|
| |
| |
| |
In ambuscade. Novelle van F. de Sinclair.
(Slot).
Alemans ontkurkte 't fleschje, haalde 'n glaasje zonder voet uit z'n zak, schonk 't vol en reikte het Reeman over.
Deze dronk het in 'n paar teugen leeg, smakte met z'n lippen en zich ineens de smaak herinnerend zei hij: ‘He, wat is dat voor jenever?’
‘Pruisische... maar veraccijnsd weet je,’ schertste Alemans droogjes.
‘Zoo,’ antwoordde Reeman levendig, terwijl hij ineens weer den halte-chef in z'n rommelig kamertje terug zag.
‘Die heb ik meer geproefd,’ vervolgde hij, ‘bij den chef aan 't station... die riep me binnen toen 'k aankwam.’
‘Bliksems!’ sprak Alemans, met iets ongerusts in z'n stem, ‘laat dat maar niemand hooren.’
‘Waarom niet?’ vroeg Reeman verbaasd.
Maar z'n collega schudde z'n hoofd. ‘Ja, dat komt er nou niet op an... houdt 't maar voor je... je zal vandaag of morgen wel snappen wat ik bedoel... Hê-je nog 'n sigaar voor me?’
‘Natuurlijk,’ antwoordde Reeman bereidwillig en nieuwsgierig door 't geheimzinnige praten van Alemans, sprak hij: ‘Is hij soms niet zuiver op de graat?’
Maar de ander liet zich niet verder uit, zette 't drankjesfleschje aan z'n mond, dronk 't leeg en stak 't weer in z'n zak.
Zoo zwegen ze beiden weer 'n heele poos en keken naar de verlichte wegen voor hen waar 't stil en eenzaam bleef als te voren.
De torenklok van Genderloo sloeg twaalf uur.
Reeman wilde op z'n horloge zien of 't gelijk was, maar 't was te donker, hij borg 't weer weg en voelde toen z'n veldflesch zitten; dat bracht hem op 'n idée.
‘'n Cognacje?’ vroeg hij eensklaps.
‘Konnen we doen,’ antwoordde Alemans.
Reeman vulde den grooten beker van z'n veldflesch en reikte hem z'n collega over.
‘Proost!’ zei deze in een teug de borrel omslaande.
‘Nog eentje?’ vroeg Reeman.
‘'n Halfje,’ antwoordde Alemans, ‘nee... nee... ho!’ vervolgde hij, bemerkende dat Reeman doorschonk. ‘Ziezoo... bedankt... ze is verdomd goed!’ besloot hij, 't bekertje terug gevend.
‘Zeg,’ begon Reeman weer, ‘weet je ook wat dat voor 'n kerel kan geweest zijn, 'n groote forsche vent met zwarte nijdige oogen en zeker nog wel twee kop grooter dan jij....’
‘Dat zal Goliath wezen,’ antwoordde Alemans, ‘hoe kom je daar an?’
Reeman vertelde z'n ontmoeting in 't bosch.
'n Poos lang zweeg Alemans, toen sprak hij: ‘Om dien vent is jouw voorganger verplaatst...
‘Smokkelt-ie?’
Alemans haalde z'n schouders op. ‘Ze zeggen 't’ en voor zich uit op den weg blijvende kijken vervolgde hij: ‘Je hebt op de hei aan den rand van 't voetpad naar 't station, 'n dichte hoop struiken staan; misschien hè-je ze wel gezien. Nou, daar most Van Hengel op 'n goeien dag, of liever nacht, in ambuscade. 't Was lichte maan net as nou, je kon 'n heel eind van je af zien. 't Was te doen om Goliath. De hoofdkommies had gehoord dat-ie naar Neuhaus was gegaan om drank en hij vermoedde wel, dat-ie 't naar 't station zou brengen. Hij zeit niks tegen Van Hengel, maar hij gaat naar 't bosch en op den rand van de hei, daar klimt-ie in een boom, 'n nachtkijker bij zich.
Nou, vandaar uit kon hij de heele zaak overzien. Hij wacht... wacht en jawel na 'n uurtje daar komt ineens Goliath 't bosch uit, 'n pak op z'n schouder... gaat de hei op. Meteen ziet-ie Van Hengel opstaan, effen kijken en weer naar benee duiken.
Goed, hij houdt Goliath in de gaten, wacht, denkt-ie, zoo meteen springt Van Hengel te voorschijn, dan ga ik er gauw naar toe voor assistentie. Maar jawel!
Goliath kijkt es rond, gaat over 't voetpad, de hoofdkommies ziet hem dicht bij de struiken komen waar Van Hengel zit, der voor... der voorbij... hij kijkt... kijkt..., maar
| |
| |
Goliath is al bijna uit zicht en Van Hengel blijft, waar-ie is.
Nou afijn, hij de boom uit, naar de struiken toe... en jawel, daar zit Van Hengel met 'n onnoozel gezicht 'n boterham te eten.
“Hei-je niemand gezien kerel?” zeit de hoofdkommies, die z'n eigen bijna opvrat van nijd.
“Niks bizonders geweest meneer,” zeit de ander...’
‘Sakkerloot,’ riep Reeman vroolijk ‘dus hij dorst den kerel niet aan?’
‘Natuurlijk niet, dat was 't hem juist.’
‘En toen?’
‘Nou, kè-je wel nagaan; 'n verantwoording van den Inspecteur... tien gulden boete en verplaatst...’
‘Net goed,’ sprak Reeman.
Alemans zweeg en keek voor zich uit.
‘Nog 'n cognacje?’ vroeg Reeman even later.
‘Ik wel,’ antwoordde Alemans 't bekertje aannemend en in een teug ledigend; ‘maar je drinkt zelf niet!’ vervolgde hij.
‘Jawel... toch wel... proost...!’ Reeman nam 'n kleine teug en schroefde de metalen beker weer op de flesch.
‘Zeg’ sprak Alemans na 'n langdurige stilte, ‘weet je wat we doen zullen?’
‘Nou?’
Alemans haalde 'n horloge uit z'n zak, hield het bij z'n sigaar, trok sterk zoodat 'n roode gloed de wijzerplaat verlichtte en keek hoe laat 't was.
‘'t Is nou half twee, we gaan om beurt 'n beetje slapen.’
‘Daar heb ik veel zin in,’ antwoordde Reeman, die zich begon te vervelen, nu er niets kwam opdagen.
‘Ga je gang dan maar’ sprak Alemans, dan roep ik je om 'n uur of drie en dan is 't mijn beurt... maar geef me eerst nog 'n sigaar van je...’
‘Hier, neem de koker maar zoolang,’ antwoordde Reeman, die even met z'n hand voelde of de grond niet te vochtig was.
Toen ging hij naast z'n veldstoeltje liggen, voorover, z'n hoofd op z'n armen.
Hij sloot z'n oogen; in zijn verbeelding zag hij die heele scene van Van Hengel en den Hoofdkommies met Goliath... toch leuk... die hoofdkommies in 'n boom... Van Hengel in z'n boschje... en Goliath kalmpjes daar tusschenin wandelend.
Hij lachte even en ging 'n beetje verleggen, even richtte hij z'n hoofd op.
Er viel juist 'n streep maanlicht op Alemans gezicht, 'n zonderling, mager, blauwig gezicht nu; 'n sigaar tusschen z'n vooruitgestoken lippen, z'n beenen opgehaald, z'n ellebogen op de knieën en z'n gezicht tusschen z'n handen... net een geest... de geest van den ouden Marley of zoo wat...
Reeman legde z'n hoofd weer op z'n armen probeerde te slapen maar 't lukte niet.
't Was zoo zonderling stil om hem heen, zoo'n wijde groote stilte... als dat altijd zoo ging 's nachts... 'n geestdoodend baantje... ongezond ook misschien zoo heele nachten buiten... goed om rumatiek te krijgen... enfin je was goed gekleed... maar toch...
Alemans hoestte zacht. Reeman keek op... dacht of dit soms een wenk voor hem was, maar de ander zat nog in dezelfde houding, rookte en staarde voor zich uit.
Kom nou zou hij z'n oogen dicht doen en niet telkens opzien... wat drommel!
Werkelijk werd hij 'n beetje soezerig.
Hij kreeg 'n idée, dat hij thuis in z'n bed lag... erg ongemakkelijk en benauwd; er was een wollen deken, waar hij maar al niet onderuit kon komen, hij trapte hem met z'n voeten weg, werkte met z'n handen, maar 't ding was zoo oneindig lang... hij stikte bijna...
Ineens werd hij wakker... van 'n geluid dacht hij... maar hij wist niet wât.
Hij lichtte, half versuft nog, 't hoofd op en zag naar Alemans. Deze zat nog op dezelfde plaats, maar z'n houding was veranderd, hij tuurde blijkbaar scherp en ingespannen naar iets op den lichten weg, daar voor hem.
Reeman kon er, zoo als hij nu lag ook 'n stuk van zien.
Z'n hart begon sneller te kloppen.
Op dien weg zag hij iemand naderen.
Zou hij Alemans waarschuwen? Nee, 't was beter van niet... hij zag 't ook... natuurlijk en dadelijk zou hij Reeman wel roepen, als er iets aan de hand was... misschien was
| |
| |
't ook niks... 'n boschwachter of 'n marechaussee.
Alemans had hem ook in de gaten... hij draaide onrustig op z'n stoel; ineens wendde hij z'n hoofd opzij en keek naar Reeman, maar die lag in donker en verroerde zich niet.
‘Zou Alemans er nou alleen op af willen, dat zou gemeen zijn.’
Reeman besloot zich doodstil te houden, maar goed uit te kijken.
Ineens trad de persoon uit de schaduw van den boschrand weer midden op den weg. Reeman zag dat 't een man was... 'n groote forsche kerel blijkbaar; hij droeg wat in z'n hand en ook op z'n schouder lag 'n pak.
