien avond!: dit is mijn vrouw; Maria Hoorebeke is haar naam; en zij heeft mij een zoon beloofd, en nu slaat mijn hart mij boven het hoofd.... Grootmoeders en grootvaders heeft het jonge mensch niet meer.... Aan wien anders dan aan U moeten wij het nu verklappen, ouë humanist?’

Erasmus glimlachte, en sloeg de bladzijde van zijn boek om, en oogenblikkelijk verdiepte hij zich in de lectuur van de nieuwe, lang-verbeide, pagina van den Lof der Zoetheden....

Amechtig zonk Jan neer op de bank, aan Erasmus' voeten, en hij trok Maria geweldig tegen zich aan; tranen drupten uit zijn oogen, en...., ‘wijf?!’ zei hij met een snik, ‘goed, lief wijf van me!’

‘Huil maar 'ns uit!’, was al wat Maria antwoordde.

Maar hij lachte door zijn tranen heen: ‘neen, ik ben te door het dolle heen om nu te gaan huilen als een kleine jongen...., dat komt nog weleens.... Ik zal hier naderhand met onzen jongen zitten, en hem zeggen: ‘Zie je daar het ouë huis In Duysent Vreesen? Moeder en ik zaten hier, en waren in duizend zaligheden!’

Hij wierp het hoofd achterover, en pompte zijn longen vol; de Steigersche Kolk, die onder Erasmus doortrok, geurde vreemd naar vergaan Maaswater en modder uit Spui, Rotte, Schie, en alle de slooten van de lage landen van Holland.... Ratten plonsden omlaag, en piepten langs de fundeeringen der huizen. Een waaksche fox-terrier schoot onhoorbaar het gammele marktje over, raasde de watertrap omlaag achter het huis In Duysent Vreesen, en ging daar in het brakke water te keer. Maar er waren zooveel ratten, dat hij jankte om hulp van andere honden.... En ineens: waar kwamen ze vandaan?, uit alle kromme bochten van den Hang, uit de stegen naar de Blaak, onder het oude viaduct, en uit de kelderluikgaten van de Groote Markt, en van de XVe en de XVIe eeuw die opgestapeld stonden tusschen het Steigersche water en den Sint Laurenskolos kwamen ze aangerend - en ze stortten zich van den hoogen wal pardoes het zwarte zuigwater in, waar de terrier vocht.... Daar werden de ratten afgeslacht.... In de Kolk dreef een roode baan bloed onder de verwulvingen van het Plan C, op trek naar de mistige Maas weg.... Een kistjesman zag de roode baan, ging staan in zijn roeiboot, liet de riemen dobberen. Toen piste hij, mikkend in het rood, en hij lachte: ‘En dat zuipe ze nou in Schiedam!’....