Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 15

Een bezoek aan 's werelds grootste vulkaan.
Door Theo de Veer.

Het was op een heerlijken Septembermorgen, dat een karretje, bespannen met drie flinke paarden, stond te wachten voor onze ‘bungalow’ in Naalehu - een primitief plaatsje op het eiland Hawaii.

Nadat onze bagage plus de noodige proviand was opgeladen, zetten de paarden zich in beweging en begonnen wij onze 36 mijl-tocht naar de reuzachtige ‘Kilauea’, den grootsten actieven vulkaan op aarde.

Voort ging het door weelderige suikerrietvelden, waarin Japaneezen in hunne blauwe kielen, en Koreanen, in hun schilderachtige witte nationale dracht, aan 't kappen waren, hun groote messen glinsterend in de vroege morgenzon, totdat wij Honuapo bereikten, een kleine landingsplaats op de Zuidwestkust van het eiland, waar een ouderwetsche suikerfabriek, omringd door een Chineesch- en Japaneesch kamp, het eenige bezienswaardige uitmaakte.

Van hier af liep de weg parallel met de rotsige kust en voerde ons door een ouden lavastroom, een toonbeeld van verwoesting.

Na voor uren deze sombere, doch toch zeer interessanten weg te hebben gevolgd kregen wij Pahala, het centrum der Hawaiian Agricultural Company, in het zicht en kort daarop reden wij het plaatsje binnen. Hier gunden wij de paarden een oogenblik rust, terwijl mijn vrouw en ik eenige typisch Hawaiische interieurtjes bezochten. Jammer genoeg zijn deze zeer schaarsch en zullen zij na eenige jaren totaal verdwenen zijn, daar het Hawaiische ras uitsterft.

Pahala verlatende, trokken wij langzamerhand het gebergte in. Van een pad was geen sprake meer, en ons wagentje werd zóó geschud en gebonkt, dat niet alleen alle bagage onderste boven gekeerd werd, doch wij zelf ons met beide handen krampachtig aan onze plaatsen moesten klemmen, op gevaar af er uit geslingerd te worden. Wij doortrokken kolossale wouden van grillig gevormde Ohiaboomen, afgewisseld door vlakten van verweerde lava. De tropische warmte had plaats gemaakt voor een nattige koude en 't was

[p. 323]

reeds duister toen wij het ‘Volcano House’, een klein hotel gelegen aan den rand van den groote krater, op een hoogte van 4000 voet, bereikten.

volcano house.

De hotelhouder en zijn vrouw heetten ons hartelijk welkom, en het duurde niet lang of wij zaten in de gezellige gelagkamer ons aan een hartig maal te goed te doen. Na onzen honger gestild te hebben, schoven wij onze stoelen voor een knetterend blokkenvuur en waren weldra met een gids in druk gesprek, groote plannen makende voor den volgenden dag.

Al heel vroeg 's morgens waren wij uit de veeren en het schouwspel dat wij van uit ons raam te zien kregen, was indrukwekkend. Daar lag de Kilauea-krater in al zijn majesteit. Een zware rookwolk steeg statig op uit het midden, en op ontelbare plaatsen ontsnapten stoom en zwaveldampen den reusachtigen kratervloer. Sprakeloos stonden wij te turen naar dat enorme natuurwonder, en onwillekeurig dacht ik aan de verwoestingen door zulk een vulkaan aangericht. Hoe begrijpelijk kwamen mij de angst en eerbied der inboorlingen voor dit ‘Vuurhuis’ voor. Mijn overpeinzingen werden echter ruw gestoord door een gebons op de deur, en met een ‘The horses are ready, Sir!’ stond ‘Jack’, de gids, voor ons. Volgens afspraak zouden wij dien dag in den krater neerdalen om ‘Kilauea’ van nabij te zien Wij talmden dan ook niet lang onzen ‘Jack’ te volgen.

Direkt na het verlaten van het ‘Volcano House,’ volgden wij een zigzagpad, leidende door tropische struikgewassen en statige boomvarens. Ofschoon dit pad bijzonder stijl was, hadden de paarden geen moeite ons naar beneden te brengen en na ongeveer 25 minuten was de kratervloer bereikt.

lava, als ijsschotsen opgehoopt.

Voor ons lag de ontzaggelijke lavakorst; zoover als het oog reikte één koolzwarte massa, met diepe scheuren in alle richtingen er door uitgestrekt. Hier en daar was de lava, evenals ijsschotsen, opgehoopt, door de onophoudelijke vulkanische werking, en het was bepaald schrikinboezemend neer te zien in de gapende diepten, waaruit zwaveldampen voortdurend opstegen. Wij bevonden ons nu op den bodem van den hoofdkrater of zoogenaamde ‘Caldera,’ die de enorme oppervlakte heeft van 4,14 vierkante mijl of 2650 acres, terwijl de omtrek 41.500 voet of 7,85 mijl bedraagt. De grootste breedte is 10.300 voet of 1,95 mijl bij een grootste

[p. 324]

lengte van 15500 voet of 2,93 mijl.

