Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 38

[p. 351]

Walcheren
door Van den Eeckhout

WALCHEREN is Hollands tuin!

In de tram van Domburg vandaan, bij Zoutelande, zit een boerinnetje in vol ornaat tegenover mij. De zachte zonswisselingen en waaiende koelten van deze Augustusmaand roeren zich speelsch over de papaverakkers, de lijnzaadvelden, de laatste ernstige korenschoven. Wij kijken beiden uit het venster, de boerin en ik, en ik zie buiten aan de Walchersche natuur wat ik ook aan de gedaante van de landsdochter hierbinnen zie: een aangenaam evenwicht, stevig welvaren, een rijke ontijdelijkheid.

Ik zie, vat ik het in één woord samen: ‘stijl’.

Men zegt van het grootsteedsche volk, waartoe wij allemaal ‘in originale’ of in afdruk behooren, dat het goed of minder goed is gebouwd. Maar gebouwd is eigenlijk nog alleen zoo'n boerin, en is ook nog zoo'n zwart lakensche boer, zooals ik op de haltes onder een plat priesterhoedje van degelijk vilt zie pijperookend rustig wandelen. Wij, grootstedelingen, zijn niet gebouwd. Wij zijn meer, ik zou zeggen, gegoten. Tenminste.... als onze tailleur....

Walcheren is een tuin. Een tuin: bouwsel van verzorgde gronden, bloemenvelden en zuivere greppels, met, van afstand tot afstand, de boomen-bouquetten, alles voortzetting van den mensen en zijn woning en maatschappij. Elk ding is hier met zorg behandeld. Oude hekken zijn helder geverfd, oude schuren tot in de naden geteerd. De mannen zijn bij kleine groepjes aan het werken. Ik verbaas mij, zoo weinigen ik werken zie op akkers, die met hun wegen en hun weggetjes zoo proper onderhouden eruit zien. Hier werken zij, in hun blauw boezeroen, golf na golf van het graan grijpend en neerleggend, terwijl daarginds onder het lommergevende loover van oude vruchtboomen en takken-krommende beuken hunne stijve boerinnedames recipieerend wandelen, gearmd, - soms de witte vlinderhoofden terzijde buigend, en nu en dan stilstaande, en wijzende.

Wat is dit alles deugddoend organisch - en liefelijk.

Mijn tram passeert soms de dorpen, of ze passeert zoo'n de Hooghsch binnenplaatsje van witte plavuizen. Meisjes poetsen daar, gebogen naast de melkemmers, haar fietsen. Haar bloote roode armpjes en haar kralen, en het goud onder de kappen, glansen niet minder dan het nikkel van stuurstang en velgen.

Mij dunkt, de moderne vindingen, als fiets en auto en draadlooze omroep moeten danig het beeld veranderen van de wereld, ook innerlijk,

[p. 352]

in de steden tenminste, en in 't algemeen waar een niet zeer eigen, en dus veranderlijk volkskarakter zich daarvoor aanbiedt. Maar de wereld van den Zeeuwschen boer wordt slechts uiterlijk door deze dingen geraakt. Of de Zeeuw een fiets poetst of een automobiel, dan wel een sjees of een kruiwagen opschildert, hij schijnt mij niet te versteedschen, niet Europeesch te worden, niet wezenlijk zich te wijzigen. Tijd en evolutie strooien de blinkende nieuwigheden over zijn land, maar hij blijft, vrijwel, die hij was.

Hij is op die manier nog eigener en blijvender dan zijn oude toren aan den West-Kappelschen dijk, die in de verte zich afteekent op de parelige lucht. Die draagt ook nog als vroeger een oude tuniek, een gothischen mantel, nog ouder uniform dan de kleeding van het Zeeuwsche volk, maar uit zijn romp klinkt niet meer de bronzen boodschap der middeleeuwen over de Walchersche beemden; zijn klein geworden, zwartmetalen spinnekop richt nu de sterke lichtbundels van de moderne techniek over de Noordzee, en zoo geeft de eeuwenoude Westkappelsche toren gehoor aan een nieuwe roeping.

Het boerinnetje, dat tegenover mij zit, nog altijd onbewegelijk naast haar gladzwarte koffertje, houdt een gevouwen zakdoekje als een wit bijbeltje, ongekreukt in haar beide handen, die zij ruggelings in haar schoot heeft gelegd. De conducteur, een Walchersch boertje in dienstpak onherkenbaar, is met haar in gesprek. Zij voelt zich door hem genaderd en beantwoordt hem met alle middelen van de behaagzucht, die overal gelden; maar bij haar zijn ze netjes betoomd, geen harer coquetterieën springt ook maar een oogenblik uit den band van hare stijlvolle conventie. Zij zit, als een Zeeuwsche pagode, stil. Zij draait haren hofmaker nooit meer dan haar oogappels toe, nauwelijks en bij uitzondering het hoofd. Zij zegt, uit die rust vandaan, kwansuis de dingen, met lijzige ee's, en stelt den zachtjesaan bedremmelden conducteur haar glimlachende vragen plechtig en verwarrend.

In Vlissingen aangekomen, voel ik, dat ik Walcheren en zijn stijl kwijt ben. Hier zijn de groot-Europeesche fabrieken. En ginds kartelen de smakelooze torens van het badhotel.