Erts. Letterkundige almanak. Jaargang 2

[p. 132]

Jan Willem de Boer /
Voor den droom

Plotseling wordt de deur van de bedrijvige kamer geopend: zwijgend treedt de vader binnen, ontkleedt zich en legt zich te bed. Hij is moe; het leven heeft zijn vel diep gegroefd. Hij is zoo moe, dat hij niet ziet hoe goed het is in de beddekamer. Goed, want de man zijn vrouw baadt de behaaglijke kinderen. Als hij ligt, opent de gedwongen stilte om hem zijn oogen, en hij ziet toevallig de handen der vrouw: zij zijn vlug, en zij weten van zacht te dwingen: goede moederhanden. Een moe man, en een blij zwijgend werk.... Zoodra niet voelt de moeder den toevalligen blik zijner groote sombere oogen, of zij gaat neuren; al neurende vormt zij oude woorden, waarin oude wijsjes reeds lang verkleurden. De woorden pakken zich samen tot zinnetjes die zingen, en dat zingen licht het zwaarste van de moeheid van vaders voorhoofd af; er voor in de plaats komt iets droomerigs dat hem jonger doet zijn.

Een liedje, - een onnoozel; elk coupletje eindigt in een re -, is uit, en nu glimlacht de man onwillekeurig. Uit de verscholenheid vliegt een gesnater overeind en rent de melancholie van het oude liedje na, om jubelend terug te keeren en den grooten man te beklauteren: de kinderstemmen, die aan vaders hart kloppen....

Klein is het slaapvertrek, maar God is onmetelijk daar binnen. Het badwater wolkt van trots. Geurig wazemen de kinderlichamen die in de zeep staan. ‘Lekkere kinders!’ roept de moeder, en haar jonge handen doen hun werk nog eerbiediger. Aan z'n wimpers voelt de man, dat de vrouw een beaming verwacht van hem, juist van hèm, nu hij zich zoo zwijgend en overmand van moeheid had neergeworpen op

[p. 133]

het bed; en het geeft hem vrede, als hij, hoewel voor zichzelven heen, fluistert: ‘ze zijn goed, de kinders; wees er maar trotsch op, het mag!’ Zooals moeder vader thans aanziet, de jongen en het meisje worden er onwillekeurig weer stil van, en het schuimende badwater werpt voorzichtiger en niet-hoog z'n damp langs het wandspiegeltje op. Maar....

Oho!, de moeder is jong; haar pezen werken: de kleine jongen drukt zijn hoofdje luisterend aan haar borst: hij weet nog waar zijn drinken welde. Het meisje spat met opzet een handjevol druppels rond: als een lachje huppelt plotseling een nieuw wijsje met wilde oude woorden rond: moeder zingt: een reidans van vreugde, kracht, moed, geloof, hoop en liefde:.... het water werpt weer bolle wolken uit.

Afgedroogd, kruipt de jongen naar zijn vader toe: ‘tusje?’, vleit-ie. ‘Warm godje!’, liefkoost de man hem, verteederd.

‘Hij heeft jouw voorhoofd, jouw slapen, je neus, en je mond!’ roemt de moeder.

‘Maar gelukkig joùw oogen en joùw hart.... Neem hem nu maar weg, want hij geurt net als jij!’

Met een kreet van teleurstelling verlaat de jongen den vader, en speelsch dekt de moeder hem toe in z'n bedje. Het meisje roept doordringend, ernstig: ‘vaders kind ben ìk!’; de man wendt zich om en ziet zijn oudste vol aan: hij is gewekt, hij kan weer denken.... Was het meisje niet hun eerste kind, hun wonder geweest, hun openbaring van God?: in 's mans eigen handen, wilde God, dat het kindje geboren zou worden. Nooit heeft de man z'n dochtertje aangeraakt zonder te beven; zij heeft zijn drift, zijn vele ondoordachte woorden, zijn brekende gebaren voorzichtiger gemaakt.... Daar reikt de moeder den vader het meisje reeds toe; en zóó dwalen de man en het kind in teedere fluisteringetjes weg, dat zij niet eens bemerken, dat

[p. 134]

Naar een caricatuur van J. KERKHOFF

ook moeder haar kleeren aflegt en haar lange golvende lokken tot vlechten windt. Pas wanneer het lampeschijnsel volledig over de naakte badende vrouw valt, doet een allesoverheerschende blankheid het gefluister schrikken. Vlug kust de man het meisje op een handje, en met 'n ‘ik leg haar bij den jongen, - die dommelt al’, ontdoet hij zich van het zoete brok van God. Op den rand van het bed blijft de man zitten: van ergens weg ademt het wonderlijke leven van kracht en betrouwen weer langs zijn oogleden: hij zou nu met zijn badende vrouw rustig kunnen spreken over den dood, - de dood die zonder verschrikking en warm als het goede bloed zelf is. ‘Blank offer!’ zegt hij eerbiedig, en even rekt de badende moeder zich in haar volle kracht uit; zij zwijgt, en haar vingers trillen; zij wacht......‘Een vrouw als jij, waarom houd-je toch van een man als mij?’, de verwonderde vraag van een krachtig man. Dan glimlacht de vrouw vanuit de ziel van haar

[p. 135]

boetsuur, en terwijl zij zich bedachtzaam droogt, antwoordt zij: ‘Hoe zong Ben Ahoeda, toen hij honderd profetenjaren had afgelegd?....’ Vraag aan den zwaren wijn in de albasten kruik, waarom hij doet, wàt hij doet, zoodra hij wordt gedronken.... Is het leven geen vreugde, wanneer het allen dood ten volle is toegedaan?.... Blak en arm is het water; grauw en arm is het wachtende meel; maar het goedgebakken brood kruimt gouden in de melk.... Hoeveel meer zal de zware wijn des levens niet vermogen in een mensch die zich met armoede en ontbering heeft moeten voeden in de lange jaren zijner jeugd?.... Hij zal lichten plaatsen in de vensters van den nacht, en al zijn vijanden zal hij toeroepen: ‘legt met een vertrouwelijk gebaar uw handen aan mijn kozijnen!’.... De vrouw buigt zich zwijgend voorover, en dwingt den peinzenden man tot liggen, tot rusten. En het licht dooft. Voorzichtig legt de man zijn hoofd op haar sterken bovenarm, den sterken arm van de dochter uit den uitgestorven stam van Ben Ahoeda. Langs de wanden van het kleine vrome vertrek orgelen zwijgende weerschijnen iriseerend door elkaar heen.

Zij kussen, de man en de vrouw, elkander op de toeë oogen. Roerloos liggen zij, als baden zij in hun gedachten hun eigen Onze Vader. Zij luisteren.

Rustig ademen de kinderen: een ijle maatslag voor de gedachten van de moeder en den vader.

De vrouw zucht; weldaad.

De man zucht; vrede.

God dekt hun in het voorbijgaan de oogleden iets vaster toe.

Vier glimlachende kinderen slapen.

En hun gedachten zijn eindelijk vrij, om met de speelsche weerschijnen weg te zweven.

aug. '26.