Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 20

[p. 172]

beekje op zuid-celebes, naar een teekening van j.g. sinia.

[p. 173]

Herinnering aan een marschbivak op Zuid-Celebes,
door J.G. Sinia.

Ons bivak, voormalige woning van een aanzienlijk Boegineesch hoofd, lag op eenigen afstand van den weg, door een inzinking van het terrein aan het oog onttrokken. Hoewel het huis vrij groot was, kostte het mij nog veel moeite een behoorlijke ligplaats voor mijn vijftien bajonetten tellend troepje te vinden, want het verkeerde in zeer vervallen toestand. De wind had er van alle kanten toegang en de vloer vertoonde zoovele gaten en verdachte plekken dat ieder, die in het huis niet de noodige voorzichtigheid betrachtte, kans had op een leelijke duikeling en kennismaking met de minder welriekende vuilnishoop, die zich in den loop der jaren onder deze woning gevormd had. Nu wat de reinheid betreft, men behoefde de beide oude vrouwen, die als huisbewaarsters schenen te fungeeren, maar aan te zien om te weten hoe of het hiermede stond: Het was er vuil, meer dan vuil! Spinrag van jaren her hing in sierlijke guirlandes van de balken naar omlaag, kakkerlakken en ander vies gespuis schenen hier een soort paradijs te vinden, tenminste het krioelde letterlijk van allerlei ongedierte.

Toch hadden wij in dagen niet zulk een goed bivak gehad. Een dak boven het hoofd, volop rijst en kip: ‘Mein Liebchen was willst du noch mehr?’ De Indische soldaat is spoedig tevreden en ook nu heerschte er eene vroolijke stemming onder mijn troepje. Vergeten waren de dagen van armoede daar hoog in het gebergte, dagen waarop schraalhans dikwijls keukenmeester was, afgewisseld met nachten zoo koud en guur, dat de menschen dicht op elkander kropen om wat meer warmte te verkrijgen en de eerste koesterende stralen van het in de tropen zoo vaak gesmade zonnetje steeds met vreugde begroet werden. Vergeten waren de vermoeiende marschen, de klauterpartijen langs de meest onmogelijke paden, soms zoo steil, dat men dikwijls niet begreep hoe men, zoo bijna zonder eenig hulpmiddel, naar boven was gekomen, om dan weer, een oogenblik later, voor een afgrond te staan met nog steiler wanden, en hoe men met beklemd hart en aarzelend tot het afdalen overging, om toch altijd, dank zij lianen of alang-alang, zonder kleerscheuren - in figuurlijken zin dan - beneden aan te komen.

Vroolijk vlamden allerwege de vuurtjes der primitieve, van een drietal kalisteenen opgetrokken, keukentjes en de scherpe rook van vochtig hout kringelde overal in dunne blauwe spiralen naar binnen, vulde weldra de geheele bivakruimte met zulk een verstikkenden walm, dat ik met een zucht van mijn veldbed opsprong, waar ik mij juist op neergevleid had om mijn laatste droge sigaar naar behooren te kunnen genieten en proestend en niesend een goed heenkomen zocht. Onder het huis, op zij, overal brandden die ellendige vuurtjes en overal zag ik vroolijke opgewekte gezichten, die vol verwondering mijn overhaasten aftocht schenen gade te slaan; alleen de schildwacht keek minder vroolijk en ik vermoedde, dat hij clandestien ook een vuurtje had aangelegd, doch ik had nu geen zin dit te onderzoeken. Nu is het waar dat ik over het algemeen ook wel tegen een beetje rook kan; in den beginne is het een beetje onaangenaam, maar ach, het went zoo gauw en... gewoonte is immers een tweede natuur?! Maar nu, nu ik nog juist éen sigaar, een tamelijk droge sigaar had, een sigaar, die ik met zooveel zorg bewaard had om, kregen wij nog eens een behoorlijk bivak, daar op mijn gemak te kunnen genieten, nu zou die vervloekte rook mij dit genot ontnemen?! Neen, dat zou niet gebeuren! En ik snelde een boschpaadje in, dat zich juist voor mij vertoonde.

Het paadje maakte eerst eenige kronkelingen, dan stond ik plotseling voor eene vrij

[p. 174]

steile helling en daar beneden, heel in de diepte, glinsterde in het half duister, dat het dichte bladerdak veroorzaakte, een smal beekje. Geen ander geluid dan het zacht ruischen van het zich haastig voortspoedende water drong tot mij door. Een zoete geur van bloemen hing in de lucht en tallooze libellen, karmijnrood of azuurblauw van kleur, met zilverglanzende vleugels dartelden in vroolijk spel rond. Een vlinder, fluweelig zwart met helblauwe vlekken, zat op den rand van een grooten steen, rustig, onbewegelijk, als in diep gepeins verzonken. Een smalle strook gras, diepgroen van kleur, lokte tot rusten... ik vervloekte niet meer de rook, die mij verdreven had en ik stortte mij naar beneden. Eerst een bad, dan de sigaar. O! iemand, die niet kent het patrouilleleven in de tropen, iemand, die nooit heeft meegemaakt dat leven vol ontberingen, die dagen en nachten waarin men niet of bijna niet uit de kleeren komt, zoodat men eindelijk haast walgt van zichzelf, hij kan zich niet voorstellen hoe groot het genot is als men het frissche, heldere bergwater weer eens langs de leden voelt streelen, hoe groot het genot kan zijn dat zoo'n enkele zorgvuldig bewaarde sigaar kan verschaffen.

Hoe lang ik, in droomen verzonken, daar gelegen heb weet ik niet, doch de korte tropische schemering begon al te vallen, toen de Chineesche dwangarbeider, die als mijn kok fungeerde, mij wekte en ik met tegenzin opstond om mijn dagelijks weerkeerend menu, uit rijst, sambal en een stukje geroosterde kip bestaande, naar binnen te gaan werken.

Toen ik het bivak naderde brandde daar nog maar een enkel vuurtje, waarboven in een petroleumblik de koffie der beide schildwachten pruttelde. Een der soldaten bezong op dien eigenaardigen toon, zooals alleen Inlanders dit kunnen, zijne wederwaardigheden op dezen patrouilletocht, maar zweeg toen ik binnentrad. 't Grootste gedeelte sliep reeds, haalde de verloren slaap in, de rest zat met glinsterende oogen te luisteren naar een sprookje, dat de verteller van ons troepje met veel aplomb voordroeg.

De stormlantaarn, in voortdurend draaiende beweging door het nachtwindje, dat door de tallooze reten naar binnen drong, wierp grillige schaduwen langs de wanden en haar spookachtig, flikkerend schijnsel, vallend op de verhitte gezichten der luisterende soldaten deed denken aan een of andere samenzwering ergens in een luguber hol en de boeken van Aimard, de in mijn jeugd zoo geliefkoosde boeken, zij dwarrelden aan mijn geest voorbij.

Een oogenblik luisterde ik nog naar het verhaal en volgde de heldendaden van een beroemd koning, dommelde toen zachtjes in om telkens weer even wakker geschrikt te worden door het woord ‘lantas’ (= en toen), dat de verteller steeds met eenige verheffing van stem uitsprak, tot ook dit mij eindelijk niet meer uit mijn zoete rust kon wekken.

Barneveld, December 1909.