Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 27

[p. *6]

l.w.r. wenckebach, zeilwedstrijd op het y; penteekening (hollandsch).

simon fokke (1712-1784), afbeelding van het zeiltochtje op het y ter gelegenheid van het bezoek van willem v en zijn gemalin aan amsterdam op 3 mei 1768; kopergravure (hollandsch).

[p. *7]

h. sandercock, the boat race; uit hughes' ‘tom brown's school days’ (engelsch).

hans bol (1534-1593), ganzentrekken; kopergravure (hollandsch). 's rijks prentenkabinet.

[p. *8]

r. seymour (1800-1836), ‘now then jem, let's show these gals how we can row’; penteek. (engelsch).

louis raven hill, trials of a novice; punch 1899. penteekening (engelsch).

[p. *9]

DRIEKLEURENDRUK NAAR EEN AQUAREL VAN H.C.A. VAN KAMPEN

[p. 17]

Watersport.

Dat de Grieken roeibooten hadden, mag als bekend worden beschouwd; reeds Homerus spreekt van die, welke de oorlogsschepen vergezellen. Roeiwedstrijden zijn naar alle waarschijnlijkheid ook voorgekomen, hoewel men daarvoor geen bewijzen vindt, en zullen een onderdeel gevormd hebben van de Panatheensche en Isthmische spelen.

De Chineezen moeten in deze, als in veel andere zaken, de rest van het menschdom vóór zijn geweest, en bij groote feesten werden Draakboot-wedstrijden gehouden.

Wat het zeilschip betreft, dit moet in vroeger tijden zelden voor zuiver sportieve doeleinden gediend hebben. Yachten hadden in het Angelsaksische tijdperk in Engeland enkele koningen; zoo kreeg Athelstane er een present uit Noorwegen. Koningin Elizabeth had een yacht, en na haar alle Engelsche koningen.

Het woord yacht is rechtstreeks afgeleid van het Hollandsche jacht (jachten = zich haasten). In 1720 werd in Engeland een zeilclub opgericht. Het gulden tijdperk van de yachtwedstrijden viel in 1870-1880.

Een almanak in 1848 drijft den spot met het yachten door dames. ‘Het voorbeeld, door de koningin gesteld, heeft alle dames dol gemaakt op het hebben van een yacht. Het is nu de gewoonte, het ameublement van de “drawing room”, als de familie uit de stad is, in plaats van het op te bergen, aan boord te laten brengen, waar het op het dek wordt geplaatst, en de kajuit tot een salon maakt. Het Perzisch tapijt bedekt de grove planken, de bellekoorden worden inplaats van de gewone touwen aangebracht, en stoelen, ingelegd met parelmoer, staan op de plaats van gewone. Meestal wordt het geheele huishouden eveneens overgebracht, hoewel de dikke overvoede lakeien dikwijls al den eersten dag deserteeren, daar zij liever op halve kost thuis blijven dan voor de hoogste loonen op de Middellandsche zee meevaren.’

In Guy de Maupassant's ‘Sur l'eau’ is een zeiltocht mooi beschreven. De dichter Percy Byshe Shelley, die zooals men weet, op een zeiltocht is verdronken, wijdde een gedicht, ‘The Boat on the Serchio’ aan de zeilboot, waar in een soort van cadans gevoeld wordt als van een stilliggend, dobberend vaartuig. Dit is een fragment:

[p. 18]

 

‘What think you, as she lies in her green cove

 

Our little sleeping boat is dreaming of?’

 

‘If morning dreams are true, why I should guess.

 

That she was dreaming of our idleness

 

And of the miles of watery way

 

We should have led her by this time of day.’

 

 

 

‘Never mind!’ said Lionel

 

‘Give care to the winds, they can bear it well

 

About yon poplar tops. And see!

 

The white clouds are driving merrily

 

And the stars we miss this morn will light

 

More willingly our return to night

 

How it whistles, Dominic's long black hair!

 

List my dear fellow the breeze blows fair:

 

Hear how it sings into the air’

 

‘Of us and of our lazy motions,’

 

Impatiently said Melchior

 

If I can guess a boat's emotions,

 

And how we ought, two hours before,

 

To have been the devil knows where.’

In dit gesprek tusschen den droomerigen en dichterlijken Lionel en zijn practischen, meer nuchter sportieven vriend toont Shelley ons tevens een juist bij alle soort van sport in de vrije natuur veel voorkomende tegenstelling. Wat het rythme betreft is misschien dit stukje uit het gedicht nog mooier:

The stars burnt out in the pale blue air,

And the thin white moon lay withering there;

To Tower and Cavern and rift and tree

The owl and the bat fled drowsily.

Day had windled the dewy woods

And the rocks above, and the stream below

And the vapours in their multitudes

And the Apennines' shroud of summer snow,

And clothed with light of aery gold

The mists in their eastren caves uprolled.

Day had awakened all things that be.

Van roei- of zeilwedstrijden is mij weinig belangrijke litteratuur bekend. Maar natuurlijk zijn de Universiteits-wedstrijden wel hier en daar in min of meer geestdriftige taal beschreven.

In een eens zeer bekend boek ‘Tom Brown's School-days’ geeft T. Hughes een uitvoerige beschrijving van een University-boat-race in de tweede helft der 19^de eeuw.

[p. 19]

‘Hoor! - het eerste schot. Verscheidene van de booten staken dadelijk af in den stroom, de menigte op den oever begon zich te agiteeren, als het ware door de schaduw van de emoties die zouden komen.’

Bij het tweede signaalschot bemerken de roeiers van Tom's boot tot hun schrik, dat de boot terug drijft.

‘Daar komt eindelijk het signaal van de start. Lang voordat het geluid van het schot de rivier oprollen kan, wordt alle energie, die de laatste zes minuten als het ware opgeschort is, losgelaten en breekt los met een sprong en een élan, dat ieder die het gevoeld heeft zich zijn leven lang zal herinneren, hoewel hij nooit meer iets zal voelen dat daaraan gelijk komt. De touwen vallen uit de hand van den stuurman, de riemen zwiepen het water in en glinsteren in het schuim, de vlokken vliegen er af en de booten springen vooruit.

De groepen aan wal worden verstrooid en hollen mee, elk zoo dicht als het kan, blijvend bij de eigen boot.’

De merkwaardige houtgravure naar Sandercroft toont ons het meehollen van de geagiteerde toeschouwers, die armen, stokken en hoeden zwaaien.

Behalve het oude Admiraalzeilen en andere manoeuvres en wedstrijden, kende men in de 17^de en 18^de eeuw het spiegelgevecht te water, en ook een ander, een wreed spel, werd in roeibooten uitgeoefend, n.l. het ganzentrekken, waarbij hij die ‘mis’ trok of wiens hand van den gladden hals van het arme dier afgleed, te water viel.