Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 43

[p. 266]

Jaïrus' dochterkens tweede dood
door Jan H. Eekhout

Voor mijn Vriend Roel Houwink

KENNEN zult, allen, gij de konde der heilig oude Bladen, die gezegd worden van God te zijn: hoe dat de witte God-Man van Nazareth op-waken deed uit de vreemde Stilte, den naam Dood dragende, het rilde dochterken, hetwelk was van Jaïrus, den opperste der synagoge.

Doch niet kennen, naar vermoeden, zult ge het zachte gebeuren, waarvan niet met woorden spreekt het oude Boek, en dat mij zegde, lang geleên, de vroedvrome maarte van ons huis.

Jaïrus' dochterken dan was zeer stille gebleven op haar sponde, zeer stille gebleven in het blanke kleed der gestorven maagden en levende bruiden. Slechts eenmaal had zij geopend de wijde, donkere kinderoogen en eene plotselinge vreeze en spijt had daarin gebrand om het harde, dat was weêr rondom haar: de felle, vaste dingen der kamer, en de menschen, waaronder zij, die Jaïrus' pijn hadden gepijpt op koperblinkende fluiten en geroffeld hadden zijn rouw op doffe trommen, en zij, die de dagelijks dienenden waren in het weelderig huis van Jaïrus en dempten nu hun krijtende smart in schokkende snikken, en, tenslotte, Jaïrus-zelve, roerloos, onbeholpen staande in het verwarrende gevoel, de eigenaardige, dubbele drift het dochterken weenende te streelen over haren en prille voorhoofd of mateloos en nederig te danken den wonderbaarlijken mensch Jezus, die reeds henengaande was omringd door zijne simpele kinderen van jongeren.

Toen was het dat de blikken van het dochterken zich keerden naar den henengaande, die hoog-rijzig was van gedaante, en temperden, ten halve, tot innigheid, alsof daar bestond tusschen hem en haar eene gouden band van verbintenis, een miraculeuze stroom, wellicht, los van alle zwaarte, die der aarde is.

Maar hij verdwenen zijnde onder den welvenden doorgang, look zij wederom de brooze schelpen, verbergende alzoo hetgeen daar achter opnieuw schrilde: vreeze en spijt, verre, vage herinnering.

Jaïrus deed een gebaar, biddend en gebiedend ineenen, opdat wie nog aanwezig waren in het vertrek dit eveneens zouden verlaten, en het geschiedde, schuifelend en fluisterend, met dikwijls nog aandoenlijk dwaasteeder achteromzien.

Jaïrus, hij, nu was alleen en stond van her dadenloos. Hij bezag zijn doch-

[p. 267]

terken, dat neerlag als in sluimer met onhoorbaren ademhaal, totterhoogte der lenden ge-bed op de koelte der marmoorzwarte haren, waarin was haar gelaat als door heilige handen gevormd uit puurst alabast, lichtkens rozend alleen ter wangen, - hij bezag haar, plotseling ledig het hoofd van gedachten in het ijle genot van te bezien, zoomaar....

Het leed lang, aldus.

Dan schreed hij traag en onbewust toewaart ter sponde gelijk in slaapwandel, bevond zich terzij het dochterken. En de gedachten begonnen te roeren in zijn hoofd in onkennelijke wemeling; de bons van zijn bloed werd luid en snel en eene heftige gloeiïng dreef breed naar omhoog binnen zijn borst; heet en fijn beten in zijne oogen tranen.

Hij stortte op de knieën, hartstochtelijk ineenen, en aaide, schielijk als een dief der liefde, 's dochterkens handen onverschikt en schuin en deemoedig liggend nog steeds met elkanderen bijna takende toppen - de smalle, spits bogende nagelen kostbre belegsels van pareligen glans - ter plaatse rakelings beneden de kleine borsten, welker zuivere heveling teloor school onder de palle plooien van het in de dalende deemstring thans lichtend kleed.

De begeerte vermeerderde en hij rechtte zich, neeg over haar, te kussen de welhaast doorschijnende effenheid van haar voorhoofd - zooals het immer geweest was voordien, wanneer te rusten zij zich gestrekt had.

Maar het dochterken, voelende zijn nijgend komen als eene vijandigheid in haar, sloeg op de oogen in haar angstig wachtend en verwachtend zijn nog toch, sloeg op de oogen met den schrik als van een dierke erin en weerde hem, Jaïrus, met beide handen weifelend tegen zijn borst.

Jaïrus glimlachte met rekkende rimpeltjes bij de slapen en gehoorzaamde willig, alsof hij begreep haar, en niet gedacht hij, hoe vroeger het anders geweest was: dat zij huiverde dan van geluk, zijn dochterken, onder de aanraking van zijne gekorven lippen, huiverde van geluk mèèr nog om de weeke, vlossige krieuweling van zijn welriekenden baard aan haar gelaat.

- Mijn dochterken is moew, niet waar, zij wil slapen gaan een tijdeke, zei hij zacht.

- Moe.... slapen.... fluisterde zij. En weder mieken haar handen beide het werend gebaar.

En Jaïrus sloop weg met gekromden rug, hij, de fiere, de jongrechte van leden zoo men schertste ter synagoge...., sloop weg als een in heimelijke afzondering pas geslagene, die weet dat waarlijk verdiend was de geeseling...