Alemans tuurde... tuurde, 't wit van z'n oogen glom in 't maanlicht en telkens keek hij schuw opzij naar Reeman, die zich maar al niet bewoog en veinsde te slapen.
De man was nu geen honderd meter meer van hen af, z'n voetstappen klonken hol in de nachtelijke stilte.
Reeman keek... ineens begon z'n hart te bonzen; hij dacht aan 'n droom, 'n visioen, die man daar met z'n reusachtige gestalte... z'n donkere nijdige oogen... er was geen twijfel mogelijk... Goliath!
En Alemans? Wat deed hij nou toch... al maar kijken, maar kijken, dan naar den weg, dan naar Reeman... waarom waarschuwde hij niet... zou hij wachten tot ie voorbij was...? Nou was-ie vlak bij 't laantje... 't leek of hij er op af kwam.... Alemans kromp ineen, zich weghoudend voor 't licht.... Reeman hoorde z'n ademhaling... de reus was nu voor 't laantje.. er voorbij... volgde den straatweg....
‘Nu... nu zeker,’ dacht Reeman.
Maar 't geluid van de voetstappen klonk al zwakker... al verder... toen stierf het weg en 't werd weer stil... stiller dan tevoren. Alemans zat nog op z'n oude plaats, maar z'n handen beefden en hij leek blauwer en magerder dan strak.
Reeman bleef liggen.
Hij had niet gedroomd... daar was hij zeker van... en Alemans was toch wakker en had gezien... zou hij 't hem zeggen en rekenschap vragen?
Op 't zelfde oogenblik hoorde hij dat Alemans 'n beweging maakte, blijkbaar stond hij op... toen naderde hij Reeman.
‘Zeg... slaap-je? Word es wakker... 't is drie uur!’
Z'n stem klonk heesch.
‘Wat... wat is er? vroeg Reeman, alsof hij zoo juist ontwaakte en dan Alemans aanziend. ‘O.., niks geweest?’
‘Niemendal’ mompelde deze, terwijl hij zich omwendde en op den grond ging liggen. ‘Hê-je aldoor geslapen?’ informeerde hij verder, quasi al half in den dut.
‘Ja, 'k geloof 't wel,’ sprak Reeman, die weer op z'n stoel ging zitten.
‘Nou tot vier uur dan.’
‘Goed.’
Even later snorkte Alemans in vollen ernst.
‘Z'n geweten plaagt hem niet erg,’ mompelde Reeman met 'n blik op den slapende... ‘Bah! wat 'n kerel... 'k had eigenlijk maar op moeten staan, toen die vent aankwam... maar wie denkt er nou ook...
Toen 't vier uur sloeg schudde hij Alemans wakker, ze vouwden hun schapezakken en stoeltjes weer op, bonden die op hun rug, Alemans dronk de cognac op, die nog in de flesch was, stak 'n uitgegaan eindje sigaar weer aan en 'n beetje huiverig en stijf gingen ze over den straatweg naar huis.
| |
VI.
Na verloop van 'n paar weken begon Reeman zich te Genderloo wat meer op z'n gemak te voelen.
De dienst was wel minder rijk aan avontuurlijkheden dan hij gehoopt had, maar hij deed toch met Alemans eenige aanhalingen ‘voldoende,’ zooals deze zei, ‘om den Inspecteur lekker te maken en daar kwam het maar op an.’
Alemans had langzamerhand z'n meesterachtigen toon 'n beetje laten varen en behalve 'n vrij hooggaande ruzie, toen Reeman z'n eerste proces-verbaal opstelde en dit volgens Alemans nooit goed kon zijn, omdat 't veel te kort was en de stijl ook heelemaal van de traditie afweek, was de verhouding tusschen de beide ambtenaren uitmuntend geweest.
| |
| |
Reeman, die van huis wel eens iets lekkers gestuurd kreeg, deelde dat trouw met z'n collega en deze werd hoe langer hoe vertrouwelijker en lichtte hem in over allerlei finesses van den dienst.
Als ze gingen surveilleeren, de hei op of de bosschen in, namen ze dikwijls flobertpatronen mee, die op hun pistolen pasten en dan gingen ze formeel ter jacht op eekhoorns, konijnen of wat ook maar onder schot wou komen. ‘De marechaussées doen 't ook,’ zei Alemans, ‘en bovendien is 't 'n goeie oefening.’
Eens was Kooi, de hoofdkommies, theorie komen houden.
Hij stelde allerlei gevallen - ‘dingen, die nooit voorkomen,’ beweerde Alemans - en vroeg hun dan hoe ze ‘casu quo’ zouden handelen.
Reeman antwoordde zoo goed mogelijk, maar Alemans was erg lastig en koppig op dat gebied en toen Kooi, naar aanleiding van 'n antwoord tegen hem zei: ‘Nee, dat he-je mis,’ antwoordde hij onmiddellijk:
‘Of u?’
Toen kregen ze ruzie en 't eindigde er mee, dat Kooi zei: ‘Dan zal ik 't aan den Inspecteur vragen,’ waarop Alemans uitriep:
‘En as die zegt dat 't zòò is, weet-ie 't evenmin.
‘Dat mot-je 'm dan zelf maar es zeggen,’ zei Kooi.
‘Dat zâ'k wel doen ook,’ sprak Alemans.
Daarna zeien ze 'n poos niets meer en toen sprak Kooi, terwijl hij weg wou gaan:
‘Nou Reeman, als 't zich voordoet, dan doe-je maar, zooals ik gezegd heb,’ waarop Alemans weer zei:
‘Nee Reeman, als 't voorkomt, dan doe je maar, zooals ik gezegd heb.’
En toen riep Kooi: ‘Wel wat bliksem!’ en keek Alemans heel nijdig aan.
Maar Alemans zei niks meer, stak z'n pijp op en ging iets zoeken in z'n lessenaar.
Reeman wist niet welken kant hij uit zou kijken en had 'n angstige neiging om te lachen.
‘Afijn, we zullen zien,’ zei Kooi heel dreigend. ‘Salut!’ en hij ging heen.
Toen hij weg was deed Alemans z'n lessenaar weer dicht, bromde iets van lamstraal... geurmaker... floot 'n deuntje en zei toen tegen Reeman iets over 't weer. Sedert was Kooi niet meer geweest.
Af en toe gingen ze samen biljarten in ‘de Leeuw’.
Reeman speelde veel beter dan Alemans, maar met opzet maakte hij mispunten, want als Alemans verloor had hij er ineens geen lust meer in.
‘De Leeuw’ was de eenige herberg in Genderloo; wel werd er overal in de buurt clandestien drank verkocht, ‘maar dat 's 'n politiezaak,’ zei Alemans, ‘daar hoeven wuilie ons niks van an te trekken.’
Meestal was er niemand în de herberg dan zij tweeën, maar eens op 'n avond zag Reeman bij 't binnenkomen 'n grooten kerel voor de toonbank staan praten met den herbergier.
Reeman schrok.
't Was Goliath.
Reeman zei goeien avond, bestelde wat en ging in 'n hoek zitten, wachtend op Alemans.
Deze kwam weldra.
‘Ha, daar hê-je meneer Alemans ook!’ zei Goliath met z'n zware stem.
‘Zoo kleine jongen!’ schertste Alemans.
De herbergier lachte.
De beide mannen drukten elkaar de hand; toen zei Goliath zachtjes iets tegen Alemans, deze keek plotseling naar Reeman en riep: ‘Hé, Reeman,... 'k zag je niet... hier is iemand, die je nog niet kent.’
Reeman stond op en trad naderbij, half onwillig, maar Goliath zag hem 'n beetje spottend aan, drukte hem gevoelig de hand en zei, dat hij meende meneer al eens gezien te hebben.
Toen gingen ze biljarten om 'n rondje, Goliath en de herbergier deden ook mee. De reus verloor ten slotte en moest 't rondje betalen. Reeman weigerde en zei, dat hij niets meer wou drinken, maar toen hij gesproken had, merkte hij ineens, dat de zwarte oogen van den reus hem uitvorschend aanzagen en er was tegelijkertijd iets dreigends in dien blik, dat Reeman onwilkeurig deed huiveren.
Na 't biljarten gingen ze nog wat zitten napraten; eerst over 't spel en over mooie
| |
| |
stooten, die ze wel eens gezien hadden, maar ineens zei Goliath, Reeman aanziende: ‘Wel meneer, kâ-je de smokkelaars nog al vangen?’
‘'t Schikt nog al,’ antwoordde Reeman koeltjes.
‘Waarom laten je die arme bliksems toch niet loopen.... 'k Zou nog liever....
‘Ja,’ sprak Alemans, die 't scheen noodig te vinden zich te excuseeren, ‘je mot wel, hè?... dat 's je dienst.... 't Wordt ons ook gecommandeerd....’
‘Nou ja,’ antwoordde de reus... ‘afijn, ik doe der niet an, dat weet-je ook wel... maar jongen.., als ik het dee... en je zou me snappen....’
Hij zweeg.
Alemans keek voor zich, blijkbaar weinig op z'n gemak; de herbergier lachte fijntjes.
Reeman voelde 't bloed naar z'n hoofd stijgen.
‘Wat zou je dan...?’ vroeg hij op fermen toon, den reus strak aanziende.
Even was er stilte.
‘Pas maar op... dat je 't nooit ondervind,’ antwoordde Goliath.
De herbergier begon over wat anders, maar 't gesprek wilde niet recht meer vlotten.
Eindelijk stond de reus op en Alemans en Reeman volgden z'n voorbeeld.
Ze betaalden en traden naar buiten in de stille pikdonkere dorpstraat.
‘We motten hier toch es 'n gasfabriek opzetten,’ grinnikte Alemans, die in de buitenlucht niet volkomen nuchter meer bleef en op den tast verder scharrelde.
