Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 23

Het kindje,
door André de Ridder.

De groote vent sluimerde in de schaduw van een paar olmen, die tegen den groenen barm van het schaduwige fort opgroeiden met wilde waskracht. Hij sliep niet, maar was half ingedut; zijne oogen schemerden een beetje van al het licht dat in de lucht zat, er straalde en tintelde en dat met zoele warmte op zijne oogschelen woog. In zijn lang, struisch lijf voelde hij de weldoende loomheid van een luien achternoen, gesleten onder de open lucht, een schoonen zomerschen dag gelijk den dezen; zijn hoofd was een beetje ijl, zat van zonne. Hij rekte geeuwend zijn loome leden uit, een weinig stram van de lange rust; hij balde zijne vuisten, liet eene starre rilling huiveren over zijnen rug en stampte met zijne voeten; al de weerhouden kracht van zijn machtig lijf drong tegen hem aan en woelde in hem, hem plagend uitermate. Hij had een vagen lust om eens duchtig te vechten en te slaan of om over het gras te rollen lijk een zot veulen.

Daar het zoo vreeselijk warm geweest was, had hij zijn vest uitgetrokken, had niets meer aan dan broek en hemd. en dit laatste stond open met breede spleet, liet vrij zijn ruige en dikke borst en zijne harige armen. Fijne druppelkens zweet perelden op zijne huid, zijn haar was klammig. De zon stoofde.....

Hij wist niet wat doen. Hij was onrustig, had een zwaar hoofd, kreeg dorst en honger..

Vóór hem strekten in blauw-spiegelende koelte de grachten van de vestingen, noodigend met de speelsche dobbering van heel trage rimpelingen; hij grolde omdat het hem niet toegelaten was zijn verhit lijf in die frissche wateren te dompelen, die het zoo welig zouden verkwikken, zoo wellustig aaien, en waar hij zou in plonsen met het wilde geweld van zijne stevige armen en beenen, in de gezonde uitgelatenheid van een vrij en driest dier. Hij had vroeger reeds het gebod overtreden en was gestraft geworden; het krijgsbestuur was strenger dan de politie, men moest er geducht voor oppassen, en hij had geen lust om binst zulken schoonen zomer in het gevang te zitten. Hij wist dat men hem aandachtig gadesloeg en naar een voorwendsel zocht om hem te pakken, en daar ze wisten dat hij bijna alle dagen langs den kant der forten slenterde, alleen of met zijn wijf, en ze jaloersch waren op hem, den schoonen, sterken en begeerden

[p. 140]

jongen, waakten ze nog strenger. Het scheen hem bijna alsof er langs alle kanten oogen naar hem loerden, nijdige oogen van spioenen. Neen, neen, hij mocht niet bezwijken aan de bekoring, zich niet in het water wagen, en moest rustig blijven. Zijn dag zou wel komen, de dag der weerwraak waarop hij met blinkend mes, hij en al de anderen van zijn soort, zouden staan tegenover de verdrukkers. Hij zou geduld hebben, hij vaagde er, overigens, in den grond zijne botten aan. Hij had een goed leven, hij moest niet werken, zijn vrouw verdiende geld voor hem, en hare zaken gingen goed, in den zomer, nu er weer zooveel vreemdelingen waren in de stad. Hij glimlachte, schuifelde even en bedaarde heelemaal....

Melankolisch liet hij zijn oogen over de spiegelende vijvers en over de groene barmen wijden. Een paar soldaten roeiden in een bootje en vischten met een groot net. In de verte, gelijk een houten ventje uit een kinderspeeldoos, ontwaarde hij aan den voet van de voorgracht een schildwacht. Klaroenengeschal schaterde uit de kaserne.

Allengerhand viel de koelheid van den avond, stil en vreedzaam. Hij wenschte dat Lo daar nu ware geweest bij hem, maar ze was met een op bommel zijnden Engelschman op trek. De eenzaamheid ging hem vandaag niet. Hij voelde zich zoo raar te moede, gelukkig en toch onvoldaan, en met een prikkende onrust in hem, een soort koorts die hem versufte; hij vreesde een beetje ziek te zijn. Hij had kinderachtige droomen gehad, droomen van vroeger, waar zijn doode moeder in was verschenen en hij zelf als hij nog maar eenige jaren oud was.

