Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 33

[p. 343]

Kinderen,
door Jet Luber.

HET was de eerste keer sinds de wieg voor kinderstoel en box verwisseld werd, dat de kleine jongen niet mee-at aan tafel. Hij lag stil in zijn bedje met rood koorts-gezichtje en starende oogen.

Aan de tafel beneden zaten de ouders en aten zwijgend. Op de plaats van het kind was een kille leegte en het witte tafelkleed bleef zonder vlekken.

De vader wierp zijn servet neer en stond op.

‘God-god, wat is 't stil zonder hem. Ik ga eens naar 'm kijken’.

‘Ik zou 't niet doen,’ zei de moeder mat, ‘je maakt 'm misschien wakker’.

Maar de man verliet zonder verder spreken de kamer en de vrouw bleef alleen met den leegen stoel, waar het kind anders zat. Ze bleef staren naar die plek en zag in gedachten het bewegelijke jongensfiguurtje, het fijne blozende gezichtje met de stralende oogen. Haar gedachten volgden niet haar man naar boven naar de ziekekamer.

Toen, met een rilling van schrik om een plotseling opschietende gedachte, wendde ze haar blikken af van den stoel van het kind en zag ze het half-leeggegeten bord op de plaats van haar man. Het leidde niet af, en de gedachte was niet meer weg te moffelen: wàt bleef er over als het kind er niet meer zou zijn, als de jongen nooit meer zou zitten tusschen vader en moeder in, als de blikken van beiden elkaar niet meer zouden ontmoeten in een glimlach om een grappig kinderwoord? Wat zou vullen de leegte, de gruwelijke leegte, nu geheel door het kind gevuld?

Haar mond trok ironisch.... Liefde....? De liefde tusschen man en vrouw.... och, zoo die er ooit geweest was.... ze wist het niet meer. Ze had ook tijdenlang niet geweten, dat er geen liefde tusschen hen bestond, omdat, door het kind, hun leven zoo één leek, met dezelfde vreugden, dezelfde zorgen. Haar man zou het nòg niet weten, nu zijn vrouw, als moeder van zijn kind, deelde in de alles-overheerschende liefde, die hij voor zijn jongen voelde. Hij zou niet weten te onderscheiden.

Nu lag de jongen ziek in zijn bedje. Het was voor het eerst sinds de man de kamer verliet, dat de moeder aan het zieke kind dacht. Vreemd vond ze het zelf, dat ze geen aandrang voelde óók naar boven te gaan, geen verlangen zijn hoofdje te streelen, zijn handje vast te houden. Die ééne gedachte: - als hij er niet meer is wat dàn - beheerschte haar volkomen. Het was, alsof ze gedwongen werd een antwoord op die vraag te geven. Ze probeerde het zich voor te stellen en één woord hamerde steeds in haar

[p. 344]

hoofd: de leegte - de leegte. En kwamen bepaalde momenten in haar op, dat de invloed van het kind niet groot genoeg was geweest, om de leegte, die ze bij tijden voelde, te vullen, en ze rilde, als ze aan die momenten dacht. De woorden, die zij ernstig meende, wanneer ze hem die leegte verweet, vatte de man op als in drift gezegd, zonder waarde, zonder waarheid. Zij wist het beter, maar durfde de waarheid niet aan en dan was er altijd die verlossende gedachte plotseling: het kind is er immers, dat heerlijke van warm leven tintelende kind. En òm het kind was er toch telkens dat glimlachende oogcontact tusschen haar man en haar, dat er zónder den jongen niet zijn zou. Maar haar man wist dit niet. Hij wist niet, dat hij alleen van haar hield òver den jongen heen, dat het de moeder van zijn zoon was, die hij liefhad, niet zijn vrouw. En zij - wás niet alleen moeder. Er was nog dat eigenlijke persoonlijke leven van haar van vroeger, in haar huwelijk geheel op den achtergrond gedrongen, maar dat terug zou komen en weer zijn rechten van bestaan zou eischen, als er niemand zou zijn, die haar tegenwoordig leven vulde. Als de jongen er niet meer zou zijn, wát bond haar dan aan haar leven van tegenwoordig, behalve de sleur, de schaduw van een liefde tusschen man en vrouw? Het zou niet genoeg zijn, ze zou haar oude leven terug willen hebben.

Plotseling sprong ze op van haar stoel en keek verwilderd om zich heen. Wat dacht ze daar? Als de jongen er niet meer was? Maar hij zou immers beter worden? Het oude leven, dat was immers niets vergeleken bij dit leven, door den jongen gevuld?

Ze verlangde plotseling hevig naar hem, ze zou bij z'n bedje willen knielen en z'n gezichtje willen kussen, lieve woordjes fluisteren, die alleen hij mocht hooren.

Maar boven, bij z'n bedje, zou de man zijn, dien ze niet meer lief had....

Toch, na een korte aarzeling, liep ze de trap op.

‘Je eten wordt koud’, zei ze tegen den man, die roerloos bij het kinderledikantje zat, in 't half donker.

‘Sst’ fluisterde hij.

Maar de vrouw wierp zich naast het kind neer en kuste hartstochtelijk het handje, dat op 't dek lag.

‘M'n jongen, o, m'n kleine jongen,’ snikte ze.

‘Nu maak je 'm wakker,’ verweet de vader scherp.

Het kind, nèt in slaap, woelde onrustig. ‘Mammie’ zei hij zacht, droomerig. De oogen, half-open, sloten zich weer.

‘Hij slaapt alweer’ zei de moeder deemoedig. Zij schaamde zich over haar onvoorzichtige uitbarsting.

Hij legde de arm om haar schouders. ‘Laten we naar beneden gaan’ zei hij zacht. Ze leunde even tegen hem aan. Ze behoorden toch wel bij elkaar, zij beiden, vader en moeder van hetzelfde kind.

[p. 345]

De ziekte duurde maar 'n paar dagen, en 't was pas kort voor de dood intrad, dat de ouders wisten, dat hun kind niet meer te redden was.

Het gemeenschappelijk leed om hun verlies bracht hen eerst tot elkaar. Het kind lééfde nog tusschen hen. Ze waren zoo gewend, om alles wat de jongen betrof, aan elkaar te vertellen, ze spraken ook nu over hem, over den tijd, dat hij een vroolijke gezonde jongen was geweest en over de dagen dat hij ziek in zijn bedje had gelegen. Ze konden aan niets anders denken en over niets anders praten. Het verscherpte wel telkens hun verdriet, maar het volkomen meevoelen van de ander troostte tegelijkertijd.

Maar toen de man langzamerhand weer door zijn werk in beslag werd genomen, terwijl zij in het leege stille huis nog geheel vervuld was van het kind, kwam de vervreemding tusschen hen en steeds duidelijker zag ze in, dat niets hen bond dan de herinnering aan hun jongen. Het zou te weinig zijn voor hun verder leven. Steeds meer begeerenswaard leek haar het leven zonder hem, zooals vroeger, maar vermooid nu, omdat zij nu wist, hoe het was, moeder te zijn.

‘Ik moet het hem zeggen’ dacht ze. ‘Hij moet het toch voelen, dat we niet samen verder kunnen leven in deze leegte’.

Maar de man voelde niets. De koelheid en geprikkeldheid van zijn vrouw schreef hij toe aan haar verdriet om den dood van het kind. Hij bleef van haar houden, zooals hij altijd van haar gehouden had, als de moeder van zijn zoon. Hij dacht nooit over hun verhouding; hij wist niet, dat zij aan niets anders dacht.

Eens begon ze erover. ‘Wat doèn we nog bij elkaar’ zei ze.

Zijn eerste gedachte was: ‘wat komt ze er toch moeilijk over heen’. Mild antwoordde hij: ‘je denkt zeker aan onze uitspraak: een huwelijk zonder kind is niets, maar wij hebben de herinnering toch’.

‘Wat geeft de herinnering in deze leegte?’ vroeg ze schamper.

‘Natuurlijk is er een leegte’ stemde hij toe, ‘vooral bij jou, als moeder. Je was altijd bij hem en nu ben je meestal alleen’.

‘De leegte tusschen òns’ drong ze aan.

Hij keek opgeschrikt naar haar strak gezicht.

‘Hou je niet meer van me?’ vroeg hij.

‘Nee,’ zei ze eerlijk. ‘en jij niet meer van mij’.

‘Ik niet van jou?’ herhaalde hij langzaam. ‘Zou ik niet meer houden van de moeder van mijn lieveling?’

Ze werd wanhopig om zijn niet-begrijpen.

‘Ik hou 't niet meer uit’ riep ze woest. ‘Ik wil weg, alleen zijn, voor altijd’.

Ze gaf het òp, dien avond. Haar woorden waren duidelijk genoeg, maar ze voelde, hoe hij den ernst ervan niet begreep.

De volgende dagen zwegen zij er beiden over.

De man vergat het, maar zij dacht over niets anders.

[p. 346]

En toen kwamen plotseling de vermoedelijke verschijnselen van een nieuwe zwangerschap. Het sloeg haar met fellen schrik en toen ze zekerheid kreeg, met doffe wanhoop. Ze zag duidelijk de toekomst voor zich: zij zouden niet van elkaar gaan, want er zou weer een kind zijn, dat hen bond. Maar de leegte zou blijven en het kind zou die niet vullen. Zij hadden té sterk van hun eerste kind gehouden, zij hadden er tezámen van gehouden, dat zou nu niet meer zijn. Hun liefde was verkild in dien tijd en zij althans begeerde het kind niet en zou er nooit genoeg van houden om dóór het kind den vader te bereiken. En toch zou geen van beiden van het kind afstand willen doen, dat wist ze nu al, met volkomen zekerheid.

Op een nacht, dat zij schreide van wanhoop, hoorde hij haar.

‘Huil je nu nòg om ons kind?’ vroeg hij ongerust. ‘Je moet je meer verzetten’.

‘Ik huil om het nieuwe kind’ zei ze cynisch en schamper lachte ze, toen ze merkte, dat hij niets begreep.

Toen hij de beteekenis van haar woorden eindelijk besefte, was hij zoo ontroerd, dat zij erdoor getroffen werd. Ze werd heel kalm en stelde zich helder haar levenstaak voor: ‘ik moet opgewekt zijn en niet aan mezelf denken, om het kind, en ik moet van hem houden, als de vader van het kind’.

‘God, dènk toch eens,’ fluisterde hij innig. ‘Weer zoo'n heerlijk levend wezentje, nu wordt alles immers weer goed’.

Maar zij staarde star voor zich uit in de duisternis en kuste hem niet terug.