Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 37

[p. 223]

Het nachtelijke park,
door H. van Loon

EDMOND Zeghers wandelde dien avond als andere avonden huiswaarts door de voor den nacht bereide stad. Over de spiegelende asfaltbaan zwoegden de laatste helverlichte wagens op krakende raderen. Enkele groote vensters waren nog feestelijk van warme lichten in een branding van stemmen, maar hooger hadden de gevels zich al gegrendeld, al gloorde nog een enkel venster, dat aarzelde alvorens slapen te gaan. Daar er geen geluid meer was behalve het brullen van verlate auto's, zongen de hooge lampen een knetterenden zang, die buiten den lichtkring het ademhalen van de dingen hoorbaar maakte.

Gelijk op andere dagen vertraagde Edmond den stap bij het naderen van het hek, dat het park omsluit. De nacht broeide in rijpe lentegeuren en een zwoele onrust als een vaag voorteeken had hem heel den weg over verontrust, maar dichterbij gekomen onderscheidde hij een stem, die klaagde of zong. Zich grijpend aan de spijlen van het hek oogde hij naar binnen in die grot van boomen en gewas. Doch de opzet van dit zien en luisteren moest de stem verjagen, want zoo lang hij er stond hoorde noch zag hij iets. Mismoedig had hij al de wandeling hervat, toen een nieuw geluid, een kreet nu, schriller dan zoo even, hem op de plek deed stilstaan. Toen doorflitste het hem, dat er een gevangene zijn moest, die elken nacht ingesloten werd en thans voor het eerst zich verstaanbaar had gemaakt.

Haar ziel, die er 's nachts ronddoolde, moest aan dit park van statige natuur de paradijsbekoring geven te midden van de huizenzee. En Edmond dacht aan het meisje, wie hij er zijn eerste liefde had beleden en vroeg zich af, of zij, die, hij wist niet waarheen, de wereld was ingegaan, er niet haar verlangende hart gelaten had. Haar heugenis hield hem gebonden aan de plek, want in de latere liefden had hij de eerste trachten te hervinden. In de verlevendiging van dit herdenken woelde het sindsdien vergeten feit zich bloot, dat er een opening was in dat hek, die 's nachts toegankelijk bleef. Enkele spijlen behoefden daarvoor slechts te worden weggedrukt. Datzelfde meisje had het hem gewezen en menigen lentenacht waren ze erdoor naar binnen geglipt. Maar in een maannacht had een wachter hen verrast en de wond, daardoor in hem geslagen, had zoo zeer geschrijnd, dat hij sedert dat oogenblik den tuin vermeed.

Voorzichtig liep Edmond Zeghers nu langs het hek, in schijn argeloos, omdat die geheime opening zich anders zou kunnen sluiten, Terwijl hij inwaarts tuurde begon achter het o verlommerde duister een wemeling

[p. 224]

van vlokken. Voor de gezochte plek stond hij stil en een zachte duw aan de spijlen deed ze wijken. Een zware geur van malsch groen en natte aarde beving hem en opende voor hem een nieuwe wereld. Het lispelen van de blaren gaf diepte aan de stilte en hij liep voort in een opgetogenheid van hart en handen. Het was alles eender als ov erdag en toch volkomen anders. Hij herkende de perken, de gazons, de ommelijn der struiken en, over het gras verstrooid, de tengere boomen, maar er omheen ademde een betoovering - was het een geur, een nevel? - die een nieuw aangezicht aan deze dingen gaf. Nooit was hij zoo dicht geweest aan het hart van de natuur, al bleef het besef hem bij, dat dit alles aangelegd was, want over den vijver lagen glimpen licht als scherven, hier rees grijs een beeld en verder daalden strenge trappen naar het water af.

Nu stond hij op een plek aan de overwoekerde kreek, waar hij als knaap met anderen placht te komen, Op een bank zat een vrouw in lichte kleeren en hoe vreemd dit ook was, het verwonderde hem niet, want hij begreep, dat zij het was, die zoo even had gekermd. Zij zat te droomen, de ranke been en voor zich uitgestrekt, de armen berustend in den nek gevouwen. Het hoofd leunde achterwaarts en hoogblond haar om wemelde het forsche, fijnbelijnde profiel. De oogen stonden open naar een punt, dat Edmond niet gewaar werd.

Hij stond geboeid en dorst niet nader komen, toen hij in het duister een eenhoorn onderscheidde, als een mensch rechtop, want de broze voorpooten rustten op de leuning, waar de vrouw aan lag. De snuit deinde even rusteloos als de flosse witte staart en het dier, onraad vermoedend, wendde de safieren oogen naar waar hij stond, schudde drie keer den spitsen kop, waarbij de uit doffe ribbels saamgewrongen hoorn drie keer op en neer ging en liet de glanzige huid als natte schubben rillen. Het rugstuk heuvelde in twee kammen op en door den smallen romp sidderde een schuw reiken, dat de vrouw met streelen nauwelijks te betoomen wist.

Terwijl hij toekeek begon een ruischen in het struikgewas, waaruit een pauw langzaam te voorschijn trad. Laatdunkend hief de vogel hoog de pooten, de krop van trots gezwollen. De kraaloogen zagen de vrouw minachtend aan en een ruchtig geritsel voer door den langen staart, die sleepte over den grond. Het ritselen werd een ruischen, dat alle veeren in beweging bracht en, drie keer schreeuwend, een korten dorren kreet, vouwde de pauw de pennen uit en overeind en draaide om en om zich zelve heen.