Hij haalde zijn pijp boven, stopte ze en rookte. In het water bloedde de zon uit. De visschers sleepten hun net boven en trokken weg. De klaroenen zwegen. Het avondwindje aaide over zijne borst en malsch geurde het gras rond hem. Er daalde eene stilte, die plechtig was, alleenlijk doorgonsd met het gebrom van een zwerm muggen en het ver gefluit van een vogel. Hij keek de krullen na die uit zijn pijp stegen, en hoe die verdunden en uiteenwapperden in de gazige avondlucht.

Hij schrok ineens, greep instinctmatig naar zijn mes. Het dacht hem stappen te hebben gehoord, heel zachte, verdoofde stappen, Hij kroop half recht en stak het hoofd voorzichtig vooruit, boven het gras, om te zien of er onraad was. Hij was besloten zich niet gewillig te laten pakken, te vluchten en als het moest, zijn weg te banen met zijn wapen.

In het wegelken dat onder de barmen juist langs den vestzoom liep, ontwaarde hij, tusschen de struiken, een witten schijn die nader kwam, een kleedje. Toen werd een kindje zichtbaar, met een blank schortje, Het kindje weende. Het was een klein meisje van negen of tien jaar, met een blond krullebolleken en roode wangetjes; het weende wanhopig, zooals kinderen weenen kunnen, zonder ophouden, met diepe snikken, en het drukte krampachtig zijn rechter vuistje tegen zijn gelaat, dat al heelemaal vuil was van 't schreien; in zijn linker handje, hield het een tuiltje vergeet-me-nietjes en madeliefjes. Het keek niet om, denkend alleen te zijn, en strompelde al weenend voort. Wat late zon speelde over haar kroezel-blonde lokken met de dartele wiebeling van gouden schilfertjes.

De kerel keek verwonderd toe naar die naieve kindersmart....

Hij wou barsch iets tot de kleine roepen, maar hij hoorde zelf hoe vriendelijk zijn stem klonk.

- ‘He, kleine, kom eens hier....’

Het kind schrok, hield op met schreien, zag dan den man in het hooge gras liggen en begon op zijn versch te huilen, nog harder. Schoorvoetend kwam het nader, niet bang maar heel droef, en het stotterde, tusschen zijne snikken in, een goeden avond.

- ‘Wat komt gij hier doen, zoo heelemaal alleen en zoo laat?’

- ‘Ik ben verloren geloopen, Mijnheer’.

- ‘En laat uw moeder u dan alleen weggaan?’

[p. 141]

- ‘Ik was met Trientje en Marieken uit ons straat, Mijnheer, maar ze zijn gaan loopen....

- ‘En wat kwaamt ge op de vestingen doen?’

- ‘Bloemekens plukken, Mijnheer....’

Hij had, in den grond van zijn hart, medelijden met het kind, maar wou het toch een beetje bang maken, om te zien wat het antwoorden zou....

- ‘En weet gij niet dat er hier gevaarlijke mannen zitten, en dat er hier's avonds honden rondloopen, die de kinderen opeten?’

- ‘Ja, Mijnheer, ik weet het, moe heeft het me gezegd, en van den duvel ook, maar het is mijn schuld niet; ik ben braaf, Mijnheer, ze zullen me toch niets doen?’

Het barst opnieuw in luide, smartelijke snikken uit en lijk schoone witte perelen met roze vlammen in, bolden hare tranen over het zachte vleesch harer wangen.

Het was een schoon kindje en hij vond het lief en teeder.

- ‘Hoe heet gij?’

- ‘Geneveeveken, Mijnheer....’

Het kindeken droeg den zangerigen naam Genoveeveken. Het keek met oogen die om hulp smeekten den vreemden Mijnheer aan, - reine, blauwe oogen vol onschuld en nietweten, niet-begrijpen. Ze zag naar hem op als naar een redder, en vermoedde niet wie hij was. Hij zwoer dat ze het niet zou weten. Wat kon ze vriendelijk praten....

De donkerte hing wazig rond haar blond hoofdje.

- ‘Kom eens bij mij, Genoveeveken’.

Ze kwam. Ze gaf hem een handje en lachte. Die Mijnheer scheen er niet boos uit. Zou hij haar den weg kunnen wijzen? Dat was eigenlijk maar het eenige waar ze zich over bekommerde.