‘'k Wensch je wel te rusten,’ riep hij ineens, toen hij z'n deur had gevonden; 't belletje rinkelde en hij was verdwenen.
Reeman liep door, de reus zwijgend achter hem.
Bij z'n deur gekomen stak hij de sleutel in 't slot, maar op 't zelfde oogenblik beet de reus hem fluisterend en dreigend toe: ‘Je bent gewaarschuwd, heerschap... wees voorzichtig.’
Eer Reeman kon antwoorden was hij in de duisternis verdwenen.
Reeman beefde toen hij op z'n kamer kwam, hij maakte licht, kleedde zich uit en ging naar bed, maar slapen kon hij niet.
Hij doorzag nu alles... daarom was Van Hengel bang geweest... en Alemans... flauwe kerels!
Toch was 't 'n vervelende boel... je hoefde daarom niet bang te zijn, maar Goliath was geen man om praatjes te verkoopen en z'n dreigement liet aan duidelijkheid niets te wenschen over.
Den volgenden morgen sprak hij met Alemans.
Wat of die Goliath nu eigenlijk was en of Alemans dacht dat hij smokkelde?
Alemans zei, dat Goliath feitelijk Van Burg heette, paardenkooper was, maar dat hij niet geloofde, dat-ie smokkelde.
‘Zeg dat maar niet tegen Kooi... die weet er altijd 'n hoop van te vertellen... allemaal klets. Ik heb 'm tenminste nog nooit kunnen snappen,’ besloot hij.
Toen wist Reeman genoeg en hij nam zich voor zijn slag te slaan, zoodra de gelegenheid zich voordeed.
| |
VII.
Ondanks vele pruimen tabak als genees- en voorbehoedsmiddel, werd Alemans geplaagd door 'n hevige kiespijn.
‘Ik kan geen dienst doen,’ verzekerde hij, erg neerslachtig aan Reeman, die hem op z'n kamer 'n bezoek bracht.
Zoo gebeurde het, dat Reeman eenige dagen alleen in dienst was.
Onaangenaam vond hij dat volstrekt niet. Hij kon nu allerlei dingen eens nasnuffelen, die Alemans altijd met 'n geheimzinnig gezicht opborg, alsof 't gewichtige ambtsgeheimen betrof, waarin hij - Alemans - wèl, Reeman voorloopig nog niet mocht ingewijd worden.
't Gewicht ervan viel Reeman per slot van rekening wel 'n beetje tegen, maar met dat al kreeg hij toch wat beter kijk op de dingen en veel wat hij eerder niet begreep, werd hem nu duidelijk.
Met veel ambitie en opgewektheid deed hij z'n dienst en hij spaarde tijd noch moeite om eens 'n z. g, ‘mooie’ bekeuring te krijgen.
Evenwel, waar Reeman liep of zich verschool, daar kwamen geen smokkelaars en
| |
| |
die teleurstelling dreigde op den duur z'n dienstijver 'n beetje te verflauwen.
Mismoedig zwierf hij op een avond langs den straatweg naar Neuhaus. Stelselmatig hield hij den donkeren boschkant van den weg, maar hij zag niet voor zich uit, zoo gewoon was hij er al aan geraakt, om geen sterveling te ontmoeten.
Eensklaps schrikte hij echter uit z'n gemijmer op; eenige passen voor hem, achter 'n struik, had hij iets gezien en gehoord ook, dacht hij,... een of ander dier wellicht... ze zeien wel, dat er 's winters soms wolven waren....
Hij bleef staan. Alles was rustig, maar toch, als 'n voorzorgsmaatregel trok hij z'n pistool uit den holster en trad behoedzaam naderbij.
Daar zag hij 't weer; achter dien struik bewoog zich iets.
Hij stond er nu vlak voor, rekte z'n hals uit om er overheen te kijken.
Toen zag hij.
Iemand lag daar op de knieën, half verscholen achter de takken en hield zich doodstil.
‘Hé daar....!’
De gedaante rees plotseling op.
'n Vrouw, 'n klein armoedig menschje.
Reeman stak z'n pistool weer in den holster.
‘Wat doe-je daar?’ Hij trad op haar toe, bukte zich en keek haar onderzoekend aan.
Toen zag hij, dat ze wat verborg onder haar schort.
Hij greep haar bij den arm.
‘Allo, ik ben rijks-ambtenaar, wat heb-je daar bij je... là's kijken.’
Ze wrong zich angstig los.
‘O, God, meneer... niks... niks... 'n stukkie brood voor me kinders....’
‘Nou, laat dan zien,’ sprak Reeman ongeduldig.
‘'t Is zoo waarachtig as God meneer.... toe, là-me nou door asjeblief... 'k hê me kind bij me....’
De stem klonk zoo anstig, dat Reeman, onwillekeurig los liet.
‘Je kind?’
‘Ja.... dààr,...’ ze wees op den grond. Werkelijk lag daar iets.
Reeman, nog even twijfelend, of hij ook bedrogen werd, tastte er naar met de hand en voelde 'n warm gezichtje van 'n kind, dat bij die aanraking even bewoog en daarna begon te huilen, met korte zwakke snikjes.
Even stond hij besluiteloos.
De vrouw zweeg, hurkte naast 't kleintje, suste 't, de eene hand steeds onder de schort verbergend.
‘Vooruit,’ sprak Reeman, gedecideerd, ‘wees nou verstandig, laat zien, wat je daar hebt.’
‘Doe me nou toch niks....’ smeekte de vrouw, zonder van houdîng te veranderen, ‘me man heit in zeven weken al geen werk.... en 'k heb nog vier kinders bij me thuis.... toe asjeblief.... meneer.’
‘Nee, m'n goeie mensch,’ antwoordde Reeman, ‘zoo gaat dat niet. Als jij brood onder je schort had, zou je 't wel laten zien.... Je hebt daar 'n blik jenever hê?.... zeg 't nou maar....’
De vrouw begon te snikken.
‘O God!.... o God!....’ en as dat nou zoo is.... wat dan?.... Wat doet u me dan?’
‘Ja, dat weet-je wel.... boete en als je niet betalen kan.... de kast in.’
De vrouw zweeg, bleef gebogen over 't kind en snikte zachtjes.
Reeman wenschte zich mijlen ver.
Eensklaps richtte ze 't hoofd weer op.
‘Als ik 't nou weggooi meneer!’
‘Wat weggooi.... hoe bedoel-je?’ vroeg Reeman niet goed begrijpend.
‘Als ik 't weg laat loopen.... hier op den grond.’
‘Nee, nee.... dat mag niet.... dat....
‘Toe meneer.... asjeblief. 'k Zal 't nooit an geen mensch zeggen. Ik heb geen geld.... 'k heb net 'n kan gehaald, om er wat an te verdienen.... en as ik nou in de kast mot.... me kinders meneer.... me man, die.... toe meneer.... 'k zà-je der m'n heele leven dankbaar voor zijn....’
Ze zweeg en zag Reeman met haar betraande oogen angstig smeekend aan. Deze beet zich op de lippen en zag om zich heen.
‘Alla, geef op dan,’ sprak hij kort.
Ze aarzelde. ‘Zal u dan?...’
‘Geef op!’ herhaalde Reeman ongeduldig.
Toen, schuw nog, haalde ze haar hand
| |
| |
van onder de schort en reikte Reeman 'n blikken bus over. Er zat 'n kurk op.
Reeman trok hem er af, rook er aan... 't was jenever.
Even aarzelde hij nog, toen keerde hij de bus om.
Klokkend en spattend stroomde de drank er uit en op den grond.
Toen de bus leeg was, deed hij de kurk er weer op en gaf hem terug aan de vrouw.
‘Zie zoo... maak nu gauw dat je wegkomt en als ik je weer snap, bè-je der bij hoor... pas op!’
De vrouw had 'r kind, dat alweer sliep op den arm genomen.
‘Dank je duizendmaal meneer... dank je duizendmaal.’
Toen liep ze 't donkere boschpad in en verdween.
Reeman keek haar na.
Op 't zelfde oogenblik merkte hij, dat er iemand achter hem stond.
Verschrikt wendde hij zich om.
't Was de hoofdkommies.
‘O... meneer Kooi...’ stamelde hij.
Maar deze beantwoordde z'n groet niet.
‘Wat was dat daar?’ vroeg hij kort en scherp.
‘'n Vrouw, meneer,’ antwoordde Reeman, die z'n hart voelde bonzen.
‘Had ze niks bij zich?’
Reeman aarzelde.
‘Versta-je me niet!... 't Stinkt hier goddorie naar de jenever...’ vervolgde hij zich bukkend en den grond betastend. ‘Dààr,’ riep hij eensklaps aan z'n hand ruikend.., ‘'t drijft er van... wat is dat nou... wat beteekent dat?’
‘Ja, ze had bij zich,’ sprak Reeman met heesche stem... ‘maar ik heb 't weg laten loopen.’
‘Wèg laten loopen?’ riep Kooi uit, terwijl hij 'n stap achteruit deed, ‘wèg laten loopen?... bê-je gek kerel... bê-je krankzinnig... wèg laten loopen?’
‘Nou ja,’ antwoordde Reeman geïrriteerd, ‘'k had met 't mensch te doen... ze had 'n kind bij zich... en zoo heeft 't Rijk er toch geen scha bij... en zij is de jenever kwijt.’
Reeman zweeg; de hoofdkommies staarde hem met groote oogen aan.
‘Maar waar heb-je dan in godsnaam je hersens... dat màg-je toch niet doen... dat's immers tegen alles in....’
‘Ja natuurlijk... dat begrijp ik wel, maar 't is nou eenmaal zoo...’ antwoordde Reeman, die weer geheel kalm was geworden.
