Beb Vuyk: literatuur en kookkunst
Rob Nieuwenhuys
Beb Vuyk (geb. 1905) behoeft als schrijfster natuurlijk niet geïntroduceerd te worden. Haar werk
(Verzameld werk, 1972 bij Querido) werd geloofd en geprezen, de laatste keer nog publiekelijk door de toekenning van de Constantijn Huygensprijs. Maar ze schreef niet alleen romans en verhalen, in de laatste jaren ook kookboeken. Het een ligt bij haar een beetje in het verlengde van het ander en zeker in het verlengde van haar opleiding. Beb Vuyk bezit de acte lerares Koken en Voedingsleer. Dat is haar veel later goed van pas gekomen toen ze kookboeken begon te schrijven. Ja, eigenlijk begon het in een weekblad, in Vrij Nederland, in '63 of '64, met een reeks Indonesische recepten waar ze eigen ervaringen, herinneringen en anecdotes tussendoor werkte. Het voorbeeld dat haar voor ogen stond was Alice B. Toklas Cookbook (1954, sinds 1961 ook in de Penguin). Deze artikelen in Vrij Nederland werden later gebundeld onder de titel Eet een beetje heet (eerste druk 1965, derde druk 1975), een alleraardigst boekje van ruim honderd bladzijden. Instructief en practisch voor allen die Indonesisch willen gaan koken en er niet zoveel van weten. Werkelijk Indonesisch eten is verrukkelijk, het product van een rijke eetcultuur. Beb Vuyks recepten zijn eenvoudig en goed, ze zijn duidelijk toegelicht en de tekst is boeiend geschreven. Eet een beetje heet is een literair kookboekje dat je achter elkaar kunt lezen, ook zonder te gaan koken. Maar je komt er wel toe. Het is ook vrij van de nadrukkelijk literaire pretenties à la Werumeus Buning. Beb Vuyk weet dat het in de eerste plaats om lekker eten gaat en hoe je het moet toebereiden. Ik zing altijd graag de lof van dit boekje dat met drie drukken bepaald tekort wordt gedaan, vooral als we bedenken dat haar Groot Indonesisch kookboek (450 bladzijden) al aan de vijfde druk toe is (sinds 1973). Hoe onontbeerlijk dit grote boek voor
‘gevorderden’ ook is, het mist voor mij de charme van Eet een beetje heet (nog altijd te krijgen, lezers!).
Beb Vuyks essayistische gaven blijken uit de inleiding van beide boeken. Weet u wat het verschil is tussen Indonesisch eten en de altijd daarmee verwarde Indische rijsttafel? Beb Vuyk vertelt het u. Weet u waarin de Indonesische keuken haar oorsprong vond? Ook dat vindt u bij Beb Vuyk. Ze bewerkte nog een Chinees kookboek (1975) en is nu bezig met een Menu-boek, want de samenstelling daarvan geeft bij Indonesisch eten altijd moeilijkheden. Je kunt niet willekeurig combineren. Aan zo'n boek ontbrak het ons nog. Maar het hierna volgende keong-recept zullen we er niet in vinden. Het hoort er ook niet in, want het gaat, als het erop aan komt, niet om een literair aangekleed recept (zoals we dat in Eet een beetje heet kunnen vinden), maar om een verhaal waaruit de culinaire inventiviteit van de schrijfster Beb Vuyk blijkt en niet minder haar literaire kundigheid.
Auteursrechtelijk beschermd