Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 13

[p. 104]

Uit het album met herinneringen.
Door F.J. van Uildriks.

Gulle, milde Augustus, die haar overvloed maar nauwelijks bergen kan, denkt soms terug aan lentetijd met zijn bescheiden deel.

Zoo zijn er onder menschen, die tot welvaart, ja tot weelde kwamen, en die zich uit hun jeugd den tijd van soberheid en van ontbering nog herinneren met een weemoed, die niets bitters heeft. 't Kan zijn, dat een enkele blik uit oude oogen hen op eens verplaatst in dagen van hun kindsheid, dat een liedje, zacht geneuried door een wandelaar op straat, voor hen tooneelen oproept uit het zorgeloos verleden, of dat ze in den overvloed, hun thans geschonken, een leegte voelen door 't ontbreken van dat innigst vreugdgevoel, dat toen door een verrassing, nog zoo klein, een ding van weelde, nog zoo nietig, in hen kon worden gewekt.

Aldus is hier Augustus aan het bladeren in haar album met herinneringen, zij, de rijkste van het jaar, de trotsche Oogstmaand. Zij heeft de gouden halmen, zwaar beladen, afgesneden en hun rijke schat van voedend graan ligt hooggetast op ruime zolders en in wijde schuren; zij ziet haar druiven zwellen in de kassen; abrikoos en perzik kleuren zich; de boekweit zendt de zoetste geuren uit, en in den moestuin komt men handen te kort bij 't inzamelen van wat de overmilde, goede schenkster geven wilde van haar nooit genoeg te roemen weldaden.

Hoezee voor Oogstmaand, die niet enkel oogst en zamelt, maar ook werken blijft en stil in donkere aard de knollen trouw verzorgt, de aardappels, waar duizenden hun kracht mee onderhouden! Zij maakt een lateren oogst, voor wie haar volgen, mogelijk, als zij met haar warme zon de vruchten stooft aan onze boomen in den tuin, en in het bosch de eikels en de noten rijpen doet voor eekhoorntjes en vogels, of als zij binnen in de mooi gebouwde split- en doos- en kokervruchtjes, waarin zij haar bloemenschat veranderde, zooveel heerlijke genietingen bereidde voor gewiekte luchtbewoners, vogels, die van zaden smullen in Augustus, al bejubelen zij die maand niet luid, net als de katjes, die niet mauwen, als ze muizen.

't Jubelen, 't heerlijk tintelend, klaterend, schetterend juichen, paste bij den tijd van wat hier 't boek van de herinneringen op de bladzij, waar het openligt, doet zien. Hun teederst liedje zingen de lentevogels boven anemonen; de liefelijkste van de voorjaarsbloemen vangen in hun zacht gebogen schalen wonderzoete klanken van de vurigste, de trouwste min, en als wilde aardbei bloeit niet ver van 't fijne en bekoorlijke en zoet naar honig ruikend dalkruid, het tweebladig, trillert dankbaar 't lied van fitis en van tjiftjaf, van het grasmuschje en den spotvogel boven veilige nestjes, waar zij de eieren of misschien reeds 't jonge broedsel welbewaard en onder moederlijke hoede weten.

Welk een liefelijk boschplekje heeft Marie Bijl daar gesnapt in een eikenhakhoutboschje aan een straatweg bij Steenwijk! En o zoo zijn er nog zooveel in ons land. Bij Ruurlo, door de groote laan rijdend, ziet men den grond in 't bosch soms als besneeuwd met overvloed van witte anemonen, zoodat ze u lokken uit het rijtuig, 't bosch in, om van nabij de witte bloemdekblaadjes met de fijne rose tinten aan de achterzij te zien, om diep den indruk weer te krijgen van dat teêre en broze, dat het bloempje met de vele geel gehelmknopte meeldraden op een wild roosje doet gelijken, en om ook aan dat zachte frissche voorjaarsgroen van het drietal handvormige bladeren aan den voet van den bloemsteel uwe hulde niet te onthouden. Ze zijn met hun gezaagde slipjes en de zachte beharing altijd weer te herkennen, maar als gij ze nu gaat zoeken op de plekken, waar zij in de lente u vreugde gaven, speurt uw oog vergeefs in 't rond; niets is er meer van over; men kent en vindt haar standplaats zelfs niet meer.

't Tweebladig dalkruid, Majanthemum bifolium, trekt niet zoo bescheiden zich geheel terug voor zomergasten. 't Neemt nu nog heele vakken in het bosch voor zich en spreidt er de mooie, glanziggroene bladeren uit met den hartvormigen voet, zoo beeldig een achtergrond vormend voor de witte bloemtrossen met die bekoorlijke kransjes van

[p. 106]

wilde aardbeien en varens. naar een photografie van mej. m. bijl. te steenwijk.

