Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 44

Jeanne Bieruma Oosting bij Martinus Liernur, Den Haag

Reeds jaren volgen wij de schilderkunstige ontwikkeling van mej. Bieruma Oosting en wij ontkennen niet, weleens te hebben betwijfeld of deze onmisbaar begaafde het ooit ver genóeg zou brengen - ooit komen zou dáár, waar zij krachtens haar aanleg zijn kon en zijn moest. Want het werk getuigde van kunde, maar tevens van een groote, te groote behendigheid in 't overnemen van anderen. Het bleek nerveus, ontvankelijk, pittig, rijk aan temperament, maar toonde van deze deugden veelal tevens de keerzij: een innerlijke onzekerheid, een enkel maal schuil gaand achter grootspraak, en een gehaastheid en zelfs gejaagdheid, duidend op tekort aan concentratie, tekort aan eenvoud, stilte en rustig vertrouwende overgave. De bewogen schoonheid der kleurmenging ging zeer vaak gepaard met een snel losgelaten, zwakke vormgeving. Het een en ander boeide ontegenzeggelijk, maar bevredigde zelden bij een langduriger toezien; en vooral waren er steeds weer die gevaarlijke uitzwervingen naar gebieden, waar de kunstenares meer een avontuurlijke en overmoedige indringster geleek, dan een, die weet wat hij of zij wil en met beide voeten op vasten grond staat, die als een machthebber zijn terrein overziet.

Parijsche invloeden voelt men ook thans in deze kunst; maar zij doen meer aan als een algemeene en begrijpelijke inwerking der omgeving, waarin de schilderes reeds lang woont en werkt, dan als bewuste proefnemingen naar dit of dat voorbeeld. En al zou ik niet willen schrijven, dat mejuffrouw Bieruma Oosting haar tekorten of gevaren eens voor al te boven kwam - verre daarvan misschien - zij heeft den laatsten tijd toch heel wat gewonnen aan diepte, aan rust en aan zekerheid. Zoodat het thans mogelijk wordt, het meerendeel van wat zij toont te genieten zonder een angstvallig wikken en wegen in critischen zin; het dankbaar te aanvaarden voor wat het is en zijn wil.

De deugden van het werk zijn allereerst de opvallende levendigheid en de duidelijke kleurgevoeligheid. Het is vooral door haar kleur, dat de schilderes ons pakt en soms verrast. Zij kan heel zacht en op zuivere wijze harmonisch zijn in haar openhartig geschilderde, bekoorlijke bloemstukken of schelpenstillevens, maar evenals haar vlotheid van doen nu en dan in felheid overgaat, zoo kan ook haar picturaal behagelijk coloriet als het ware

[p. 366]

naar de diepte slaan en dan een fonkelend, verontrustend, verborgen dramatisch accent verkrijgen. Op deze tentoonstelling in de kunstzaal Liernur bleek dat vooral het geval in een doekje met een doode grijze duif, op een krans van blaren rustend, op rooden ondergrond en tegen een diep blauw streepje fond, waarin de geestelijke werking der sterk contrasteerende kleuren heel suggestief was; en in mindere mate in een doek met dahlia's, waarin een zelfde diep, verzadigd, pralend rood het oog verheugde en verwonderde.

Nevens de deugd der kleur moet men die der verfbehandeling melden. Jeanne Bieruma Oosting is op en top een schilderes. Zij maakt geen prentjes of illustraties, geen in de olieverftechniek vertaalde teekeningen; zij houdt van de verf, denkt en leeft in de verf, gaat er altijd vertrouwelijk en liefderijk, zelfs meermalen met een ondeugend élan mede om. Geen nieuwzakelijkheid dus en geen surréalisme: rechtstreeksche emotioneele reacties in een natuurlijken, vrouwelijken, picturalen zin. Zij het dan met een modernen inslag, soms aan den dag komend in een wellicht niet steeds bewuste neiging naar het twee-dimensionale. En met een drang ook naar het psychische en het psychologische, zooals men gemakkelijk kan ervaren in de nogal ongelijke portretten door deze schilderes, waarvan ik afzonderlijk zou willen releveeren een kostelijk gekarakteriseerden, naar het type gezien eenigszins Greco-achtigen ouden manskop.

Vermelding verdient nog, dat Jeanne Bieruma Oosting elders - op tentoonstellingen o.a. van Pulchri en van den Haagschen Kunstkring - bewezen heeft ook een kundige etser en steenteekenares te zijn.

W. Jos. de Gruyter