Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 15

[p. 350]

Van nacht-donkerte en windgedaver.
Door Louis Carbin.

Nachtdonkerte en windgedaver! - Wildwoeste waterchaos en donderend zeegebulder!

's Avonds bij stormachtig weer in de Spaansche Zee, ongeveer zestig zeemijl bewesten Oporto.

Acht glazen trilden zwakjes op, - fijn-teere metaal-klank in 't gierend luchtgehuil. Acht uur!

Mijn wacht van acht tot twaalf uur had een aanvang genomen.

We stoomden met een twaalfmijlsvaart om de Z.W., recht tegen wind en zee in. Om ons zwarte nacht.

Eerst stond ik nog eenige momenten in de luwte achter 't glas-beraamde halfrond van 't stuurhuis op de brug.

Daar stond de roerganger, vaag meewiegend met de beweging van 't schip, dat zwaar stampte doch weinig slingerde.

Ik keek er naar hoe zijn gelaat beschenen werd door 't kompaslicht, dat door 't ovale kijkglas uit de koperen kap straalde. Gedachtenloos zag ik, hoe hij zijn sterk-beschenen gelaat bijwijlen iets meer voorover boog om beter de bewegingen van de kompasroos waar te nemen, en dan vlug 't stuurrad een eindje omhaalde.

Rond den roerganger boogden zich in half-cirkel de zwarte, rechthoekige glasraampjes, waarop vaag lichtschijnsel weerkaatste, evenals tegen 't witte platte dak, 't welk 't voorste zoeklicht droeg.

Dat was de eenigste, eenigermate verlichte plaats op de van-boord-tot-boord-loopende commandobrug.

Stil stond daar de zwijgende figuur van den roerganger in oplettend-gespannen turen door 't ovale, lichtende kijkglas. Naast hem beweegloos, vaag zichtbaar de beide telegrafen van de machinekamer en nog een paar spreekbuizen.

Even liep ik op hem toe, zelf kijkende in 't kompas.

‘Welke koers?’ vroeg ik als controle.

‘Noord 207 Oost, meneer!’

Zwijgend verwijderde ik me om aan den kant van 't stuurhuis, nog juist in de luwte, te kunnen uitkijken.

Vooruit rees en daalde, daalde en rees zonder ophouden de scherpe boeg, krachtig doorsnijdend de wild-aanschietende zeeën.

Soms spatte 't witte schuim hoog op, aan beide kanten, als twee reuzenknevels, naar buiten omkrullend en te niet plassend in de zwarte nachtwateren, welke waren in wild-woest gedoe. Schitterend-witte schuimbogen waren 't beglansd door licht-schijnsel uit de voorste patrijspoorten.

Dat was als de steven daalde en snijdend de aanrollende golven wegzette.

Wanneer hij langzaam weer opkwam, leek alles rustig en was er slechts 't donkere golvende water.

Dan daalde weer de voorsteven, plots, snel, terwijl juist een witte-kop-golf kwam aangestoven.

Krachtbewust doorsneed de trillende boeg van den stoomer die watermassa, welke met donderend geweld, hoog-òp, uitéén spatte. En dan kwam de wind aangegierd, die 't schuim naar achteren en omhoog deed stuiven, over de plecht, tegen de waterkeering, dan weer omhoog-kletsend zoodat enkele druppels mij op de elf-meter-hooge-brug bespetterden.

En onderwijl floot al maar de wind langs mijne ooren, met schok-flapperend huilen. Onder mij rommel-dreunde hij tegen en tusschen de vele stutten en hoekijzers; boven mij gierde hij met hoog-uit gillen door 't tuig, terwijl nauw-merkbaar daarin was 't monotoon kleppergeluid van 't tegen masten en raas slaande loopend tuig: 't weinige, dat nog aan boord der moderne stoomers is.

Ik keek eens naar boven. Groote bogen doorcirkelden de toppen der masten van 't regelmatig stampende en maar weinig slingerende schip, 't Touwwerk stond in strakke booglijning te trillen van den er-door-fluitenden wind.

Vreemd gezicht was daarbij heel in de hoogte 't heldere, nuchter-kalme lichtschijnsel der beide electrische stoomlichten aan vóór-en achtertop.

En tusschen de twee masten stonden massaal, stijf, onwrikbaar ten opzichte van't schip de beide zware, dof-gele schoorsteenen, kalm

[p. 351]

meewiegend. - Zware rookwolken nauwelijks er uit werden door den wind aan flarden gescheurd - flarden, die snel langs 't positielicht^*) gleden, gevend tijdelijke verduisteringen. Roodig-gloeiende spijkerkop in zwarte grauwe nevels was zoo 't licht, dat dan plots weer begon te stralen, onverstoorbaar, rustig.

En boven dat alles, boven 't bewegende schip, boven de heftig-bruisende nachtwater-woelingen, weefden zich stil-beweegloos, drukkend-laag de zwart-grijze, bewolkte nachtluchten, maan en sterrenloos.

