Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 15

Een Indisch paradijs.
Door Victor Ido.

Aan den voet van den berg Salak ligt het stedeke Buitenzorg als een idylle.

Palmen en varens omlijsten, orchideeën en rozen bekransen het als een mooi oostersch meisje, even gebruind door de schitterende Preangerzon.

De nette witte huizen schemeren door het dichte groen, gelijk blanke lotussen in een reuzenbouquet; daartusschen en daaroverheen fladderen gele vlindertjes met stoeiend gekoos.

Aan den rand van den zwijgenden donkeren vijver, op den stengel der vol-opene waterbloemen wiegt een libelle in het warme zonlicht, de groote oogjes strak gericht, de transparante vleugeltjes glinsterend in den hellen ochtendschijn.

Een weelde van tropische vruchten langs rivieren en wegen, een overstelpende veelheid van asters en chrysanten in teêre tinten, als sterren van satijn tusschen de malsche bladeren, een laaiing van kleurgeflonker uit bosschen en tuinen zich opdringend naar buiten, vooraf aangekondigd door een bedwelmende aanzweving van zoete aroomen.

En overal het rijpend ooft, dat in volle, bijna barstende vormen lokkend gluurt als in smeeking om geplukt te worden, eer het ongenoten afvalt en vergaat in de fertiele aarde, die zich voedt met haar eigen kinderen...

Het geheele landschap is één grootsche gedachte van Liefde, die het aanschijn geeft aan telkens nieuwe geboorten; het is een onverdelgbare allesoverheerschende groeikracht van het eeuwige plantenleven; het is een wereldsymbool van de onsterfelijkheid der natuur.

[p. 178]

Te midden van haar enorme bladeren, die roerloos drijven op het water om het eilandje der roodstammige palmen, waarvan de gele bloemtrossen neêrhangen als reusachtige kwasten, droomt de puurwitte Victoria Regia haar koninklijken droom....

Langs de wegen gaat stil en vreedzaam de Soendaneesche bevolking: koelies in tragen slentergang, onbezorgd voor den dag van morgen; venters van fruit, van groenten, van snoeperij; wandelende gaarkeukens; hier en daar inlandsche ambtenaren en dessahoofden, kenbaar aan hun statig zwartgejast postuur, waarvan de stemmig-getinte kaïn pandjang als een keurige lendendraperie neêrhangt tot aan hun blooten fijngevormden voet, de kris met zilveren greep achter op den rug even uitstekend boven den buikband. Jonge vrouwen en meisjes, een licht blosje op de bruingele ronde wangen - frissche kinderen der bergen - het weelderige blauwzwarte haar losjes in een wrong geknoopt, het ranke lijf met de mooi-zacht belijnde vormen gehuld in korte kleurige kabaja's en sarong's, komen zwijgzaam het gebergte afloopen in groepjes, een mand waschgoed op het hoofd of onder den arm, en dalen den rotsachtigen ravijnwand af, naar omlaag, waar het melancholisch gezang der doorzichtige heldere rivier opklinkt uit de diepte, harmonisch begeleid door het geheimzinnig ruischen van het dichte bamboeloover, breed-aanzwellend soms door den wind, als het innig gestrijk van snaarinstrumenten in een vol orkest. Overal heerschen vrede en rust, niettegenstaande de drukte der begane en bereden hoofdwegen, geen wanklank verscheurt de stille roerlooze lucht boven het stadje, of het zou moeten zijn het schel gefluit van den Preangertrein, die op bepaalde uren dagelijks zijn weg vervolgt uit Batavia dwars door Buitenzorg naar de koude nevelige hoogvlakten van Bandoeng en Garoet. Maar dan nog is die periodieke verstoring der plaatselijke rust een korte en weinig merkbare. De vrede die waart over de sluimerende huizen en de droomende parken lijkt onverstoorbaar. Het groene stedeke is als

panorama van buitenzorg.

[p. 179]

vijver in den plantentuin.

de schoone slaapster in het bosch, niets en niemand denkt er aan, heur slaap te ontwijden door ruwen klank of luid gedruisch, als bang om den tooverban te verbreken, waarin de ziel van dit paradijs sedert eeuwen schijnt te zijn vastgelegd.