Aan drie zijden zijn de wallen der ‘Caldera’ vertikaal en op sommige plaatsen 400 tot 600 voet hoog. Bijna in het midden van den hoofdkrater ligt de binnenkrater of ‘Halemaumau’ - in het Hawaiisch beteekenend ‘Huis van eeuwigdurend vuur. - Deze Halemaumau, pl.m. 600 voet diep bij een omvang van 1,25 mijl, is het hoofdbrandpunt van activiteit. Een smal kronkelend pad, waarnaast op bepaalde afstanden



lavafragmenten waren opgehoopt, zoodat het gemakkelijker te volgen was, liep over den calderavloer naar den rand van den binnenkrater. Het volgen van dit pad was bijzonder interessant. - Rechts en links vertoonde de opperkorst der lava de eigenaardigste vormen en mooiste teekeningen; op eenige plekken zelfs zóó mooi en regelmatig alsof gebeeldhouwd. Nu eens deden kleur en glans aan zwarte zijde, dan weer aan goudbruin fluweel denken, terwijl hier en daar de oorspronkelijke

eigenaardige lavaformatie.

kleur der lava door de reactie van zure dampen verwisseld was in een sneeuwwitte-, helder oranje-, vuurroode- of safraankleur. Nadat wij ongeveer een mijl hadden afgelegd, moesten wij veiligheidshalve de paarden achterlaten, om de rest van den weg te voet af te leggen. De grootste voorzichtigheid werd nu in acht genomen, stapje voor stapje gingen wij vooruit, de gids voor ons uit, zorgvuldig met zijn stok op den broozen lava-vloer tikkende, totdat wij eindelijk ‘Halemaumau’, het doel van onzen tocht, bereikten. Hier stonden wij voor het hart van 's werelds grootsten vulkaan. Neer te zien over de verbazend onvaste wanden in die, steeds met rook gevulde, diepte, welks somber binnenste ten tijde van hooge activiteit een meer van gesmolten lava bevat, maakte een onvergetelijken indruk. ‘Halemaumau’, onregelmatig van omtrek,

typische lavakegel aan den rand van halemaumau.

[p. 325]

met bijna loodrechte wanden, is misschien 200 bij 150 yards in afmeting. Zooals reeds gezegd bedroeg de diepte 600 voet, ofschoon dit van jaar tot jaar aanmerkelijk verandert.

ingang van het gewelf onder de calderavloer.

Vuur was er nu niet te zien, ofschoon een uitbarsting ieder oogenblik verwacht kon worden, daar op sommige plaatsen in den krater reeds werking was waargenomen en gedurende de laatste weken hevige aardbevingen over het geheele eiland waren gevoeld.

Onder de verschillende grillen der natuur, die wij ook hier op vele plaatsen in de ‘Caldera’ aantroffen, was een gewelf, 10 à 12 voet diep, en ± 8 vierkante yards groot, het meest typisch. Door een opening, in in den kratervloer gebroken, konden wij, met behulp van een houten ladder, in deze grot neerdalen en ten zeerste verwonderde het ons het daarin zeer koud te vinden, niettegenstaande de aanwezigheid van heete zwavelspleten op korten afstand. Later werd mij verteld dat bezoekers dier grot in 1896 de temperatuur hierin op ongeveer 120 Fahrenheit schatten. Eigenaardig vertakte stalactiten versierden de zoldering; voor 't overige viel er niet veel te zien en kropen wij dan ook maar weer gauw naar boven.

diepe zwavelkloof.

Hel-gele kristallen decoreerden de randen der vlak bij gelegen zwavelspleten, waarin de hitte zóó intens was, dat elk brandbaar voorwerp daarboven gehouden in een oogwenk verschroeide. Hiervan maakten wij gebruik om eenige briefkaarten, die de gids speciaal daarvoor had medegenomen, te branden, teneinde deze naar onze verre vrienden te zenden als een souvenir aan onzen Kilaueatocht en toen wij eenige dagen later de zelfde plaats nog eens bezochten, waren een clubje toeristen, voorzien van een braadpan, rauwe eieren, water en koffie, druk bezig hun lunch te bakken en te koken op één dier natuurlijke kachels.

Langzamerhand gingen wij terug naar de plaats waar wij onze paarden hadden achtergelaten en welvoldaan volgden wij ‘Jack’, terug naar het ‘Volcano House’.

Merkwaardig is het, dat ‘Kilauea’, inplaats van asch en scoria te verspreiden, een product afscheidt dat veel overeenkomst heeft met zeer fijnverdeelde asbest. Dit vulkanisch product staat bekend onder den naam van ‘Pelé's haar’ - naar de Hawaiische vuurgodin die, zooals de legende luidt, in Kilanea leeft - en ontstaat door de werking van den wind op zeer fijne draden van gesmolten lava. Voor ver-

[p. 326]

zamelaars van vulkanische curiositeiten heeft dit ‘haar’ een bijzonder groote waarde.

Niet alleen dat stoom en zwaveldampen opstijgen vanuit den grooten krater, zelfs uit de gronden die het ‘Volcano House’ omringen ziet men voortdurend rookwolken omhoogstijgen en zwavelbanken van kolossale grootte strekken zich achter het ‘Volcano House’ uit.

briefkaartbranden in kilauea.

Den volgenden morgen bezochten wij den uitgewerkten krater ‘Kilauea-iki’ of ‘Klein Kilauea’, gelegen op een afstand van 3 mijl van het ‘Volcano House’ en bekend voor zijn enorme

stoom en zwaveldampen ontsnappen de gronden rondom het volcano house.

diepte. Met een omtrek van 4,5 mijl is deze krater een klein duplicaat der ‘Kilauea’. De stijle wanden, dik begroeid met varens en tropisch laaghout, bereiken de ontzaggelijke hoogte van 760 tot 1000 voet en een uiterst ruw pad, onbegaanbaar voor paarden, leidt naar den bodem van naakte zwarte lava, waarop wilde geiten in grooten getalerondloopen.

Nog meer belangwekkende plaatsen werden achtereenvolgens door ons bezocht en na ongeveer een week genoten te hebben van de schoonheid dezer wilde natuur verlieten wij het gezellige ‘Volcano House’ en keerden belast en beladen met de noodige lavaspecimen, zwavelkristallen, houtsoorten en ander souvenirs, naar Naalehu terug.