‘'t Is nou eenmaal zoo...’ imiteerde Kooi met 'n zeurstem, ‘wel zeker... nee, maar dat zulle we je nou wel es anders vertellen. Ik maak vandaag nog rapport van jou aan den Inspecteur hoor.’
‘Goed,’ antwoordde Reeman, ‘z'n schouders ophalend, ‘doe u dat dan maar.’
‘Maar m'n goeie...’ begon de Hoofdkommies weer, doch plotseling van toon veranderend sprak hij kort: ‘Afin, je zal er van hooren... bezjoer.’
‘Goeien avond, meneer,’ antwoordde Reeman kalm en hij vervolgde z'n weg.
Daar had je 't nou... 'n mooie geschiedenis, dan denk je wat goeds te doen en dan wordt 't je zoo ingepeperd.
Enfin, Kooi had gelijk... groot gelijk, 't was niet zooals 't hoorde.
Maar lieve God... dat arme bleeke vrouwtje achter de tralies brengen... om 'n kan jenever, 'n goeie twaalf stuiver accijns... en daar was ze om naar Neuhaus geweest, twee uur loopen met 'n kind op d'r arm....
Nou hij zou maar afwachten... 't kon niet anders... en hij had er geen spijt van ook. Hij was 'n zijpad ingeslagen en naderde Genderloo alweer.
't Was te laat geworden, anders ging hij nog even bij Alemans aan. Wat of die wel zou zeggen?... Kon-ie wel raden.
'n Lamme kerel die Kooi, 'n echte gluipert,... had zeker weer op den loer gelegen, ergens vlak bij hem, net als dien vorigen keer, toen hij hem ineens op handen en voeten naar zich toe zag kruipen.
Enfin, dat was zijn dienst. Net de ‘stip,’ de adjudant-onderofficier in de karzerne, ook zoo'n valsche rakkert.
Bah, misselijke kerels!
Hij was nu weer in Genderloo, in de dorpsstraat.
Ontstemd ging hij naar bed.
| |
| |
| |
VIII.
Alemans vond het ronduit ‘stom’ en hij begreep niet, hoe iemand zoo ezelachtig kon zijn.
‘Hoe zag dat mensch er uit?’
Reeman beschreef haar.
‘Dacht ik 't niet!... 'n ouwe klant... jenever-Mie... je heb-je laten verlakken beste vriend... jé, jé wat stom van je, om dat te laten schieten. Wat zei Kooi wel?’
Reeman haalde z'n schouders op.
‘Ja, wat zou-ie zeggen,... nijdig hé... hij zei van alles... zou rapport maken aan den Inspecteur.’
Alemans trok 'n bedenkelijk gezicht.
‘Dat's leelijk... maar afijn hij mot ook wel... 's jonge, 's jonge... hoe is 't mogelijk!’
Verder was er niet over gesproken, maar den volgenden dag kwam er 'n brief van den Hoofdkommies aan Alemans, waarin stond, dat de kommies Reeman zich morgen met den eersten trein naar de Inspectie moest begeven, om zich aldaar des voormiddags ten tien ure mondeling te verantwoorden over zijn gedrag van eergisteravond.
‘Nou, dat zal-je niet glad zitten, die ouwe is niet malsch, als-ie begint.’
‘'k Kan er niks aan doen,’ antwoordde Reeman, die 't land had.
De dag kroop om.
Alemans herinnerde zich allerlei gevallen van ambtenaren, die ‘om nog veel minder de laan uit moesten,’ beweerde 't eene oogenblik, dat 't wel los zou loopen en vijf minuten later, dat 't maar 't beste was als hij z'n kamer voorloopig al opzei; was oorspronkelijk van oordeel, dat 'n mondelinge verantwoording niet zoo erg was, maar eindigde met zeker te weten, dat ze in heele erge gevallen nooit schriftelijk lieten verantwoorden, omdat ze dan toch al 'n vast plan met je hadden.
Reeman vond nu eens dat Alemans overdreef en dan weer, dat hij 't toch zeker wel bij 't rechte eind zou hebben.
Alles bij elkaar genomen had hij 't land als 'n stier.
's Avonds kwam Alemans nog even bij hem oploopen, om 't geval nòg eens te bespreken en te zeggen, wat Reeman moest antwoorden, als de Inspecteur soms dit zei en wat als hij soms dàt vroeg.
Ze rookten samen veel sigaren en dronken grocjes tot ze de zaak ten slotte allebei heel komiek begonnen te vinden.
Heel laat stond Alemans op en Reeman ging met hem mee de gang in en daar schudden ze elkaar heel lang de hand en Alemans zei: ‘Nou kerel.... as ik je soms niet meer zie....’
Toen waren ze allebei aangedaan, maar ineens zei Alemans luchtig vertroostend:
‘'t Zal wel los loopen.... bè-je gek!’ en Reeman, opeens erg onverschillig, riep heel hard: ‘'t Kan me niks bommen ook’, en toen begonnen ze beiden hard te lachen, waarom wisten ze niet, maar als de een ophield begon de ander weer, net zoo lang, tot ze boven aan de trap gestommel hoorde. Toen zei Reeman: ‘We maken ze boven wakker, geloof ik.’
Ze drukten elkaar nog eens de hand en zoo ging Alemans eindelijk heen, maar den volgenden morgen werd Reeman wakker met hoofdpijn en 'n onaangenaam gevoel; net, of hij naar 'n examen moest.
| |
IX.
Reeman liep in de kleine provinciestad met 'n zonderling beklemd gevoel.
Hij haastte zich, geheel overbodig, want 't was nog veel te vroeg, om naar de inspectie te gaan.
‘Des voormiddags tien uur’, stond er in 't briefje aan Alemans en 't was nog pas kwart voor tien.
Wat de Inspecteur nu eigenlijk wel zou zeggen? ‘Om zich mondeling te verantwoorden,’ 'n echte dienstzin, even koud en strak als de orders in de kazerne.
Enfin, 't was in elk geval geen misdaad en hij had er geen spijt van ook; heelemaal niet! 'n Schriftelijke verantwoording was anders wel zoo makkelijk, daarin kon je nog eens iets beweren, wat je mondeling toch niet durfde opperen en al durfde je 't ook, dan lag er toch nooit zoo'n kracht in je woorden als in 'n goed overdachten zin.
| |
| |
Maar misschien ging 't heel gemoedelijk, net als bij dien kaptein in Kampen, die altijd ‘beste jongen’ zei, zoo heel vaderlijk en toch waren ze allemaal bang voor hem. Als hij nu maar niet zoo heel hoog en koud tegen hem sprak.... dan kreeg je zoo'n ellendig vernederend gevoel.
Enfin 't viel allicht mee.
Hij zag zich al staan in die kamer, waar hij al eens geweest was.
Hij zou heel rustig zeggen: ‘U heeft me ontboden meneer; hier ben ik.’
En de Inspecteur heel vriendelijk: ‘O Reeman, ga zitten.’
Dat was heel geruststellend en Reeman weer, met 'n beleefd glimlachje: ‘Het spijt me erg, dat ik....’
‘Ja, hoor eens hier Reeman, ik zal je daar nu niet hard over vallen, maar je begrijpt wel....’
En zoo ging het voort, heel niet uit de hoogte, maar welwillend en ernstig.
En hij soesde voort, prettig denkend hoe hij dan doen zou, als hij van den Inspecteur terugkwam. In 't station 'n kop koffie nemen en 'n broodje met roastbeef.... dat had hij in lang niet geproefd.
Telkens kwam hij menschen tegen, die hem aanzagen; hij kende er niemand, maar hij vond toch dat aangegaap genant en verlangde naar z'n terugweg.
Achter hem klonken haastige voetstappen, toen liep iemand hem rakelings voorbij. Reeman zag even terzijde en voelde 'n schok door z'n lichaam.
‘De Inspecteur!.... nee toch niet.... of ja.’ 'n Magere lange man, zoo'n beetje voorover loopend, 'n verlakte portefeuille onder den arm.
Maar z'n gezicht; was dat niet anders? Hij had het maar zoo kort gezien. ‘'n Lichte gele snor,’ dacht hij, ‘en 'n sik.... of nee.... enfin,’ maar 't was hem toch wel geweest.
Gek, dat hij zoo schrok; hij ging even voor 'n winkel staan.
Z'n hart klopte snel.... Bespottelijk om daar nou zóó tegen op te zien. Hij zou eenige malen heel diep ademhalen, dat kalmeerde, zeien ze en dan maar heel onverschillig en gewoon er heen.... Wat bliksem!
Hij liep door. Wacht, daar had-je de sigarenwinkel, die herkende hij en daarnaast........'t massieve hardsteenen gebouw.... dat was het; hij slikte iets weg in z'n keel.
Even later stond hij in de kille gang, waar 'n rioollucht was.
‘'t Zag er heel anders uit dan laatst,’ vond hij.
Aan den witten muur was 'n houten bord met allerlei aanwijzingen. Hij las: ‘Ontvanger der Registratie en Domeinen, Kamer 1; Ontvanger Directe Belastingen.... Nee, daar moest hij niet zijn, daaronder: Inspecteur der Dir. Bel., Invoerr. en Accijnsen, Kamer 3, 1e étage.... o, ja, nu wist hij 't weer; die trap daar op.
Beroerd, daar hijgde je altijd zoo van en dan kon-je natuurlijk nog veel minder je woord doen; als hij nu maar dadelijk ontvangen werd.
Hij kwam op 't portaal en voelde z'n hart bonzen; daar was kamer 3 en 4, twee deuren allebei geel geschilderd, No. 4 met ‘Verboden toegang’ en tegen No. 3 was 'n stuk karton met punaises vastgedrukt en daar stond met schooljongens-mooie letters op: Binnen zonder kloppen.
Hij tikte toch maar even en deed de deur open.