- ‘Ik ben bang, Mijnheer, alleen in de donkerte; ik woon in de Groenstraat; kunt gij me den weg niet wijzen? Ik zal zoo'n ruzie krijgen van moeder en slaag, als ze weet dat ik verloren ben geloopen en als ik niet vroeg genoeg tehuis ben.... Toe, Mijnheer, zeg me langs waar ik moet gaan....’

- ‘Zeker, Genoveeveken, ik zal het u zeggen, maar wees zoo haastig niet, blijf een beetje bij mij.’

Hij verlangde absoluut gezelschap vandaag, was blij dat kind te hebben gevonden. Hij luisterde met plezier naar haar gebabbel, hij zou haar veel vragen en haar doen vertellen van haar school, van haar huis, van haar vriendinnetjes en waarom Trientje en Marieken haar in den steek gelaten hadden, Hij trok het meisje naast zich op het gras. Het zat heel kleintjes naast hem, broos en week en liefelijk.

Ze liet hem hare bloemekens bewonderen, haalde er een uit het ruikertje en stak het hem in zijn knoopsgat. Hij staarde haar verlegen aan, en heel blij; hij zou dat bloemeken in zijn knoopsgat laten steken en aan Lo zeggen dat hij het van een mammeselken had gekregen; wat zou ze jaloersch zijn. Hij lachte luid. Ze lachte mee en haar stemmeken zong met den klaren klank van een klaterend fonteintje, 't was alsof er een waterken door hare keel spoelde dat hare stem verfrischte en zoo helder maakte.

Ze begon te antwoorden op al zijne vragen, en babbelde onvermoeid. Haar ééne handje lag op zijn been en hij voelde de warmte van hare mollige vingertjes dringen door zijn vleesch. Hij zag met troebele oogen naar Genoveeveken, het schoone kindje. Hij sloot zijne oogen en vóór zijn geest kwam op, zonder dat hij het wou, het beeld van baar kinderlijfje, rank, smal, rozig, nog zonder borstjes en zonder heupen, dat teer en zoet moest zijn om te streelen, fijn als fluweel.

Hij had al heel den dag zulke zonderlinge en kwellende lusten gevoeld, eene begeerte naar zijn wijf Lo dat er niet was. Hij nam het kind op en torschte het op zijne knieën. Het streelde zelf met zijne voorzichtige handjes over zijn bruin en ruig gelaat. Het lachte tegen hem, zijn mondje open op de blinkende rij der tanden en met de noodiging van twee warm-roode, rond-gebogen lippen.

[p. 142]

Het vroeg hem dan wie hij was en of hij dikwijls op de vesten kwam, en zei dat ze gaarne een anderen dag zou weerkomen om met hem te spreken over al wat hij haar vroeg en om hem van alles te vertellen. Ze voegde er bij dat ze veel vertelselkens kende en er hem den naasten keer verscheidene uitleggen zou.

Hare woordekens dauwden over zijn gemoed. Hij dorst niet meer luisteren naar de kwade stem in hem. 't Was te lief het kindje om het kwaad te doen, te argeloos en te schoon. Hij mocht niet smeerig zijn, niet laf, hij moest het kindje eerbiedigen, en hij zou straks Lo hebben. Het kindje zou hij wederzien als een heel klein vriendinneken. Hij peinsde ook op het zusterken dat hij had gehad en dat vroeg was gestorven - daar straks in zijn droom had hij het nog weergezien, spelende naast hem - en dat op Genoveeveken geleek.

Hij wou ze toch nog niet laten gaan en daarom verzocht hij of ze al niet vandaag zou beginnen met hem iets te vertellen. Ze weigerde eerst omdat het te laat was, maar gezien hij aandrong, stond ze recht, - ‘maar eentje, zulle!’ zei ze - maakte een sierlijke buiging en declameerde ‘De Hond’ en zong daarna, op zijn verzoek, het liedje van het vogelken. Ze was niet bloode en had verteederende en zoete kindermaniertjes, ze droeg haar gedichtje met grooten ernst voor, simpel en met liefde in wat ze over het hondje zei, en ze zong blij en klaar den lof van de vogelen. Het was een heel ver vogelengeschal dat hij hoorde in de klatering harer stem.

Hij voelde zich gelukkig, ineens verlost van de looze begeerte, bevrijd van de tentatie die misdadig was. Hij hadde wel gewild dat het meisje bij hem ware gebleven den ganschen nacht, maar begreep dat zulks niet kon. Voor haar zou hij anders gaarne hier gebleven zijn, ver van de stad, van zijn wijf, van de makkers, van de kroeg....