Toen trad Edmond nader en zette zich op de bank naast de vrouw, die scheen te ontwaken, al wist hij, dat ze niet geslapen had. De eenhoorn had de pooten van de leuning gelicht en dwaalde er omheen op zachte hoeven. Edmond strekte een hand uit en het dier legde er de natte weeke

[p. 225]

lippen in en de pauw nam den ijdelen staart weer in en schreeuwde van onmachtigen haat.

Edmond zag de vrouw aan, die niet bewogen had en hunne haren raakten aan elkaar. Toen eerst herkende hij in haar de trekken van het meisje, dat hij hier had ontmoet en dat zijn eerste liefde was geworden, maar tegelijk wist hij, dat zij het niet was, want latere geliefden ook vond hij in haar terug. Hij vroeg haar, wie ze was en wat ze hier verwachtte en of ze gevangen zat en zij, de handen van achter het hoofd ontgespend, keek hem met blauwe o ogen aan en over haar gelaat bleef het masker van een raadsel. Een vervoering stuwde in hem omhoog naar mate zij glimlachend zwijgen bleef en door haar forsche lichaam een huivering voer.

Hij greep haar vingers, die naast de zijne lagen uitgespreid en hij voelde, dat ze zeer koud was. Hij wilde spreken, maar de woorden braken op zijn lippen. Ze wendde zich naar hem toe en hem streelend door het haar bespotte ze dien schroom met zachte woorden. Zij was, zei ze, de vrouw, die hij van den aanvang af zocht, die hij in zijn opvolgende liefden nagejaagd en nooit gevonden had, want in het bereiken valt het reiken weg. Zij was de onbereikbare en daarom de wezenlijke, de ongeborene, die onbestaanbaar is, maar in de rusteloosheid van wie zoeken leeft.

Ze sprak door en hij was onder de bekoring van deze stem, waarvan hij de woorden nauwelijks verstond. Het was geen luisteren wat hij deed, want dit geluid doordrong geheel zijn wezen als een geur. Van haar gekomen, maakte het zich van haar los en leefde een eigen leven. Ze sprak van zichzelf en dit was klacht noch uiting van voldoening, want als een vreemde stond ze tegenover haar verleden. Hij zag hen beiden als golven in een door onbekende krachten bewogen zee en hoe ze willoos dreven naar de branding, die hen op het strand zou werpen, waar een zandverstuiving hen schielijk kon bedelven of de eb hen terugvoeren naar de zee, waarvóór de branding van het leven stond.

Voor éénmaal, leek het hem, had zij voor zijn verklaard gezicht gestalte aangenomen, waardoor ze in woorden sprak, gelijk ze had kunnen zingen of teekenen in het zand. Zij was de bij het begin van de wereld uitgedrevene.

Aan de schelpen van zijn ooren ruischte haar stem als het heimwee van een verwaaiden storm, waarvan de onrust de wreede onverstoorbaarheid der sterren tart. Ze zaten naast elkander stil als menschen, die honderd jaren leefden. Nu eens sprak de een, dan de ander en beiden wisten spoedig van elkaar, dat, levend in de branding, ze eigenlijk in het schuim hadden geleefd, dat des te hooger stuift naar mate de golven feller op elkander stooten. En toen ze beiden hadden uitgesproken leek het hun of niets gezegd was. Zij beiden hadden den kringloop afgelegd en

[p. 226]

stonden opnieuw aan het uitgangspunt, maar rijker aan een ervaring, die voor geen enkele ontgoocheling behoedt.

Ze legde haar koele hand op zijn hoofd en keek hem aan als keek ze in een bron. En hunne hoofden rustten aan elkaar en hunne vingers verstrengelden zich tot een spel, dat ernst was. Ze zei voor zich heen: ik draag geen naam. Vraag niets, tracht me niet te vangen, want ik ben ongrijpbaar. Ik loop op het koord, waaraan stof en geest aan elkander stooten. Zie in mij de balling van het leven, die in elke seconde het leven te buiten gaat. Houd aan mij de heugenis als aan dat vluchtigs, dat elk oogenblik kristal kan schieten, maar het eens in de duizend jaar doet. Ervaar aan mij, dat er geen tijd bestaat, want dat onder den tijd, onder het leven een donkere stroom ruischt, dien geen tijdsduur bindt.

Maar Edmond wou niet hooren. Hij nam haar in zijn handen en droeg haar uit het hek, dat voor hem openwuifde, naar zijn woning, waar hij haar te ruste legde. Hij zette zich aan het leger en nam haar eene hand in de zijne. Zijn oogen verlieten de hare niet, die waren als waterlelies in het schuim van het dek en zich sloten. Toen leunde de dag tegen de dichte gordijnen, want door de reten filterde een kille groene schijn. Hij schoof ze open en hem omhulde de nog ongerepte dag. Hij boog zich over het hek van het balkon en zag neer in de leege geul der straat. De dingen beneden staarden wezenloos en hem beving een weerzin tegen de hervatting van het dagelijksche bestaan, want de nachtelijke ontmoeting had hem boven deze dingen uitgetild.

Voorgoed voelde hij zich aan haar gebonden en hij knielde aan het leger, waar hij haar ter ruste had gelegd. Maar tevergeefs tastte hij naar het blonde haar, dat nog zooeven in een golf over het kussen lag. Ze was verdwenen gelijk ze verschenen was en tegelijk wist hij, dat nu voor hem haar leven eerst begon, want in zijn herinnering zou zich de ontmoeting bestendigen tot een vreugd, die als een tweelinsgziel naast de zijne blijven, als een tweelingsster zijn leven richten zou.