Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 30

[p. 394]

Na de kentering,
door Marie Schmitz.

I

Personen

De Jongen.

Het Meisje.

Beiden zijn op den leeftijd, waarop het leven zich opent. Van het ontwakend, hunzelf nog onbewust verlangen naar dat leven, is hun wezen vervuld. Bij het meisje, blond, rank en broos, gloeit het in een droomerige smachting in haar oogen, bij den jongen, fel, donker, is het de vurige dadendrang die uit hem opvlamt.
Het is een voorjaarsmorgen.
Zij zitten in een duinkom, vanwaar de zee niet is te zien, doch over hen is het onafgebroken zeegeruisch en de koepeling van het morgenteere blauw.
Het meisje leunt tegen het duin en staart met een glimlach om haar bleekrood mondje in de blauwe oneindigheid weg. Aan haar voeten de jongen, zijn donker gezicht, eén emotie, tot haar opgeheven. Zij zwijgen langen tijd. Dan spreekt

de jongen.

Waar denk je zoo aan Rozemaryntje, wanneer je zoover weg tuurt?

het meisje.

(weggetrokken uit haar peinzing en op den jongen neerblikkend)

Ik.... dat weet ik niet. Aan niemendal denk, ik.

de jongen.

(sentimenteel)

En je oogen waren zoo ver! Je wist geloof ik niet eens meer dat ik bij je was!

het meisje.

Ik wel hoor! Maar het is heerlijk zoo te turen in de blauwe lucht. Het is net of het.... of je in een andere wereld kijkt. Heb je wel gezien hoe hoog het is?

de jongen.

Je moet niet aan andere werelden denken wanneer ik bij je ben.

(autoritair)

Er is maar één wereld hoor! De wereld waarop wij samen zijn. En die is heerlijk!

het meisje.

(droomerig)

Ja....

de jongen.

Wat zeg je dat weer raar!

het meisje.

(verschrikt, naif)

Hoe moet ik 't dan zeggen?

de jongen.

Anders.... Vuriger natuurlijk!

het meisje.

Dat kan ik niet.

(Zij heeft haar gevouwen handen achter haar blonde hoofd gelegd en tuurt weer in de verte, de jongen, glimlachend, blijft haar met gulzige aandacht bezien. Eindelijk houdt hij 't niet meer uit en verbreekt de lange stilte.)

de jongen.

Rozemaryntje....

het meisje.

(neerblikkend)

Ja....?

de jongen.

Heeft een man je wel eens gezoend? Een vreemde man?

het meisje.

(geschokt, met ontstelde oogen)

Een man.... nee nooit.

de jongen.

(triomfantelijk)

Dat dácht ik wel!

het meisje.

(verwonderd)

Waarom dacht je dat wel?

de jongen.

Dat zie ik.... aan je mond, aan je oogen, aan je heelemaal.

het meisje.

Hoe kan dat? Hoe kan je dat aan mijn mond en aan mijn oogen zien?

de jongen.

Dat ziet een man altijd.

het meisje.

(met een glimlachje)

Ben jij dan al een man?

de jongen.

Dacht je dat ik nog een jongen was?

het meisje.

(schuchter)

Eigenlijk wel.

[p. 395]

de jongen.

Je weet nog niet wat een man is omdat je nog nooit door een man gezoend bent.

het meisje.

(heeft haar kin op haar handen neergebogen en denkt na. Dan vraagt zij aarzelend)

Waarom zei je dat zoo blij daareven, dat je wel dacht, dat ik nog nooit door een man gezoend was?

de jongen.

(met trotsche zekerheid)

Omdat ik nu weet dat ik de eerste zal zijn!

het meisje.

(overrompeld)

Jij....?

de jongen.

Ja ik!

(Er is een korte stilte vol afwachting. Dan richt de jongen zich een weinig op, zoodat zijn gezicht dichter bij dat van het meisje komt. Zijn vurige zwarte oogen lijken oversluierd, zijn stem klinkt diep en gedempt nu hij vraagt)

Rozemaryntje.... heb je wel eens over de liefde gedacht?

het meisje.

