Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 40

[p. 266]

Gedichten
door Johan W. Schotman.

I.
Nai nai shan.^*)

Twee heuvlen lomend rond als vrouweborsten:
het Moeder-Eiland, dat vergetelheid
schonk aan wie naar zoete vertroosting dorstten,
ontwijkend 's werelds wild geweld en strijd,

oprondend schuim-omrand uit eindloosheid
van geel-vergolvend water, schelp-omkorsten,
haar harteholte heiligend gewijd
ten tempeldienst door China's vroege vorsten,

en met een mijlen langen dam gebonden
aan 't verre land, en 's levens bittre veten,
haat en begeren vredigend ontwonden,

gebed - doormurmeld, in een zaligheid
van 't stil - bij - Moeder-zijn, 't van-niets - meer-weten,
heffend zijn kindren hoog in eeuwigheid.

*) Letterlik; Grootmoeder Berg. Nai is ook: moedermelk, moederborst.

[p. 267]

II.

Nu zijn de trotse marmren tempelhallen
daar aan de holte van dat machtig hart,
tot bleekwit bloed-dooraderd puin gevallen,
onkruid-bewoekerd en in nood verstard.

En lang sinds stof geworden zijn zij allen:
keizers en knechten, woorden werd hun smart,
op hen wegen der uren duizendtallen,
en dagen wentlen, geen secunde mart.

Maar nòg rijst uit de geel - doorslijkte golven
naakt en verlaten, grauwgroen, puin - begruisd,
het Moeder - Eiland, als een dode ontdolven,
wind - overzongen, eeuwig zee - omruisd.

En langs, seizoenen in, seizoenen uit,
jachten nòg jonken naar hun zilvren buit.

[p. 268]

Hoeng hoe-tz’.^*)

Een rulle loessweg, veler gang doorploegd,
wegkronklend door de breedgeblaarde planten
van hooggeschoten maïs.... Mijn paardje zwoegt
kopschuddend, zwiepend driftig naar weerskanten
den rossen staart.... Er gonst een dichte zwerm
vliegen om ons,.... langs den plasvochten berm
kwekkren kikvorsen.... 't Licht is stekend - schel,
mijn lichaam klámt van zweet.... de zon schroeit fel....
Roerloos het maïs.... dan, op het loom getalm
van éve' een zoelte, aangolft een walge walm....

En nu ineens: een halfvervallen muur
van brokkig leem, gebrekkig gekanteeld
en vaak doorbroken.... uitgebrand door vuur.
Een oude poort.... en aan die poort.... vergééld,
verschrómpeld en afgrijslik.... benglen als
drie kalebassen bundelend bijeen
drie afgesneden hoofden.... grijnzend vals,
de tanden baar, aan de lange dooreen
gevlochten vlechten wiegend heen en weer....

*) Eigenlik: ‘roodbaarden’. Gebruikelike term voor ‘rovers’.

[p. 269]

 

Wij rijden in, door kille donkering

 

van scheemrig poortgewelfte.... een walme stank

 

aanwaait ons.... walglik.... klemt met schroeve wring

 

ons aan de keel.... en maakt ons brakenskrank....

 

 

 

Dan weer 't moordend-hel licht....

 

....en bevend staan

 

we, roerloos:.... aan den bloedgebruinden grond

 

liggen giftig - blauwwit en naakt en aan

 

elkaar getwee gesnoerd, ovral in 't rond

 

dode lichamen.... rottend, van een zwart

 

gewolk van vliegen overzwermd.... verminkt

 

en grel - onmenslik kromgekrampt in smart

 

van marteling.... en aan hun vlees, dat stinkt

 

als afval, knaagt en scheurt een woeste bent

 

grauwende honden.... deinzend, grimmend voort

 

tussen 't nog smeulend puin.... Klam - huivrig wend

 

ik spoorslags.... vlúchtend door de sombre poort

 

wèg.... in galop langs 't stof - oppulvrend slag....

 

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

 

O bral-ziek China!.... dit uw jongste dag!....

[p. 270]

De schone droom.
Aan een Sinoloog.

Gij maalde' 't alles als een schone droom
van mist - omdreven bergige verschieten,
van heiige templen waarin Wijzen vroom
een vreemdling taoï sties leutren lieten,

een China sierlik-licht als bamboe-sprieten,
sterk en eerwaardig als een cederboom,
een lofflik China zonder nare nieten,
dat zich liet proeven als gelei - met - room.

Maar zó vónd ik het: ménsen, beestig wreed,
vals en omkoopbaar, hatend en verachtend
én 't vreemde én 't meerdre, álom ondelgbaar leed,
moord en verwoesting, alle recht verkrachtend:
kinderen, onmondig, waanwijs, arrogant,
knoeiziek verdóend dit eens zo machtig land!