Erts. Letterkundige almanak. Jaargang 3

[p. 88]

ANTOON COOLEN, * 1897. Novellen: Peerke, dat Manneke (1926). - Jantje den Schoenlapper en zijn Weensch Kiendje (1927). Romans: De Rauwe Grond (1926). - Hun Grond Verwaait (1927). - Kinderen van ons Volk (1928). Bijdragen: Roeping.

[p. 89]

Anton Coolen:
Kinderen van ons volk
Romanfragment

DEZE Augustusavond valt vroeger en is koel. In den verren vloer van den avondhemel schieten eenige onrustige en vroege sterren naar hun verdiepende punt. Aan den einder is de hemel bleek. De populieren aan den eenen kant van den weg staan hoog en zwart in den hemel en van ergens uit zijn oord is de wind kalm opgestaan en stroomt breed en bedaard door de kruinen, die in 't verminderende licht donker in een starre en luide beweging staan gekeerd op den windstroom. Daar loopen een man en een vrouw. Marie Verberne loopt in den avond te wandelen met Godefridus van den Breemortel. Zij heeft hem niet gezocht. Zij is hem niet tegemoet gegaan. Toen ze in 't avonduur het erf af ging kruiste hij haren weg. Zijn stem groette en riep haar en zij volgde zijnen gang.

Dit is Godefridus. Vanmorgen was het Giel Sleegers. Er is verschil. De stem van Godefridus is anders, en zijn handen zijn anders. Zij heeft een ringetje aan haren vinger en hij speelt mee da ringetje. De avond buigt zich in Marieje d'r hart. In de populieren woont de avond en zijn stijgende donker. De sterren dalen in hun kruinen en den open wind deelt zich aan hun gezwatel mee. Achter de boomen klimmen de akkers naar de verschemeringen van den einder, en den hemel spant zich naar een ver wonder, dat de aarde mee den einder van den hemel en de boorden der stilte verbindt. Een man en een vrouw. Den arm van Godefridus buigt zich om Marieje heen en zij loopt daarin, blij en droevig om dit vertrouwen, dat zich om haar sluit. De nacht houdt het geheim van den morgen besloten en van den krachtigen lach van den ander, den man die breed schrijdt over het stoppelveld en den gloeiende druk van zijn kus naliet. Er is verschil. Een andere stem, een andere vraag, een andere toekomst. De weg loopt in den nacht verloren en onder de boomen uit staan Godefridus en Marie voor den hemel en zijn sterren. 't Is eenvoudig genoeg. De man vraagt aan het durske of zij zijn vrouw wil worre. Achterna is het stil. Waarom zegt ze niet ja? Waarom zegt ze niet nee? Zij is een kiendje óók in dezen arm, waarin zij zich leunen laat met de gedachte aan de andere armen, die in dezen morgen haar grepen. De instincten van haar wezen voelen zich gestreeld in de nabijheid van beide mannen. Die van den morgen gaf haar de vreugde der verwarring. Die van den avond omsluit haar wezen en haren geest, mee een vertrouwen dat bedroeft en verblijdt.

Zij keeren op hunnen gang en op het einde van den weg is de stille aandacht van twee verlichte ramen, de ramen van Vlokhoven. Zij kijken beiden naar dit licht zonder dat ze 't van malkanderen weten. Godefridus herhaalt zijn vraag. Hij is niet welsprekend. Hij herhaalt de vraag eender als hij ze deed, toen zij ginds stonden voor de hooge sterren.

- Marie, ik had gedacht, wij moesten trouwen, gij moest mijn vrouw worre. Marie.

De herhaling der vraag verdriet haar. Zij antwoordt niet. Zij blijft zwijgen. Zij is stil onder een dwang, dien zij niet verstaat. Zij gevoelt haar leven in zijn diepste krachten, een gevoel dat haar doorstroomt en waaraan zij zich

[p. 90]

stil overgeeft. Zij wil niet nee zeggen en zij wil niet ja zeggen. Misschien wacht zij op een greep, die haar meeneemt. Zij zegt zijn naam.

- Godefridus, zegt ze.

Hij wacht. Dat ze zijn naam noemt, dat zegt hem niks. Hij wacht en zij voelt dat. Daarom zegt ze:

- Ge moet me den tijd laten. Ik zal er over denken. Ik weet het niet. Goed. Alle gevoelens vervloeien toe een groot gevoel van ernst. Godefridus grijpt niet, hij kust niet. Hij is meer dan een hoofd grooter dan zij. Hij staat, de handen in de zakken. Hij kijkt naar den hemel. Achterna buigt hij het hoofd. Hij draait zijn eigen om.

- Houd-oe, zegt hij.

- Houd-oe, antwoordt zij.

Zij loopt het erf op. Vóór zij naar binnen gaat kijkt zij om. Zij ziet Godefridus staan, den kop gebogen in zijn handen en er flakkert voor het donker van zijnen kop wat licht van een vlamke. Zij weet, dat hij zijn pijp opsteekt. Een man in den morgen gaat luide en lachende heen na den wilden kus dien hij won. Een man in den avond steekt zijn pijp aan en rookt, stil en ernstig in het overdenken van de vraag, die hij deed. Marie licht de klink. Zij staat donker onder het bovenlicht. Een hond gromt binnen. De baas, in den zorg bij den haard, zegt kalm zijn koest tegen den hond.