[p. 107]

kleine witte, viertallige bloemen. Hun zoete geur doorwasemt heel de lucht en bijen zien het dalkruid graag en brengen er trouw hun bezoeken, waar ze anderen, als bij voorbeeld de anemonen, nooit op vergasten, tenzij mogelijk bij vergissing. Wat heeft ook een bij te doen in een bloempje, dat geen honig afscheidt! Ge ziet de zon hier tintelen op de groote kromnervige bladeren en als een interessante afwijking komt beneden rechts een plantje te zien met twee bloemtrossen, waar er als regel zich maar één vertoont.

boschanemonen. naar een photografie van mej. m. bijl, te steenwijk.

En thans, in den Augustus-overvloed van vruchten, doet 't dalkruid ook nog mee met alleraardigste trosjes bessen, wier groene tint al naar het roode begint te zweemen. Maar zooveel bloemen als er waren, zooveel bessen zijn er niet. Lang niet ieder bloempje groeit uit tot vrucht, en menig plantje, dat heel fleurig met zijn statig trosje witte bloemen prijkte, staat nu met zijn bladeren alleen als een huisje klein en net, waar een ouderpaar de kinderen niet tot menschen mocht zien opgroeien.

Met de Fragaria vesca, de wilde aardbei, is het nog heel anders gegaan dan met anemoon en dalkruid. Die heeft wel haar vruchten zien rijpen tot kleine, donkerroode, smakelijke aardbeien, maar van die rijpe bessen kan Augustus u niets meer vertoonen. Hoe zou 't ook kunnen, waar het bosch in Juli een visite heeft gehad van een vroolijk troepje wilde jongens en meisjes, die op een schoolreisje botanisch onderzoek heel grondig bij de aardbeiplant beoefenden en dus de vrucht niet ongeproefd mochten laten.

Aan zoo'n echten mooien, breeden, zandboschweg verplaatst ons deze groep van varens en van aardbeiplanten, zoo'n idealen weg, dien men niet kan inkijken, zonder hem te willen betreden, met diepe sporen van de hooiwagens, die er in den zomer doorheen gezwoegd zijn, wagensporen, waarin 's winters 't ijs u aan bevroren rivieren doet denken, en met gras hier en daar en overal, dat 't zand heeft vastgelegd en dus den weg tot een verrukkelijk wandelpad maakt.

[p. 108]

tweebladig dalkruid. naar een photografie van mej. m. bijl. te steenwijk.

't Kan warm zijn op zoo'n boschweg, en 't is, of de warmte er lang blijft hangen, vooral waar dennengroepen hem begrenzen. In den tijd, als de aardbei bloeit, is 't jonge berkengroen aan die boschwegen een onvergelijkelijk mooi sieraad, 't waslaagje van de bladeren glimt dan van plezier en 't blad geurt ieder tegen, die den wasem ook maar vluchtig opvangt.

't Drietallig handvormig blad van de aardbei, de blaadjes zachtbehaard, vooral aan de onderzij, en scherp gezaagd, vlijt zich allerbekoorlijkst hier als tot een mozaïekje aaneen en de bescheiden witte bloemen met de teruggeslagen kelken spikkelen den groenen ondergrond met heldere lichtjes. Men zou gewis in werkelijkheid dit groepje aan den boschweg niet passeeren, zonder een bewonderenden uitroep voor de statige varens, die het lage kruid als schijnen te bewaken. 't Is de gewone mannetjesvaren, Polystichum Filix mas, nog kinderlijk de handjes saâmgevouwen hier en daar, als deze varens doen, wanneer ze nog de bladeren niet hebben uitgespreid, de mooie naar den top versmalde veêren met de diep vindeelige, dicht op elkaâr staande blaadjes. In den tuin op een schaduwplekje, waar ze ook wat vochtig staan, tiert deze varen als bij haar thuis in 't bosch en aan den slootkant. Ze geeft u jaar op jaar vernieuwde vreugd en vraagt in 't minst geen zorg; stil trekt ze zich in 't najaar terug en sterft boven den grond geheel af, om in het voorjaar als een beeld van snellen groei u al heel spoedig weêr met vriendelijke veêren vroolijk toe te wuiven.

In 't album met herinneringen zijn veel mooie kijkjes en men wordt het bladeren niet spoedig moe, zelfs in den mooien zomertijd, nu 't heden lokt met een gloed van kleuren en van tinten, waarbij witte lentebloemen een indruk maken van bescheiden ingetogenheid.