Aan 'n tafel zaten twee klerken te schrijven.
Reeman groette.
‘Is de Inspecteur te spreken?’
De eene klerk zag op.
‘De Inspecteur? 'k Zal-es kijken... 'k geloof niet, dat meneer der al is.’
Hij tikte even tegen 'n deur, die toegang gaf tot 'n vertrek er naast en luisterde, toen draaide hij de kruk voorzichtig om en keek naar binnen.
‘Nee, meneer is 't er nog niet.’
De klerk bleef staan, zag Reeman aan en toen met 'n vaag idee van herkenning.
‘O, u is... e....’
‘De kommies Reeman uit Genderloo.’
‘O... jawel... juist... ik dacht al... nee, meneer is 't er nog niet... mot u verlof hebben?’
‘Nee, toch niet,’ antwoordde Reeman ‘de Inspecteur heeft me ontboden.’
‘O, zoo... gaat u dan zoo lang zitten, meneer zal zoo wel komen.’
| |
| |
De klerken schreven weer door en Reeman zat op 'n matten stoel en keek rond, weinig op z'n gemak, in 't kleine overvolle kantoortje, waar 'n muffe lucht van oud papier en zurige inkt hing.
Telkens keek hij naar de deur, die de klerk had opengedaan; daar moest hij nu straks door en dan zou 't komen... 'n gekke boel, over 'n uur was 't alweer voorbij, dan liep hij in ieder geval weer buiten... o, jé, over 'n half uur misschien al.
Maar dan was 't toch de Inspecteur niet geweest, die heer op straat, hij dacht 't anders stellig.
Hij nam de klerken eens op. Jonge mannen waren 't nog, allebei, slecht gekleed in vettige kantoorjasjes en met groezelige boordjes. De eene had 'n paar half vuile uitgerafelde manchetten voor zich staan met paarlemoeren knoopen.
De andere hield juist op met schrijven, rekte zich uit, geeuwde, keek even om naar Reeman, gooide z'n pen op den inktkoker en trok 'n groote stapel documenten naar zich toe.
Aan z'n duim en vinger likkend begon hij ze om te slaan en te tellen en Reeman zag hoe de hoeken telkens sporen droegen van den natten duim.
Eensklaps meende hij te hooren, dat iemand de trap op kwam, toen klonken haastige voetstappen op 't portaal en even later vloog de deur open.
Reeman stond op, verschrikt.
Maar 't was de postbode, die 'n heele stapel gele en witte stukken bracht.
‘Asjeblief!’ De man gooide ze op tafel en vertrok weer.
De klerk, die met Reeman gesproken had, nam den stapel op, bezag ze vluchtig, wierp enkele op 't onderste boord van 'n kast achter zich en legde de overigen bij elkaar. ‘Wat zou dat nu allemaal zijn?’ dacht Reeman die weer was gaan zitten; 't leek hem wel interessant zooveel brieven te krijgen, maar 't waren hier zeker ook, net als bij dien ontvanger op wiens kantoor hij gewerkt had, allemaal dorre, droge dienstkwesties.
In eens werd hij aandachtig, hij luisterde en meende gerucht te hooren in de kamer van den Inspecteur.... ja, daar lachte iemand!
‘'k Geloof, dat meneer der is,’ zei de klerk van de documenten tot den andere.
‘Zoo?... 'k zal es zien,’ antwoordde deze terwijl hij opstond en aan de deur luisterde. Toen knikte hij bevestigend met z'n hoofd, terwijl hij Reeman aanzag.
‘Daar is iemand bij meneer, geloof ik...’ ‘'n oogenblikkie...,’ vervolgde hij toen Reeman opstond... ‘'k zal effen binnengaan.’
Hij nam de brieven en eenige andere stukken op, tikte en verdween door de deur in de andere kamer.
Reeman, die kalm was geworden, onverschillig kalm bijna, werd nu ineens weer zenuwachtig.
Als 't nu maar gauw was afgeloopen, 't deed er niet toe hoe... maar dat wachten.... De klerk aan tafel telde maar steeds door, nu en dan hardop... ‘zeventig,’ hij hield z'n vinger onder 't laatst getelde blad, zei nog eens heel nadrukkelijk ‘zeventig’ terwijl hij z'n stoel 'n beetje dichter bij de tafel schoof en telde dan weer verder.
Reeman luisterde naar 't geritsel der papieren, 't tikken van 't wekker-klokje op den schoorsteen en keek maar aldoor naar de deur van de Inspecteurskamer, nu wrevelig bijna van ongeduld.
Maar ineens hoorde hij weer praten en iemand hoesten, achter de deur nog, maar heel dichtbij en toen werd de kruk omgedraaid en hij hoorde zeggen: ‘Goed meneer...’ ‘jawel meneer.’
De deur ging open.
De klerk kwam terug met z'n papieren en dadelijk achter hem, over z'n schouder heen zag Reeman 't gezicht, dat hij nu herkende 'n bleek lang gezicht was 't met 'n kort geknipte gele snor, 'n kaal hoofd, 'n lange sik en saamgeknepen donkere oogen.
Ze zagen Reeman, die opgestaan was, aan met iets vervelend ongeduldigs.
‘O... kom jij over 'n half uur maar es terug, hoor!’
Toen was 't hoofd weer weg en de deur dicht; de eene klerk telde weer door en de andere zocht wat in 'n kast.
‘Dan zal ik maar zoolang...’ begon
| |
| |
Reeman besluiteloos, terwijl hij naar de deur ging.
‘Ja, dan kan u nog wel 'n beetje...’ antwoordde de klerk die in de kast zocht.
‘Morgen heeren’.
‘Môge... môge’.
Toen stond Reeman weer op 't portaal, liep langs de deur met Verboden toegang, waarachter hij gebrom van mannenstemmen hoorde, dan langzaam de trap af... de vunzig riekende gang met 't zwarte bord... de straat... de sigarenwinkel.
‘Kom jij over 'n half uur maar es terug’.
‘Jij, jij... dat had zoo ellendig geklonken en dan dat vervelende in die oogen... Ineens begreep hij nu, dat hij niet moest rekenen op welwillendheid.
Dat zoo'n man je 'n standje moest geven, als hij dacht, dat je 't verdiende, dat was goed ook; discipline moest er zijn, maar waarom nou dat opzettelijk onbeschofte, dat kleinachtende onverschillige, dat per sé laten voelen: ‘Hier ben ik... en dààr sta jij’ en dan net waar de klerken bij-waren.
Als hij eens niet terugging, als hij eens weg bleef en later zei, dat hij 't verkeerd begrepen had.
Nee, dat zou stom zijn en laf bovendien. Maar z'n verontwaardiging verdreef toch z'n zenuwachtigheid; hij was nu kwaad, nijdig gebeten op den Inspecteur en hij begon het stadje te doorkruisen met 'n zonderlinge opgewektheid, 'n luchtig raar gevoel, aldoor bijtende ironische replieken bedenkend, om tegen te werpen, straks als hij weer boven zou zijn.
Hij kreeg er schik in, grinnikte soms hardop. ‘Verdomme ja,... dàt was scherp... dat-zou-ie...
Hij was nu alweer met 'n omweg in de hoofdstraat gekomen, vlak bij de kerk. 'n Schel carrillon klingelde stootend 'n onduidelijk wijsje.
Reeman keek naar de klok. 't Was kwart over tien.
Als hij nu heel zachtjes liep, dan was hij net zoowat 'n half uurtje weg geweest; trouwens, al kwam hij dan ook te vroeg, dan moest de Inspecteur hem maar weer wegsturen... wel ja, 't zou 'm 'n zorg zijn!
Toch beroerd, hij voelde 't weer aankomen, eerst was hij zoo lekker onverschillig en nu begon z'n hart weer zoo te kloppen.
Hij vloekte binnensmonds.
Daar was de sigarenwinkel alweer... nou kalm, hèèl kalm loopen... God, hij zou hem toch niet opeten en bovendien...
Toen stond hij weer in den gang en werktuigelijk las hij 't bord: Inspecteur der Dir-bel., Invoerr en accijnsen.
Nu langzaam die trap op, dat hij niet zoo hijgde boven, vooral kalm... niet agiteeren. Tusschen z'n tanden, begon hij 'n wijsje te fluiten... maar hij hield weer dadelijk op; daar was 't portaal... de deur met ‘Verboden toegang’... 't karton met ‘Binnen zonder kloppen’... nou kalm... vooruit...
Hij slikte even, trachtte 'n onverschillig gezicht te zetten en draaide nu ineens de kruk om.
De klerken zaten nog aan de tafel, net als zooeven.
‘Heeren... zou de Inspecteur me nu soms...?’
‘'k Zal es zien...’ Dezelfde klerk tikte en verdween weer in de Inspecteurskamer; Reeman hoorde even 'n gebrom van stemmen, toen kwam de klerk terug, zei, Reeman aanziende ‘'n Oogenblikkie’ en ging weer zitten werken. Reeman wachtte.
Hij was rillerig geworden en moest telkens gapen; z'n onverschilligheid van zooeven, waaruit hij geestkracht wilde putten, was weer verdwenen; hij zat nu maar stil, telkens slikkend, naar de deur te kijken.
Ineens rommelde het in z'n lijf... hij keek verlegen naar de klerken, of die ook lachten, maar zij schreven door, zeiden niets.
Toen drukte hij met z'n duim deuken in z'n zwarte fantasiehoed en die sprongen weer terug, kleine stofwolkjes uitwerpend... daarna bezag hij hem van binnen, 'n wit zijden voering, netjes geplooid aan de randen en in 't midden de firmanaam met 'n wapen en ‘superior quality’.
Ineens schrok hij op. Vlak boven z'n hoofd ringelde 'n electrische schel.
De klerk keek hem aan.
‘Dat's voor u...’