Ze streelde hem opnieuw en vroeg:

- ‘Zeg, braaf Mijnheerken, het wordt zoo laat; 't is al heelemaal donker, en ik moet naar huis gaan; kom nu, toe.... 't is nog zoo ver’.

Hij merkte ook dat het kindje slaap kreeg; het had zijn hoofdje op zijn schouder gelegd en de wimperkens zijner oogen vouwden open en toe, lijk twee kleine japansche waaierkens met kant, zooals Lo er een bezat. Het werd tijd, werkelijk, om het kind den weg te wijzen.

De donkerte was heelemaal gevallen zonder dat hij er schier acht op gegeven had. Hij dacht op het gevaar dat Genoveeveken hier op de vesten liep, waar allerlei slag volk huisde bij avond, kerels die misschien niet zouden handelen als hij, maar het kindje schenden in zijn witte zuiverheid of het mishandelen. Zijn besluit was gauw genomen....

Maar hij moest behoedzaam zijn, want zoo er politiemannen of soldaten hem met dat kindje zagen, zouden ze hem verdenken strafbare plannen te koesteren en hem achtervolgen. Hij trok zijn vest aan, zette zijne klak op en hief het meisje op zijne schouders, om het te dragen daar het zoo moe was. Zooveel mogelijk tusschen de struiken, zocht hij zijn weg, in de schaduw der fortruggen, voorzichtig voortschreidend, op loer, en heel zijn wezen gespitst. Het kindje op zijne schouders woog heel licht, gelijk een pluimken; het hield zijne armkens gekneld rond zijnen nek en sluimerde reeds half. Hij trapte traag vooruit om niet te struikelen of om het kindje niet te veel te schudden. Reeds ontwaarde hij de lantaarns der eerste straat achter de omheiningswerken, in de stad.

Nog eenige stappen en hij stond vóór de. poort. Hij zette het kindeken neer en nam het bij de hand. Hij voelde eene buitengewone spijt dat Genoveeveken al weg ging.

- ‘Zeg, Genoveeveken, komt ge werkelijk nog terug, zooals ge het me hebt beloofd? Ik ben alle dagen op de forten, ge moet me maar eens goên dag komen zeggen....’

- ‘Ik zal zeker komen, mijnheer.... wilt ge overmorgen?.... en ik zal Trientje en Marieken medebrengen....’

[p. 143]

- ‘'t Is goed, Genoveeveken, maar zult ge maar liever niet aan uw moeder zeggen dat ge me hebt ontmoet?.... ze zou u verbieden met me te spreken.... en misschien deed ge maar best ook Trientje en Marieken niet mede te brengen.... ge zult gij me wel vertellen nog schoone vertelselkens gelijk gij er me vandaag hebt gezegd....’

- ‘Ge zijt mijn vriend.... en ik zal zwijgen.... en overmorgen kom ik alleen.. Goên avond, Mijnheer.

In de verte kwam er een tram aan, met twee gloeiende, roode lichten, luid schellend. Het kindje mocht niet alleen de stad in, nog zoo ver, door allerlei gevaren nogmaals, gevaren van menschen en dingen, van booswichten en autos en rijtuigen, en zoo moe als het was. Hij zegde haar dat hij ze op den tram zou zetten.

Hij drukte haar de hand, heel stevig; hare kleine pollen lagen in zijn breede pooten gelijk juweeltjes. Hij had wel willen huilen, en hij lachte tegen haar. Hij gaf haar nog een kus op haar voorhoofdje en stopte in haar vuistje een halven frank....

- ‘Dag Genoveeveken....’

- ‘Dag Mijnheer....’

Het geluid van haar stemme ken, dat als een zilveren belleken was, joepte opnieuw op; hare tandjes blonken zoo wit in 't licht van een lantaarn en dof-goudgloedig schemerden hare lokken....

Daar wipte ze den tram in en was weg.... Hij merkte nog hoe ze met haar handje teeken deed.... Dan verdween ze achter een hoek....

Hij stond alleen, bedroefd en toch met de hoop reeds van haar wederzien begeesterd. Hij voelde zich zoo raar, zoo anders van stemming dan altijd, met iets wits in hem.

Hij bleef een oogenblik denken, schudde dan zijn hoofd en stapte de stad in, naar de ontucht en de misdaad.