(met verrukten glimlach)

O ja, veel! Het is iets heerlijks om over na te denken. Vooral op een morgen zooals nu, die hoort er zoo heelemaal bij. Of een zomeravond misschien nog meer. Bij liefde hooren allemaal heerlijke en mooie dingen, dingen die ver weg zijn.... donkere bosschen en een blauw meer.... en een kasteel dat op een berg staat en vanwaar je zoo ver kunt uitzien.... zoo ver.... en groote tuinen met vreemde bloemen en vogels....

de jongen.

En de zee.

het meisje.

(aarzelend)

Nee.... de zee niet. Die is zoo gewoon. Die zien we iederen dag.

de jongen.

De zee gewoon? De zee is veel vreemder en wonderlijker en mooier dan alle bosschen en bergen. En de zee is altijd anders al zie je hem elken dag.

het meisje

Dat weet ik niet.... dat heb ik nog nooit gezien. Ik vind de zee haast altijd eender. Ik kijk veel liever zoo ver als ik kan in de blauwe lucht, dan zie ik in mijn gedachten al die dingen die bij de liefde hooren, de bergen en de meeren en het kasteel heelemaal in de hoogte, al die verre vreemde landen.... Zou jij daar niet naar toe willen?

de jongen.

(gedempt-hartstochtelijk)

Ik wil bij jou zijn, alleen maar bij jou zijn.

(Hij heeft zijn arm over haar knieën gelegd en ziet haar diep in de voorjaarsblauwe oogen)

Zeg, wanneer je aan de liefde dacht, aan wie dacht je dan?

het meisje.

Aan niemand, aan heelemaal niemand.

de jongen.

En als je niet dacht aan de liefde in die verre vreemde landen, als je zoo gewoon maar wat zat te droomen, dacht je dan ook aan niemand?

het meisje

(in opkomende verwarring)

Dat weet ik niet....’

de jongen.

(al inniger)

Vindt je 't wel prettig als ik bij je ben?

het meisje

Jawel.... maar....

de jongen.

Nou?

het meisje.

(verward)

Ik weet 't niet.

de jongen.

Is dat dan wat anders dan de liefde bij de bergen en de meeren?

het meisje

(bevend)

Ik weet 't niet....

de jongen

(al dichter bij haar)

Zal ik 't je dan vertellen?

het meisje.

(antwoordt niet, zij wacht onbewegelijk maar trillend van ontroering. Langzaam legt de jongen zijn armen om haar heen en buigt zijn gezicht tot voor het hare. Dan legt hij zijn mond op haar mond en kust haar. Het meisje heeft de oogen gesloten en blijft roerloos tegen hem aangeleund)

de jongen.

(eindelijk, juichend)

Zie je nu wel dat ik de eerste ben!

het meisje.

(glimlacht maar spreekt niet)

de jongen.

(fluisterend)

Is dit nou niet hetzelfde als de liefde in die verre vreemde landen?

[p. 396]

het meisje.

(als een zuchtje)

Ik geloof 't wel....

II.

De avond valt.
De jongen en het meisje komen van de duinen afgedaald, hand in hand, en loopen recht op de zee toe. Dicht voor de schuimende golvenlijn blijven zij stilstaan en turen over het woelende water naar den onzichtbaren einder. De oogen van het meisje glanzen donker, in haar witte huid gloeit het bloed, haar mond is rijp-rood en even-open. Hoog en rank heft zij zich op haar voetjes.
Zij, het eerst, keert zich af van de eindelooze wijdheid en wendt de oogen naar den jongen naast haar. Verrukking en teederheid verdiepen haar blik. Maar hij staart nog immer over het water uit, onbewegelijk, geboeid.

het meisje.

(haar hand op zijn schouder leggend, met vreemd-verdiepte stem)

Waar denk jij nu aan, Roel, dat je zoo stilletjes staat te turen?

de jongen.

Ik denk aan de landen, die daarachter liggen en waar je niets van zien kunt.