‘O,’ sprak Reeman verward ‘moet ik...?’
| |
| |
‘Ja, gaat u maar binnen’.
Reeman ging naar de deur en tikte; binnen riep iemand: ‘Ja,’ toen was hij ineens in die andere kamer, de deur achter zich toe, z'n voeten op 'n zacht tapijt, vreemd voelend na die planken vloer bij de klerken. Hij boog, mompelde iets van ‘meneer!’
De Inspecteur zat aan z'n bureau voor 't raam, zag niet op, maar schreef door, blijkbaar erg geaffaireerd.
Reeman met z'n hoed in de hand, stond militair rechtop en wachtte met 'n hartklopping in z'n lijf, in z'n keel, overal.
Eindelijk vloeide de Inspecteur 'n vel beschreven papier af, legde het terzijde, stak z'n pen achter 't oor, nam z'n lorgnet van de neus, wreef z'n oogen, draaide toen met 'n ruk z'n stoel om en zag Reeman vlak in 't gezicht.
Toen dadelijk snerpten z'n woorden afgebeten en hatelijk door de kamer.
‘Zeg, wat haal jij voor nonsens uit, hè?’
‘Nonsens, meneer?’ stamelde Reeman iets wegslikkend in z'n keel.
‘Nonsens meneer! ja zeker nonsens... ben jij 'n kommies, je lijkt goddorie wel 'n oud wijf... hoe kwam je daar toe?’
‘Ik had meêlij met 't mensch, Inspecteur’. Z'n stem klonk heesch en krachteloos.
‘Ja, maar jij mòt geen meelij hebben, jij bent kommies en aan de linie gezet om 't fraudeeren tegen te gaan... anders niks... ik heb met al die mooie gevoelens van jou niks te maken... dan mòt je maar heilsoldaat of zoo wat worden’.
Reeman zweeg, hoorde nauwelijks de woorden, zag alleen 't witte gezicht, de dichtgeknepen oogen en de lippen, die op en neer gingen... daar begon het weer.
‘Enfin 'k zal 't er voor dezen keer nog es bij laten, maar als ik merk dat je meer van die prullerige dingen uithaalt dan kan 'k je hier niet gebruiken hoor... dan mot je maar weg...’
Hij zweeg, zette z'n lorgnet weer op, schoof recht voor z'n bureau en begon te schrijven; toen zonder op te zien heel kort:
‘Ga nou maar heen’.
Reeman draaide naar de deur, hij wilde niet zòò gaan, afdruipen als 'n lamgeslagen hond, hij moest iets zeggen, iets krachtigs dat de ander goed voelde.
Toen stamelde hij 't uit met vreemde klanklooze stem, heel ironisch, dacht hij.
‘Anders niets van uw dienst, meneer?’
De Inspecteur alweer verdiept in z'n werk schokte op:
‘Wat?... o, nee dank je!’
Toen was Reeman weer bij de klerken, hij groette, zag weer 't portaal, de trap, de gang en ineens woei de wind op straat hem frisch in 't gezicht.
'n Lam figuur gemaakt, 'n lam figuur gemaakt!’
Enfin 't was voorbij, geen boete of andere straf... en hij was nu toch heel wat lekkerder geworden... nou naar 't station.
't Was al tien minuten voor elf,... dan moest hij zich haasten; koffie en 't broodje met roastbeef, dat verviel, jammer genoeg! Enfin 't was voorbij... goddank voorbij... kon hem nou niks meer schelen.
'n Kwartier later schokte hij in 't lokaaltje naar de halte Genderloo.
| |
X.
Alemans was heel nieuwsgierig.
Halverwege de hei kwam hij Reeman al tegemoet en toen hij bij hem was, zag hij hem zonder iets te zeggen, half lachend, half vragend aan.
Beiden bleven staan.
Ook Reeman glimlachte.
‘'t Zaakje is in orde hoor,... 'n stevig standje en verder niks’.
‘Ja, 'k dacht 't wel,’ zei Alemans, hoewel die woorden erg in tegenspraak waren met 't verbaasde gezicht, dat hij eerst trok ‘zoo erg was 't nou ook niet’.
‘Nou, 'k zat anders leelijk in de rats door jouw verhalen’, sprak Reeman.
Alemans sloeg hem bizonder joviaal op den schouder.
‘Allemaal malligheid kerel... mot je zoo gauw niet gelooven’.
Samen gingen ze verder.
Reeman hoewel blij, dat hij er betrekkelijk zoo goed was afgekomen, was toch nog ontstemd en had weinig lust om te praten.
| |
| |
Alemans die wel merkte, dat alles niet zoo rooskleurig was, zei, waarschijnlijk om 'n pleister op de wonde te leggen, dat alle Inspecteurs nou ook niet zulke heilige boontjes waren en dat hij o.a. wist van een, dien de kommiezen voor mirakel in de goot hadden zien liggen. Als Reeman de hoofdkommies Knuppelt had gekend, zou hij 't aan dien hebben kunnen vragen, die was er ook bij geweest, afijn, maar ie was nou net 'n veertien dagen te voren gestorven.
Toen Reeman niet erg reageerde op dat troostmiddel, beweerde hij, dat de Inspecteur anders 'n verdomde goeie vent was.
‘Als-ie je 'n standje geeft zie je... afijn, dan geeft-ie je 'n standje... maar dan is 't uit ook... zoo is 't ie’.
Reeman knikte flauwtjes ten bewijze, dat hij wel luisterde, maar hij had groote behoefte om alleen te zijn en daar hij geen sigaren of borreltjes aan Alemans presenteerde, gingen ze, in Genderloo gekomen, ieder naar hun eigen kamer.
Toen kwam de reactie.
Reeman voelde zich ellendig. 't Liefst was hij eens 'n dag of wat met verlof gegaan, maar hij begreep wel, dat dit nu niet ging.
Dat tevreden, kalme gevoel, waarmee hij anders z'n dienst deed, dat was nu weg, dat voelde hij en 't zou lang, heel lang duren, voor 't weer terug kwam.
De Inspecteur, de hoofdkommies, Alemans, hij vond ze ineens onuitstaanbaar en toch hadden ze allemaal gelijk, groot gelijk.
Maar dàt was 't juist; hij was zoo stom, zoo ezelachtig stom geweest.
Toen Alemans hem 's avonds kwam halen, zei hij, dat hij zich niet lekker voelde en graag thuis zou blijven, om vroeg naar bed te kunnen gaan.
Alemans vond 't goed; dan ging hij er maar eens alleen op uit. Hij vertrok.
Reeman ging 'n brief naar huis schrijven, ‘heel gewoon, vooral niets laten merken’, zei hij bij zichzelf, maar toen hij de vier zijdjes vol had en den brief overlas, vond hij hem toch nog te bitter, vol sarcastische toespelingen en beschrijvingen van z'n dienst en z'n omgeving.
Hij verscheurde hem en begon opnieuw; maar hij was juist even bezig, toen Alemans plotseling z'n kamer instormde, erg opgewonden.
Hij had Jenever-Mie met haar kind bij zich gesnapt.... twee blikken gedistilleerd; zij een onder haar schort en 't kind er een, netjes verborgen onder de doeken, waar 't in was gewikkeld.
Hij wijdde erg er over uit, hoe hij 't had aangelegd en gaf 'n aanschouwelijke voorstelling van de geheele situatie, door Reeman beurtelings te laten fungeeren voor 'n boom, 'n struik, 'n stapel hakhout en eindelijk voor Jenever-Mie zelf.
Reeman hoorde 't aan als in 'n droom, 't luidruchtige betoog met de drukke gesticulaties; maar hij kon geen woord uitbrengen.
Toen Alemans weg was, barstte hij ineens in snikken uit, 'n woedend, hartstochtelijk snikken, dat eerst heel laat bedaarde.
Toen was hij kalmer, maar doodmoe en hij viel in 'n diepen slaap.
Den volgenden dag kwam Kooi en was vol lof over Alemans mooie bekeuring.
Over 't gebeurde met Reeman sprak hij niet meer; maar toen hij wegging, zei hij heel nadrukkelijk:
‘Nou Reeman, ik hoop dat ik nou van jou ook es gauw zoo-wat hoor.... je slaat alles maar aan den haak hoor, mannen, vrouwen en kindertjes.... vooral de kleine kindertjes, niewaar Alemans?.... de zuigelingen.... hi, hi, hi!’ en hij gaf Alemans 'n knipoogje.
De laatste grinnikte ook en zei: ‘Nou, asjeblief!’
Reeman werd bleek en antwoordde niet.
Toen volgden er weer weken van saaie grauwe eentonigheid, weken, waarin niets gebeurde, en die onbelangrijkheid irriteerde Reeman, maakte hem dikwijls woedend, wanhopig over z'n onmacht, begeerig als hij was om revanche te nemen, 'n schitterende revanche op allemaal.
Hij dacht aan Goliath, - maar de reus was nergens te zien.
| |
| |
| |
Hij had Reeman dagen achtereen vervolgd met 'n spoorboekje, om de beste treinen naar Maastricht te helpen zoeken, vond 't aanvankelijk 't makkelijkste 's middags te reizen, prefereerde daarna den avond en vertrok eindelijk 's morgens met den vroegsten trein; heel deftig met steenroode glacé's, die erg rimpelig om z'n vingers zaten, 'n lichtgrijze broek, 'n zwarte pandjesjas, 'n parapluie, 'n wandelstok, 'n guldens-bazaar-achtig valies, 'n hooge hoed en in z'n mond 'n ‘echt’ meerschuimen sigarenpijpje, waarop 'n scheelkijkend hondje met 'n bovennatuurlijk krullende staart was uitgesneden.
Hoewel de verhouding tusschen de beide ambtenaren uitmuntend was, kreeg Reeman toch 'n gevoel van opluchting.