En wezend met zichzelve alleen in de, in het hart van het huis gelegen, cel der schriftuurrollen van wijsheid, zette hij zich en weende wild in den boog van zijn armen.

Zij was opgestaan het dochterken van Jaïrus toen de zon, helbrekend door den reet der voorhang, dweerschte haar over de oogen. Maar geen

[p. 268]

lach van blije verrassing hierom, had, gelijk voorheen telken ochtend, blinkend gecierd haar gelaat. Zij was wakker geworden uit een beklemmenden, droomleegen slaap, waarin, doch zij wist zulks niet, onrustig enkele malen zij zich gekeerd had.

Haar voedster - ouder was deze dan Jaïrus, en zij waggelde - had het luttel gerucht 't welk zij miek bereids vernomen en kwam met haaste, teneinde het dochterken hulpe te bieden met kleeden en heur vaardig te vlechten de haren en te verzorgen met veelderlei geurige olieën.

Maar Jaïrus' dochterken huiverde als de rappe vingeren der voedstermaarte, in behoedzaamheid toch, wrochtten aan haar, en op de vraag der vrouw of zij koude leed, haar duiveke, ontkende zij nauw hoorbaar. Nadien ging zij tot Jaïrus ter begroetenis, niet zingend als weleer: een roekeloos verrukt vogelken, doch droevig stil en met den vreemd-zekeren gang van hen, die blinden zijn. En zij kuste Jaïrus op de wang en rilde en ging; en van beiden had geen gesproken. Hij had gezocht in haar oogen, Jaïrus, en niets gevonden wat was van hem; zijn hart krampte van smart, die geen naam droeg.

Het dochterken keerde terug naar haar vertrek en zij was daar den daglang gezeten, verlaten en zonder gedachten. Enkel was in haar, vol onduidelijkheid, een niet booze pijn, een verlangen, een heimwee, misschien.

Hoe zou zij weten, dat zij eene overgezworvene was geweest naar het land der Eeuwigheid, het rijk der Gelukkigen, dat immers is te zeer groot dat de erinnering der menschen het bevatten vermogen zoude? Hoe zou zij weten, dan, den God-Man, die haar weerom op had doen waken uit stilte haars lichaams, dat gevangen lag in den dood? Te groot voor de erinnering ook hij, de God....

Als de navond gevallen was betrad zij het dakterras met opwaarts, maskerstrak aangezicht. Zij zag de magische teekenen der sterrenbeelden boven haar, boven de vlakke dakingen der zwijgende stad, en het was alsof doortrok haar hunne tintelende, verheven koude; zij sidderde en goed was het haar te sidderen om deze koudheid; maar strak bleef haar aangezicht. Ter kamer ingaande nam zij er mede die kou als een schat.-

En alzoo eveneens verliep de tweede dag na de terugkeer.

Echter de navond ten derden dage - weêr stond boven haar ijl hoofdeke de lucht van witte sterrenteekenen vervuld en weêr trilde hun koude door haar moewe bloed - rekte Jaïrus' dochterken ter uiterste hoogte de armen als willende met de vingeren aanroeren de sterren-zelve, en lachte. Jaïrus' dochterken lachte.

Niet schalde haar lach naar de lokkende hemelen, niet lachte haar stem, doch in haar lachte het, jubelend, en, opeenen, werd de lach lichtend zichtbaar in hare oogen en om haren, nu milden, mond.

[p. 269]

Aldus: zalig van zekerheid, legde zij zich ter sponde.

Het was haar voedster die haar vond ten tweeden male thans gevlijd liggende met ontbonden haren en handen taaklings ter kleine borsten in de vreemde Stilte, den naam Dood dragende. En zij stortte met waanzinnig misbaar ter deure uit en kreet: Jaïrus! Jaïrus!

Jaïrus, der synagoge opperste, haar schouwende, wist. Want nimmer was de smart uit zijn hart geweest, de door den Dood gezondene. Woede beving hem. Hij haatte dien Dood, hij had geleerd hem te haten gedurende deze drie dagen. Een roover was hij, die listig gespeeld had den grootmoedige en hem, Jaïrus, het dochterken had weergegeven terwijl hij haar behield binnen zijn duisteren ban! Jaïrus had het aldoor geweten....

Dan werd wanhoop de woede. Hij verflardde zijne kleederen, kreet, schel snerpend, zijn wee. En rijtend en krijtend rende hij de straat op, dat de lieden hem schuw ontweken als ware hij een bezetene.

Zoo zag hem de God-Man van Nazareth. Hij trad toe op Jaïrus, die hijgende stond nu, geheven de armen, uitgespreid de vingeren, en legde, in wijde deernis, hem de ranke hand ter schouder, zeggend zachtvragend: Jaïrus....

En Jaïrus werd wonderbaar stil ineenen, zijne armen zonken omneer.

- Red haar, red, rabbi...., stamelde hij.

En zij gingen naar het huis van Jaïrus, beiden.

De Man, die God was, stond aan het voeteneind van het dochterken en las den blinkenden lach op haar aangezicht.

En hij ging heffen den voorhang van haar kamer en wenkte Jaïrus tot zich, en Jaïrus kwam, wankelend.... en hoorde het zacht-klare zingen van een stem:

- Ziet, Jaïrus, uw dochterken leeft. Uw dochterken heeft het eeuwige leven.