Het is er heerlijk wonen in volmaakte rust, heerlijk om er zichzelf terug te vinden, om er zichzelf weder te zijn en om er zichzelf weder het sursum corda! toe te roepen, na den kleinzieligen strijd over louter materieele belangen daar beneden aan de kust, onder ijdele naijverige en winstjagende menschen.

Buitenzorg's atmosfeer is ijler, reiner dan die te Batavia, waarvan het slechts een uur sporens verwijderd ligt, maar toch verhoogt ze de levenskracht van het lichaam en voert ze den geest dichter bij den hemel.

Hooge, oude boomen, door lianen omslingerd van wortel tot kruin, beschermen Buitenzorg met een koelend dak van tamarinde-en damarloover, welks schaduw tempert het verblindend daglicht en weert de verzengende hitte. Daaronder grazen de tamme damherten veeltallig, onbeweeglijk in hun heerlijke rust, soms de vriendelijke snuitjes vreezeloos toestekend aan den eenzamen wandelaar, die zijn schreden richt naar het dal achter den grooten postweg.

In de kanarielaan van den plantentuin is het heilig stil als onder kathedraalgewelven. De fontein sijpelt treuzelig, met melancholisch geluid als van een klok die aanwijst het verre Verleden.

Onder het vochtig duister der oude boomen is het vredig zich te herinneren dat verre Verleden, vervaagd en verdroomd, als de verbleekende silhouetten der blauwe bergen aan den overkant des ravijns.

Dichterbij, de bekroesde groenende heuvelen van het hoogland, in stille wildernis oprijzend als een keten van natuur-borstwering om het stedeke heen. Langs sawah's en kampongs, overal is het zacht gemurmel hoorbaar van kleine beekjes, vallend trapsgewijs over hoogten van rotssteenen neêr in zilverwitte water-

[p. 180]

een hoekje van den plantentuin.

storting, voortvloeiend tusschen dammen van keiblokken, als miniatuur-cascaden.

Op den achtergrond het gouverneurspaleis, machtig òpblokkend te midden van den paradisialen tuin, den voorbijganger vervullend met eerbied voor den heerscher dezer schoone landen. Het is als woont er een vorst uit 't Tooverrijk, geheimzinnig, onzichtbaar. De gansche omgeving gelijkt een sprookje.

De bloemen, de vijver, de blanke stervormige waterleliën, de lange gepluimde stengels van het zachtbewogen oeverriet, de bosch-stilte, de droomende bergen aan den teêrlichtenden horizon, de eenzaamheid warend tusschen het lommerrijk geboomte, het gegorgel der beekjes, de stemming der wandelaarsziel.

Zelfs als het regent en de vergezichten verdoezeld worden door een watersluier, de wolken boven de bergen vaneen scheuren als vulkanische rookkolommen en de wind suist als een krijgszang over de gouden rijstvelden, dan trilt er schoonheid door het landschap.

In den schemerigen vuurgloed der zinkende avondzon, goudrood getint, cirkelt om den zwaren bergkolos de landstreek wijd-uit als in een legende....

Na den regen, wanneer alles weder rustig is, moe van den hevigen elementenstrijd die den grond doorweekt en de boomen benat heeft, zoodat van de sappige bladeren de droppels in traagheid nog lang daarna neêrsijpelen, dan treedt het ontzaglijke Salak-gevaarte door de loodkleurige atmosfeer langzamerhand te voorschijn in zijn prachtigste violette kleedij. Dan verdrijft de koelte de grauwe nevelen van de lucht, die opklaart, helder als het azuur van een atlantischen zomeravond.

Een frissche geurige bries stroomt door de verschoonde wegen, de gazons glanzen met nieuwe kleuren en in de bedroppelde struweelen tjilpen de vogels en krieken de insecten.

En wanneer de nacht daalt als een donkere mantel over het hoogland, over de bloeiende koffieplantages, vullend de ravijnen met helsche

[p. 181]

de rivier tjidani.

zwartheid, waaruit het woeste geluid van den bruisenden bergstroom Tjidani opklinkt, dan komt de reine wind uit hoogere streken over het stedeke en op de maat van het water-geruisch neuriet hij de menschen en de natuur in slaap - buiten zorg!