De scène met Jenever-Mie was al 'n paar maanden geleden; 't mensch zat in de gevangenis en zou er niet voor Juni uitkomen.
De Inspecteur was eens onverwachts gekomen, was erg officieel geweest, maar over die kwestie had hij niet meer gesproken en Kooi scheen het ook al zoowat vergeten te zijn.
Maar Reeman had daarom z'n gewone opgewektheid nog niet teruggekregen, altijd dreef de brandende begeerte boven om zich door één bekeuring schitterend te rehabiliteeren en telkens, als hij terugkwam van z'n dienst, zonder ook maar 'n schim van 'n smokkelaar gezien te hebben, werd hij mistroostiger.
Op 'n keer was hij er toevallig achter gekomen, dat Goliath naar Neuhaus was gegaan.
Hij sprak er over met Reeman en stelde voor om in 't slangenboschje dien nacht eens in ambuscade te gaan liggen, maar deze antwoordde heel ernstig, dat hij juist vermoeden had op 'n ander persoon, die van den tegenovergestelden kant moest komen en dat 't zoo goed als zeker was, dat ze dien zouden snappen, terwijl Reeman's suspicie op Goliath erg vaag was en hij - Alemans - ook niet geloofde, dat er wat an was van al dat geklets, maar als Reeman dan absoluut wou, zou hij later wel eens zien.
Reeman gehoorzaamde, ook al omdat hij geen bepaalde zekerheid had en hij zeer goed begreep, dat, zoo Goliath eens gevisiteerd werd, het die eene keer raak moest zijn ook, omdat hij er anders telkens van Alemans over zou moeten hooren en deze het dan 'n volgenden keer met reden ongemotiveerd zou kunnen noemen.
's Nachts gingen ze er op uit, maar er daagde niemand op. Alemans zei, dat hij er niks van begreep en dat ze er dan zeker lucht van hadden gekregen.
Reeman zweeg, maar begreep alles zeer goed.
Nu Alemans weg was, had hij z'n handen vrij.
Dienst zou hij doen, dienst.... tot hij er bij neerviel.
Hij schreef de gewone uren in 't dienstboek, stuurde 't extract aan Kooi, maar surveilleerde bovendien in z'n vrijen tijd.
Uren lag hij achter struiken en heggen en gunde zich in z'n koortsachtigen ijver nauwelijks de rust, die hij zoo dringend noodig had.
Zes dagen bleef Alemans weg.
Zes maal vier en twintig uur voor Reeman, om z'n gekrenkte eer te herstellen, om zich uit z'n vernedering op te richten, om te triompheeren en te stijgen, hoog boven de kliek Alemans-Kooi.
Hij zou!
Maar stil en uitgestorven bleven de lange wegen, waarop hij ging en geruchtloos en doodsch waren de maanlichte nachten, waarin hij spiedde met kloppend hart en stokkende adem, als 'n windzucht de zwarte schaduw van 'n struik deed trillen.
Toen, 'n dag voor Alemans terugkomst riep de herbergier uit ‘de Leeuw’ hem 's avonds binnen.
Reeman kwam daar weinig meer. De herbergier zelf stond niet boven de verdenking van 'n opkooper te zijn, maar hij trachtte dit te masqueeren door nu en dan inlichtingen te geven aan de ambtenaren.
De valsche rol die hij daarbij noodwendig moest spelen, ergerde Reeman, maar Alemans was minder gevoelig.
‘Hoe je ze krijgt,’ zei deze ‘doet er niet toe, asje ze maar krijgt,’ en Reeman kon daar niet veel op antwoorden.
‘Wat is er aan de hand?’ vroeg de laatste nu stuursch, terwijl hij op den toonbank toe
| |
| |
trad, wel vermoedend, dat 't weer een of andere verklikking zou wezen.
In de gelagkamer was niemand, de lichten waren al uit; alleen de lamp in 't buffet brandde nog.
De herbergier trok 'n geheimzinnig gezicht zag om zich heen en fluisterde:
‘D'r gaat wat om, vannacht.’
‘Zoo,’ antwoordde Reeman onverschillig, ‘wat dan?’
‘Geert Wessels, die mot naar Salzbrück gegaan zijn....’
‘Om drank?’
‘Wat anders? Z'n moeder, dat's dat wijf, dat die stille kroeg houdt, bij de Tol.’
‘Zoo,’ sprak Reeman, met tegenzin verder vragend ‘en... e... hoe laat kan-ie terug zijn?’
‘n Uur of drie... vannacht...’ en dan listig veel-wetend, ‘mô-je 'ns nakijken, zà-je meevallen....’
‘Dank-je’ antwoordde Reeman stroef, terwijl hij heen wilde gaan. Maar eensklaps zich bezinnend vroeg hij:
‘Zie-je Goliath wel eens tegenwoordig?’
De herbergier zag Reeman aan, gaf hem 'n knipoogje van verstandhouding, begon flauwtjes te lachen, maar toen hij zag dat Reeman strak bleef, trok hij ineens 'n ander gezicht en zei ernstig. ‘Nee, haast nooit... waarom?’
‘'k Zou 't wel es willen weten, wanneer die weer naar Neuhaus of ergens anders gaat,’ antwoordde Reemans, den ander strak aanziende.
'n Trek van verwondering, vermengd met blijdschap gleed over 't gezicht van den herbergier.
‘Wou-je hem...?’ vroeg hij heel zachtjes.
‘Dat's mijn zaak hé?’ antwoordde Reeman koel.
‘O ja natuurlijk... zeker... zeker,’ sprak de ander 'n beetje onthutst.
‘Goeien avond!’ Reeman wendde zich om en ging naar de deur.
De herbergier, vlug van achter den toonbank schietend, liep hem nog even vooruit en deed de deur open.
‘k Mot toch sluiten,’ sprak hij op vreemden toon.
Reeman zweeg en trad naar buiten.
Op dat oogenblik was 't gezicht van den herbergier plotseling vlak bij 't zijne, 'n warme drankadem sloeg tegen z'n wang. Toen hoorde hij snel fluisteren:
Hij is naar Ruheim...’ en daarna heel angstig, ‘maar je weet 't niet van mij....’
‘Geen nood... dank-je,’ antwoordde Reeman rustig en vlug stapte hij door de donkere dorpstraat naar z'n kamer.
| |
XII.
Tusschen de donkere denneboschen lag de besneeuwde zandweg blauw-wit in 't heldere maanlicht.
De vorst maakte de sneeuw poeierig droog en bij elken stap, dien Reeman deed, stoof er wat op en dan glansde het er door in regenboogkleuren.
Onder de sneeuw was de grond hard bevroren en de sporen der karren waren nu diepe groeven met harde scherpe randen, die pijn deden als z'n voet er op afgleed, knellend dan in den te smallen geul van 't karrenspoor.
Tusschen de zwarte stammen der boomen in de bosschen schemerden de open plekken waar 't maanlicht viel; daar dartelden, de wilde konijntjes, wroetend in de sneeuw met kop en pooten, zoodat er wolken van sneeuwpoeder opstoven en weer neerdwarrelden in zilveren kristalschittering.
Boven stonden de sterren, strak en koud.
Reeman liep langzaam voort; hij had z'n nachtmantel losjes omgeslagen, van voren open, maar de kraag was opgezet. Op z'n rug, als 'n ransel, was z'n schapezak en in z'n gordel stak 't pistool; 't koper van 't beslag telkens blinkend in 't maanlicht.
De prikkelende koude maakte hem opgewekt en hij vond er nu toch weer iets leukavontuurlijks in, om zoo alleen er op uit te trekken.
Goliath de grens over om jenever!
Eindelijk.... eindelijk -; nu voorzichtig te werk gaan, 't goed aanleggen.
Ja, die herbergier wist 't wel. Die jenever had hij natuurlijk zelf besteld of liever Goliath had ze hem opgedrongen.... want hij haatte Goliath, dat was genoeg bekend, dorst hem
| |
| |
zelf niet aan en daarom had hij hem verraden, gemeen.... in-gemeen, maar in ieder geval was 't goed, dat die groote kerel nu eindelijk eens gesnapt werd.
Zoo heel vlot zou 't wel niet gaan.
Goliath.... zou-ie durven dreigen met 'n mes of zoo wat? Enfin, hij had z'n pistool; als 't meenens werd, schoot hij hem à bout portant in z'n gezicht, kon hem niks schelen.... dat was noodweer.... wettige zelfverdediging.... natuurlijk.... konden ze niks van zeggen.
Wat 'n gezicht zouen ze zetten, als 't eens lukte.... Alemans.... Kooi.... de Inspecteur. Misschien kwam er wel wat van voor op z'n signalementstaat. Hoe of ze dat zouen doen?.... ‘Actief’.... ‘veel dienstijver’ of zoo iets; hij had nog nooit zoo'n ding gezien.
En dan, als 't eens goed ging, zoo'n klein berichtje in ‘'t Weekblad’ en in ‘de Fiscus’: Heden mocht het den kommies 4e klasse J. Reeman gelukken, en dan 't heele relaas. Dan zou-ie 't opsturen naar huis. Konden ze es lezen....
Ineens zag hij 'n ster verschieten. Hij schrok ervan.
Toen dacht hij niet verder en hij keek om zich heen, plotseling terug in de werkelijkheid; besneeuwde heide en dennenbosschen in 't blauwe maanlicht en hij alleen te midden van die wijde groote stilte.
Heel ver sloeg 'n klok.
Allemaal dennenbosschen.... dennenbosschen; wel mooi, dat donkergroen met sneeuw er op en dat zilveren licht er over; net kerstboomen, maar toch eentonig.... Wacht, daar voor hem, die donkere groep struiken.... daar moest hij zijn.... jawel, daar was de straatweg ook.