- Ik keek weer naar voren, scherp spiedend den horizon, - vage afscheiding tusschen 't egale zwart der zee-in-de-verte en 't tintenloos grijs der lucht: Geen lichtje, niets, absoluut niets was er te zien Om ons was wijd-uit, 't wild-woeste gewir-war der ruw-opgezweepte golven, wier wit-schuimende koppen uitéénstoven door den er-over-heen-gierenden wind.

Ruischend, plassend gleden golven met schuimplekken langs 't boord naar achteren om dan opgenomen te worden in de woelende, kolkende, schroefwateren en zich dan te verliezen in 't zwart van den nacht. Om ons wijd-uit was de desolate, eenzame zeewoestenij.

En te midden dier gure schijn-oneenigheid stoomden wij steeds maar voort, gedreven door de al maar ronddraaiende machines, die werkten daar diep beneden, en 't schip regelmatig deden schok-dreunen. Je voelde de brug trillen onder je voeten èn door den aanbulderenden wind, èn door den tril-bons der machines.

Steeds maar daalde en rees de voorsteven voor de aanrollende golven, voortgezweept, voortgejaagd, voortgewaaid, voortgeblazen door den harden wind.

- ‘Wit licht aan stuurboord op drie streken!’ praaide de uitkijk, die bij 't zoeklicht op 't stuurhuis stond.

- ‘Ai! Ai!’ riep ik tegen de wind in, ten teeken hem verstaan te hebben.

Steeds nog staande in de luwte, keek ik langs 't stuurhuis schuin naar voren, maar zag niets.

- ‘Waar?’ riep ik schel omhoog.

- ‘Daar meneer, op de kim, aan stuurboord op drie streken!’

Ik zag de schimmige gestalte in donker een armgebaar maken. Ha, ja, daar meende ik ook een lichtje te zien.

Om beter te kunnen waarnemen, trad ik wat op zij.

Plots nu gierde de wind met helsch gefluit en geflapper langs mijn ooren, drukte al mijne kleeren belemmerend tegen mijn lichaam en deed mijne oogen van pijn sluiten.

Een oogenblik stond ik te wankelen, leunend tegen de vluchtstrooming, zoo in 't volle windgedaver, terwijl mijne oogleden gegeeseld werden door voortgezweepte zeespetters.

Op een kiertje trachtte ik mijne oogen te openen, 't Gaf niets, ik kon niets zien, verblind door wind, en water.

Weer ging ik maar in de luwte staan van 't stuurhuis, nu een eindje achteruitgaande om ruimer gezichtskring te hebben.

Nu kon ik duidelijk een lichtschijnsel waarnemen, 't was nog steeds op de kim ongeveer. Ik zette mijn binocle voor oogen, voortdurend gehinderd door windvlagen, die schoten om 't stuurhuis en dan rukten en trokken aan mijn opgeheven armen.

Eindelijk had ik de binocle ingesteld. Duidelijk kon ik nu in de nacht-donkerte twee stoomlichten herkennen.

't Schip kwam ons tegemoet, 't duurde niet lang of we hadden 't dwars, veel dichter bij nu.

De romp - zwart tegen zwart van zee - was niet waar te nemen, maar wel 't groene boordlicht als 't schip opkwam uit een golfdal. 't Scheen een klein vaartuig te zijn, dat vrij heftig te keer ging, te oordeelen naar de veranderende standen der lichten.

Weldra hadden wij 't schip gepasseerd; 't begon weer te vernevelen, om dan te verdwijnen achter den noordelijken horizon.

Er was een blij-gerust gevoel in mij te staan op de hooge brug van ons schip, dat zoo kalm zich hield en zoo krachtvol door koerste.

Even dacht ik aan de vroegere tijden, toen er nog met zeiltuig gevaren werd, en de jannen, die stoere kerels met zulk weer belangrijke taken hadden te verrichten in 't slingerend want.

Hoe anders is 't thans; waar zijn ze die stoere krachtkerels van vroeger?...

...Stil, peinzend, stond ik te luisteren naar 't gebulder van zee en wind, terwijl zwaar stampte 't schip onder mijne voeten, die trilden

*) Achterste stoomlicht.

[p. 352]

door den monotonen tril-bons der machines.

Achter mij, daar beneden, zag ik de in-'t-licht-der-dekhuizen-bewegende figuren tusschen de sloepenstellingen door, daarom heen 't zwart der nachtwateren.

Boven mij gierde steeds maar de wind met hoog-uit fluiten in de takelage, onder mij brom-zoemde hij dreunend tusschen stutten en hoekijzers.

Voor mij uit de kokende nachtzee in wildwoeste wanorde, vervagend tegen de kim - de zee, die nu uitbulderde zijn daverend lied van kracht-bewuste razernij.

Stil stond ik daarbij, scherp uitkijkend, beweegloos, terwijl windvlagen, welke schoten om 't stuurhuis, langs mijne ooren flapperden en telkens deden heen- en wederslaan de einden van mijn regenjas.

En de roerganger stond er al maar onveranderlijk met dien aureool van licht, komend van uit 't ovale kijkgat.

Onverstoord stoomden wij voort tegen zee en wind in, naar zuidelijker streken.

17 December 1903.