(even glimlachend)

Nee, ik bedoel niet die landen waar jij van sprak, die niet bestaan en die je toch zag. Ik bedoel die landen die daar werkelijk liggen, heel die wijde, heerlijke wereld die we nooit gezien hebben en die er toch is.

het meisje.

(peinzend, doch zonder bewogenheid)

Ja, dat is wel wonderlijk niet, dat daar nog zoo'n groote wereld is die wij niet kennen.... zulke groote vreemde landen met vreemde menschen en dingen.... en wij leven hier maar op zoo'n heel klein plekje....

de jongen.

Ja, wel heel klein.

het meisje.

Wat zeg je dat vreemd, Roel!

de jongen.

(na een poosje)

Verlang jij nooit om weg te gaan en dat allemaal te zien?

het meisje.

Vroeger wel, geloof ik. Toen dacht ik immers altijd aan verre vreemde landen, die bij de liefde hooren en ik dacht, dat ik daar alleen maar gelukkig zou kunnen zijn. Maar nu is dat voorbij.

de jongen.

Waarom is dat nu voorbij?

het meisje.

Omdat ik nu hier gelukkig ben. Ik verlang nu niet meer om weg te gaan.... Ik wil alleen nog maar hier blijven, bij jou....

(Zij zijn langzaam gaan loopen, de armen om elkaar heengestrengeld, van het Zuiden naar het Noorden. De jongen ziet uit over de zee, het meisje, zwijgend en wachtend, blikt telkens naar den jongen op. Dan zegt)

de jongen.

(als sprekend voor zich heen, zonder op het meisje te letten)

Altijd heb ik ernaar verlangd.... ik wist 't alleen maar nooit. Maar nu weet ik 't, nu voel ik 't goed, dat ik toch nooit heelemaal gelukkig zal kunnen zijn, voordat ik weg mag gaan om dat allemaal te zien.

het meisje.

(droevig)

Ben je dan nu niet gelukkig?

de jongen.

(aarzelig)

Jawel.... maar....

het meisje.

(dringender)

Hou je dan niet meer van me, niet meer zooals eerst?

de jongen.

(innig, tot haar overgebogen)

Ja zeker schat, hou ik nog van je. Nog net zooveel hoor.

(hij kust haar voorhoofd onder het zwierende blonde haar)

Maar zie je, er is nog zooveel anders in de wereld.

het meisje.

(stil)

Er is niets anders.

de jongen.

Och jawel, maar dat begrijp jij niet, omdat je een vrouw bent.

het meisje.

Hoe zou ik het begrijpen? Als je gelukkig bent, dan verlang je toch naar niets anders meer!

de jongen.

(zoekend naar den zuiverst zeggenden vorm voor wat hemzelf intuitief wel

[p. 397]

duidelijk is, maar dat hij nog nooit verwoord heeft)

Ja maar.... gelukkig zijn, dat is toch niet alleen.... of nee.... ik bedoel als je iets gekregen hebt waar je hevig blij mee bent, iets moois of iets prettigs, iets heel heerlijks desnoods, dan ben je.... dan heb je daarmee toch niet ineens alles! Dan blijft toch al het andere nog over, heel die prachtige wereld en al die heerlijke dingen waar je wel van droomt, al die mogelijkheden waarvan je wel weet dat ze bestaan, maar die je je toch niet voorstellen kunt. Daar blijf je dan toch immers altijd naar verlangen! En als je naar iets verlangt dan ben je al niet heelemaal gelukkig meer.

het meisje.

Ik dacht dat je net zoo gelukkig was als ik.

de jongen.

(verdrietig in zijn zelf-verwardheid tegenover de rustige eenvoudigheid van het meisje)

Ja maar, dat ben ik ook! Och, jij begrijpt er natuurlijk niemendal van! Je weet niet hoe dat is als iets je aldoor trekt, je nooit loslaat. Jij weet niet hoe het is om zoo hevig naar iets te verlangen!