Hij liep 'n paar honderd passen verder; daar kwamen drie wegen tezamen; op 't vereenigingspunt stond 'n rond boschje eikenhakhout, 'n warboel van lage, dorre takken en wortels.
Hij drong er in door tot hij er middenin was en kroop toen op handen en voeten tot den rand van den straatweg; hij zelf in den schaduw blijvend, de weg voor hem helder licht, eindeloos ver als in 'n punt uitloopend, rechts begrensd door de bosschen, links door de hei en hier en daar wat schrale akkers, alles vlak-wit nu, onder de sneeuw.
'n Vreemde strakke stilte was er in de natuur en nu hij op z'n knieën daar zat, z'n bovenlijf 'n beetje gebogen, begon hij er ineens tegen op te zien, om zich te verroeren.
Dat krakende geluid van de takken en 't geritsel van de bevroren blaren, die z'n voeten dan loswoelden, 't was zoo zonderling beklemmend die doode verre geluidloosheid om hem, te verstoren.
Maar z'n knieën drukten juist op 'n tak of 'n steen.... iets scherps, hij wist niet wat, doch 't was 'n marteling.
Ineens trok 'n felle kramp door z'n beenspieren, hij kon 't niet meer uithouden en ging verzitten met 'n brusque beweging; 't kraakte en steunde om hem heen; op z'n handen en in z'n hals viel sneeuw van de takken boven hem en dat voelde aan als 'n weeë beroering van zachte onnatuurlijke dingen.
'n Huivering gleed over z'n rug.
Dat hij toch zoo flauw was.... zoo kinderachtig bang....
Als hij maar eens terugging.... heel hard loopend dienzelfden weg weer terug.
Hij vloekte binnensmonds en klemde vastberaden z'n lippen op elkaar.
Nonsens.... daar wàs niets en daar kon niets zijn.... dan Goliath; nou ja, Goliath met 'n mes of 'n knuppel; hij had z'n pistool.
Hij zou wel es zien....
Toen forceerde hij zich tot luchtig schertsend denken.
Als meneer nu maar beliefde te komen....
....Niks netjes om hem zoo lang te laten zitten voor niemendal....
Maar hij voelde de onnatuurlijkheid van zulk denken en zou nu maar liever op wat anders zinnen, iets heel gewoons en meteen goed uitkijken.
Ineens dacht hij aan huis,
Met Paschen ging hij met verlof.... nog 'n week of zes.... ja zes weken.... dat viel mee, zoo gauw al.
Hij verlangde toch wel, om ze weer es allemaal te zien, z'n vader, z'n moeder.... goeie ziel met d'r bezorgdheid altijd voor hem.... en Gerrit.... o je, ja, dan waren ze er misschien net allemaal, Suze met der
| |
| |
man en der kinders uit Utrecht zou ook komen, dat had ze geschreven.
Leuk, dat trof al bizonder.... die kleine jongen van z'n zuster.... 'n typisch kereltje.... moest-ie altijd vliegers voor maken.... met dat goudpapier.... en....
Z'n gedachten vloeiden dooreen, z'n hoofd zakte langzaam met kleine schokjes omlaag, maar ineens schrok hij op!
Bijna in slaap gevallen.... hoe was 't mogelijk. Wel goeie God, daar had-ie nou nooit last van.
Hij wreef z'n oogen uit en keek voor zich op den weg.
Maar onwillekeurig maakte hij 'n beweging, die de takken deed ritselen.
Heel in de verte bewoog zich iets.
Als dat Goliath....!
Hij sloot z'n oogen, z'n hart bonsde.
Zou hij....?
Kijken moest hij, kijken!
Toen, met 'n zonderlinge scherpte van blik, dacht hij opeens al te zien, dat 't Goliath was, maar even later moest hij er zelf om glimlachen.
Als hij heel scherp tuurde, kon hij nog niets meer zien dan 'n zwarte menschen-figuur, heel klein nog, maar hij was er niet eens zeker van of 't naderde of wegging.
Even keek hij naar den boschkant van den weg. Zou-hij dáár soms beter zitten? Maar dan moest hij 'n eindje over de straat, in 't licht.... Nee, hij zou blijven.
Opspringen ging gauw genoeg.
Als die groote kerel eens aan den haal ging; wat zou-ie lachen!
Nou kalm overleggen en vooral heel rustig optreden en alle voorschriften in acht nemen, anders gaf 't nog niks.
Als 't hem nou toch es niet was.
Hij tuurde op den weg.
Nee, nee.... 't was hem wèl.... Zeker.... 't was hem.... geen twijfel meer....
Toch 'n lamme geschiedenis; niet dat-ie bang was.... maar zoo heel alleen midden in den nacht op zoo'n afgelegen plek.
Hij voelde met z'n hand aan 't pistool.
Toch maar goed, dat je zoo'n ding....
Kijk, daar stond de kerel stil.... Wat kon ie hem nou goed zien.... Wat deed-ie nou?
O, hij vertilde wat... 'n zwart pak.... nou liep-ie weer door.
Reeman sloot even de oogen.
O, als 't een droom was, 'n benauwde droom.... en als hij dadelijk wakker mocht worden, in z'n bed, veilig en wel.... Wat zou-ie lachen!
Jezes.... zoo dicht bij al.... jawel, daar was-ie.
Nu ging 't gebeuren.
De reus, 'n beetje gebogen onder z'n last, naderde met groote stappen, blijkbaar liep hij in gedachten, want hij zag al maar vlak voor zich.
Als 'n zwarte dreigende massa, die hem zou verpletteren, zoo zag Reeman hem op zich toekomen; nog vijftien passen.... tien.... vijf....
Ineens sprong hij te voorschijn.
‘Halt! Rijksambtenaar!’
Z'n stem trilde even, maar klonk luid in den stillen nacht.
De reus, verschrikt, wankelde even achteruit, keek Reeman scherp in de oogen en bleef toen staan.
Reeman, z'n hand aan 't pistool, trad naderbij.
‘Van Burg.... je kent me wel, ik ben kommies.... ik wil wel eens weten, wat je daar bij je hebt.’
De toegesprokene nam 't pak van z'n schouder en zette 't op den grond.
‘Dat zijn jou zaken niet,’ antwoordde hij met z'n zware stem.
‘Dat weet-je wel beter,’ sprak Reeman, zichzelf thans volkomen meester.
‘Dat kàn wel,’ sprak de reus, ‘maar je hebt toch wel verstaan, wat ik je gezegd heb?’
‘Ik ben niet bang voor 'n dreigement, dat zie-je.’
De reus zweeg even, toen sprak hij op schorren toon.
‘En wat wou-je nou?’
‘Zien, wat-je daar hebt.’
De reus lachte. ‘Dat zà'k je wel vertellen, 'n vaatje jenever.... en sterke ook.’
‘Dan neem ik dat in beslag,’ sprak Reeman, z'n hand uitstrekkend naar 't pak.
Met 'n plotselinge beweging duwde de reus hem achteruit.
| |
| |
‘Nee, dat doe-je niet.’
Reeman haalde z'n pistool uit en spande de haan.
‘Denk er om,’ sprak hij, 'n beetje heesch, ‘als-je me aanraakt, schiet ik.’
‘Wees nou toch wijzer,’ sprak Goliath, terwijl z'n oogen onheilspellend flikkerden, ‘laat me nou ongemoeid doorgaan.... daar kraait geen haan naar.... want ik zweer je bij God.... dat pak krijg-je niet in handen.... al mot ik er 'n moord voor doen.... 't is-je gezegd hoor....’ besloot hij op dreigenden toon.
‘Ga opzij,’ beval Reeman, die doodsbleek geworden was, ‘ik tel tot drie.... je bent gewaarschuwd.... als je niet weggaat, schiet ik er op in.’ Hij richtte z'n pistool op den reus.
‘Een.... twee....’
Maar eer hij ‘drie’ kon zeggen, had de reus met 'n vloek de hand gegrepen, die 't pistool omklemde en die met z'n ijzeren vuist omlaag gedrukt, en met z'n andere hand hield hij Reeman van zich af, terwijl z'n groote vingers als 'n ijzeren band diens hals omknelden.
Reeman voelde de machteloosheid plotseling loodzwaar op zich vallen, hij stikte bijna.
‘Zul-je me laten gaan?’ vroeg de reus, met gesmoorde stem.
‘Nooit,’ hijgde Reeman, vergeefs z'n nagels drukkend in den ontzettend zwaren arm, die hem afhield.
De reus uitte 'n gesmoorden vloek.
‘Ik verwurg-je.... ìk zweer 't.... je kan nou nog terug.... doen?’
Reeman, de oogen puilend uit de kassen, voelde de band om z'n hals àl vaster klemmen, z'n adem floot, 't bloed sprong hem uit de neus, 'n rood-zwarte schemer danste voor z'n oogen.
‘Nee.... nee....’
Hij sloeg z'n nagels in de hand van den reus, met 'n wanhoopspoging om zich te bevrijden, drukte ze diep in 't vleesch, zoodat 't bloed in zwarte druppels er uit siepelde.
Maar de reus uitte geen kreet.
Hij sloot z'n hand al nauwer, àl sterker, drukte met z'n vingertoppen in den strot.... tot er iets kraakte....
Reeman opende z'n mond als om te gillen, maar er kwam geen geluid.
Toen schokte z'n lichaam in hevige smartbeweging twee.... driemaal achtereen.
De reus liet los.
Als 'n blok viel 't lichaam achterover.
In den grauwen schemermorgen vonden ze hem liggen, languit op den rug, half ondergesneeuwd al; z'n gezicht blauw, verwrongen in den doodstrijd tegen de worging; de eene arm gestrekt, met 't pistool nog in de hand geklemd, de andere gebogen, verstijfd, de vuist gebald, omhoog gericht, als 'n dreigende vervloeking naar boven.
Vlissingen, Aug.-Oct. 1902.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd