Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 22

[p. 359]

Van over de grens, door J.G. Sinia.

Wanneer men van Breda uit den steenweg volgt, die langs het bekende ‘Mastbosch’ naar België voert, ziet men al spoedig, nadat men de grens overgestoken is, de vaagblauwe silhouet van een slanken toren boven het donkergroen van de dennenbosschen opdoemen. Dit is de toren van Hoogstraeten, een klein dorpje, dat bekend is om zijne bedevaarten. Het dorpje zelf is van weinig beteekenis en het staat, klein en onaanzienlijk als het is, in geen verhouding tot het machtige bouwwerk, dat hier in de Middeleeuwen gegrondvestwerd, de kerk van ‘St. Cathérine van Oosterhout’ met haar prachtigen toren, die uit roode klinkers en zandsteen opgetrokken, in wonderwarme tinteling van kleur zijn slanke lijnen boven de huizen van het nederig Brabantsch dorpje verheft. Maakt deze toren, die met zijn 105 Meter hoogte den ganschen omtrek over aanzienlijken afstand domineert, reeds van uit de verte een machtigen indruk, sterker nog raakt men onder zijn bekoring, wanneer men hem van dichtbij beschouwt, zijne ranke pilasters ensierlijke boogvensters, die zich tot duizeling wekkende hoogte schijnen te verheffen, in de volle weelde hunner versieringen tot openbaring komen.

toren van hoogstraeten.

En het inwendige der kerk toont niet minder waardevolle voortbrengselen van Middeleeuwsche kunst; men ziet daar in eikenhout gebeeldhouwde banken van subtiele schoonheid, die eenigszins doen denken aan de beroemde banken in de groote kerk te Dordrecht, doch wat conserveering en uitvoering betreft stellig daar boven staan.

Hoe is toch een zoo reusachtig en kostbaar bouwwerk in dit schijnbaar zoo nietige plaatsje ontstaan, is een vraag, die zich onwillekeurig opdringt. En hierop zou wellicht alleen de geschiedenis kunnen antwoorden. Evenwel, bij het afspeuren der stille dorpstraat ontmoet men hier en daar

[p. 360]

wel teekenen, die op vroegere grootheid wijzen. Zoo het raadhuis, een mooi oudhollandsch gebouwtje met trapgevels en pittige torentjes, dat echter, hoe aardig het, op zich zelf beschouwd, ook aandoet, door zijn ongelukkige plaatsing vlak naast het massale complex van kerk en toren, waarin alles even forsch en krachtig is, wel iets popperigs heeft en in het geheel niet tot zijn recht komt.

Iets verder trekt de fraaie gevel van een oud Bagijnenhof de aandacht, terwijl hier en daar de armzalige verminkte overblijfselen van wat voor eeuwen aanzienlijke behuizingen waren, tusschen de vele nieuwe huisjes te voorschijn treden.

Afgaande op dit laatste, komt men tot de conclusie, dat dit plaatsje dan, na tijden van sterken teruggang, weer min of meer in opkomst is en zeer waarschijnlijk zullen daar de bedevaarten niet vreemd aan zijn. Maar wat dan ook tevens bijzonder opvalt is het aantal kroegen, hetwelk hier zelfs voor Brabant, dat overigens toch al als een eldorado voor kroeghouders aangemerkt kan worden, abnormaal hoog is, geen hooge gedachten opwekt van het zedelijk peil der inwoners en een schrille tegenstelling vormt met het trotsche bouwwerk, dat hier eens, God ter eere, gesticht werd. En den hongerigen reiziger brengen al deze café's, restaurants, tavernes, of hoe zij dan verder ook mogen heeten, tot wanhoop, daar zij, hoe weidsch hunne namen ook mogen klinken, geen van allen een zoo oogelijk voorkomen hebben, dat zij een met vertrouwen binnentreden wettigen. Zoo sjouwt hij van rechts naar links, van het begin van het dorp naar het eind en weer terug, zonder tot eene keuze te zijn gekomen, tot eindelijk de maag tot besluiten dwingt en hij te langen leste na lang wikken en wegen die gelegenheid binnenvalt, welke hem nog het minst slecht toelijkt.

Aldus ging het ook mij: Hongerig, verkleumd door een kouden wind, die mij ook bij het maken van mijn schets duchtig gehinderd had, zwierf ik het dorp rond, zoekend naar een behoorlijke gelegenheid ter versterking van den inwendigen mensch. Ten slotte belandde ik in een hotel, waar ‘le Cygne’ uithing, dat er van buiten ook maar matigjes uitzag, doch het bordje van den Belgischen wielrijdersbond droeg en derhalve eenig vertrouwen inboezemde. In dit vertrouwen werd ik gelukkig niet bedrogen, doch de hoop, die ik koesterde, hier ook een en ander omtrent het dorp Hoogstraeten en zijn kerk te kunnen vernemen, werd niet vervuld en zoo peddelde ik, voor wat dit laatste betreft weer onverrichter zake huiswaarts, daar ook de tijd om ergens anders te trachten eenige inlichting te krijgen mij ontbrak. Maar mijn doel, een schets van de St. Cathérine en haar omgeving te maken, had ik tenminste bereikt en dit was voor mij ten slotte toch het allervoornaamste.