(rustiger)

Zie je, ik droom er altijd van. Dan droom ik dat 't nu eindelijk gaat gebeuren, dat 't komt... en het komt nooit. Telkens ben ik er zoo dicht bij, dat ik 't grijpen kan.... en altijd komt er iets dat het verhindert, iets heel geks: ik kan mijn koffer niet gepakt krijgen of ik kan den trein niet vinden of ik heb zulke stijve beenen, dat ik heelemaal niet loopen kan.... maar nooit nooit gebeurt 't.

(stil)

Dan ben ik wel eens bang dat het in de werkelijkheid ook niet zal gebeuren.

het meisje.

(gespannen)

Zou je dan ongelukkig zijn?

de jongen.

(hevig en snel)

Ja verschrikkelijk!

het meisje.

(begint te schreien)

Je houdt niet van me....

de jongen.

(wanhopig)

Jawel jawel! Ik hou wel van je! Och, probeer het dan toch te begrijpen!

het meisje.

Als je van me hield zou je niet van me weg willen gaan.

de jongen.

Maar ik kan toch niet omdat ik van je hou alle andere dingen laten voorbijgaan!

het meisje.

Als je van me houdt zijn er geen andere dingen.

de jongen.

(zucht, maar antwoordt niet meer)
(Zij loopen zwijgend verder. Wel ligt de arm van den jongen nog om de schouders van het meisje heen, maar onafgebroken blikt hij uit over het watervlak, hunkering en verwachting in zijn oogen. Het meisje schreit niet meer, maar in haar effen gezichtje en verdroefde oogen is de verwachting dood.
Het blauw van den avond legt zich zwaarder over de wijdheid van zand en water.)

het meisje.

Ik word moe.

de jongen.

(teeder)

Zullen we gaan zitten en wat rusten?

het meisje.

Nee.... ik wil niet rusten, ik wil terug naar huis. 't Is al heelemaal avond, de dag is om. En ik ben moe.

de jongen.

Hoe kan je naar huis willen nu 't zoo heerlijk is? Laten we wat rusten en dan verder gaan.

(met een glimlach vol verlangen tuurt hij in de avondblauwe verte)

Kijk toch, zag je ooit zoo iets moois? Hoe kan je terug willen gaan als je dát voor je ziet?

het meisje.

(hem dringend in de oogen blikkend)

't Is bijna nacht en ik word koud. Ga mee naar huis terug.

de jongen.

(opstandig)

Ik kan niet terug! Nu niet! Vraag 't toch niet meer! Ik moet nu loopen, loopen, den nacht in. Waar dat blauw zoo diep wordt als een grot, daar wil ik heen en dan nog verder.

(inniger en zacht)

Ga mee, laten we samen gaan.

het meisje.

Dat kan ik niet.

[p. 398]

de jongen.

Ja je kunt wel als je gerust hebt.

het meisje.

Ik wil het niet.

de jongen.

Dan moet ik alleen gaan.

(Zij doen een paar stappen van elkaar terug en bezien elkander zwijgend)

het meisje.

(eindelijk)

Nu ga ik naar huis.

de jongen.

(dichter bij haar, teeder)

Ik kom terug.

het meisje.

(zonder overtuiging)

Ja....

(Zij leggen de handen in elkaar tot afscheid, dan buigt hij zich over haar en kust haar oogen)

de jongen.

(zacht droevig)

Als je 't maar begrijpen kon....

het meisje.

(stil)

Misschien zal ik het eens wel begrijpen.

Dan keeren zij zich van elkaar en gaan. Het meisje naar het Zuiden, waar nog de bleeke naglans hangt van den verdwenen dag, de jongen naar het Noorden, waar het diepe blauw zich strak welft naar den horizon. Tweemaal ziet het meisje om naar de al kleiner wordende gestalte van den jongen; zij schreit geluidloos onder het verder gaan. De jongen loopt met veerende passen, zijn oogen wijd en gulzig - er is niets voor hem dan de wereld waarheen hij gaat - en hij ziet niet eenmaal om.
Dordrecht.