Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 12

[p. 414]

De wachtkamer
door Henri van Booven.

Het huis van den dokter stond in een breede, stille straat.

Er waren weinige van zulke breede straten in het stadje, het was alsof die er niet in thuis hoorden. Alles was er zoo benepen klein van aanleg, vooral in de nieuwe buurten, daar waren de zomermiddaguren zoo suizend, zoo gonzend van een vervelende, zeurige verlatenheid; daar blafte soms een kwade hond, daar riep soms een koopman zijn rekkend geluid, het zonlicht werd er in de straat verdeeld, het scheen op de eene helft, waar de roode steentjes der onsoliede huizen de warmte gierig inzogen, aan den anderen kant was de schaduw voor de eenzame deurtjes, rij aan rij, voor de akelige, armoedige, vuile ramen, waarachter de verkapte ellende van de havelooze pensioenlijders, van de vele stumperige op bureaux en departementen vossende plichtdieren.

Maar de straat waarin het huis van den dokter stond was breed. Er waren daar groote, massale woningen....

Jules' oogen brandden terwijl hij met zijn oom zwijgend, vol geheime angst voor het naderend onderzoek, over de straat liep. Hij liet zich door oom meevoeren aan de hand, altijd naar den grond kijkend want het daglicht was hem veel te schel.

In de groote wachtkamer onderscheidde hij weinig eerst, het was er donker, want de jalouzieën waren neergelaten en hier en daar alleen brak wat zonlicht door een kier. De deur was door den knecht zacht toegetrokken en oom stond een oogenblik rondzoekend naar stoelen. Zij gingen zitten dicht bij een venster waar soms heel even de jalouzieën tegen bewogen. Langzaam begonnen zijn oogen aan de donkerte te wennen en onderscheidde Jules de meubels en de menschen die nog binnen wachtten. Het waren er maar twee, een vrouw in het zwart die aan een ronde tafel bij het andere raam tijdschriften doorbladerde en een klein, zeer correct gekleed heer, die roerloos achterover in een stoel lag, heel even soms bewegend zijn handen die langzaam zich heffend, weer neer gingen rusten op zijn knieën. De wachtkamer was van een donkere, pompeuse luxe. Op den grond lag een zeer dik tapijt waarin de voeten wegzonken, de stoelen waren er van allerlei vorm, er waren hooge, ouderwetsche stoelen en ook zeer lage, zonder leuning. Er stond maar één tafel in de kamer, die waaraan de vrouw in het zwart zat. Zware, donkerroode gordijnen hingen van boven voor de vensters tot op het dikke tapijt. In de kamer droomde een doffe stilte. De enkele vage geruchten die van straat binnendrongen bevestigden alleen maar de drukkende rust in dit vertrek van donkere schemerweelde.

In een hoek van de kamer stond een schilderij op een zwart houten ezel, witte en roode rozen in een vaas. Het was of de onbeweeglijkheid dier altijd frissche bloemen de stilte verergerde en ziende naar het schilderij voelde Jules een oogenblik zijn angst stijgen; hij wilde slikken maar het was onmogelijk, want er scheen een dikte in zijn keel te zijn; hij opende even wijd den mond en gaapte zenuwachtig. Op een breede zwartmarmeren schoorsteen was een roodsteenen pendule. Een oogenblik vergat hij het steken van zijn oogen, ziende naar dat groote, roodsteenen ding waarin een uurwerk leefde met loomen, loomen slag die nauw viel te bemerken. Achter de gouden wijzers der pendule was een gedeelte van het traag gaande koperen werk te zien, een klein rad werd daarin dadelijk opgemerkt, een klein rad dat met gelijke rukjes en zachte tikken omdraaide. Hoe langer hij naar de pendule keek hoe vreemder die hem begon voor te komen. Het ding was als een stilstaand, loerend roodsteenen beest met een groot wit oog waarin de gouden pupil van het draaiende rad. Hij moest er naar zien of hij wilde of niet. Stil aan boog hij een oogenblik zijn hoofd en staarde op het dikke vloerbekleedsel, doch hij hoorde nu oneindig veel duidelijker den loomen slag van het padachtige, dikke, zware uurwerk, en het telkens opnieuw gehoorde tikken werd hem ten slotte als een wee-akelig, zeurig duwen tegen de rustelooze vertraging van den tijd.

Het scheen of het buiten harder begon te

[p. 415]

waaien, want de jalouzieën klepperden dikwijls met meer kracht tegen de vensters, en als ze dan weer hingen scheen de rust van het duistere vertrek wel erg doodelijk. Hij wist dat buiten de kamer in de gang een Zwitsersche klok hing, toen hij van af den breeden trap den corridor overging en van daar de kamer binnen, had hij dat ding gezien. Hij dacht er nu opeens aan dat die klok wel spoedig zou gaan slaan, wat voor geluid zou dat geven? Plotseling werd hij opgeschrikt door die klok buiten in de gang. Eerst het scherpe knarsen van metaal, en dan rond en zacht, popperig ging het koekoek-geluid, en de stilte duwde zich weer neer op de donkere wanden, tegen de oude meubels, in de zware, dikke tapijten van de wachtkamer.

Wat zon begon tusschen de jalouzieën door te stralen op een stukje rood van het tapijt dicht bij de tafel waaraan de vrouw zat. Langzaam schoof het licht-plekje voort, totdat het vlak bij de glimmend-gewreven steunsels van de tafel kwam en scherp schitterend flitste even de zon in het glimmende hout. De vrouw in het zwart bleef stil de bladen van het boek keeren met de linker hand en met de rechter tikte zij soms nerveus op de stoelleuning.

Een oogenblik was het suizend stil in de kamer, hij hoorde duidelijk, dat in het aangrenzende huis de voordeur dicht geslagen werd en hoe iemand de trap opklom, langzaam. Hij hoorde stappen in den corridor van het andere huis, het toeslaan van een deur, en de stilte deinde opnieuw om en om door de donkere geslotenheid, en poeierde neer, aschachtig, grauw en stellig dreigend neer.

De geruchten van buiten, van de straat, kwamen eenzaam opgeklommen als apart levende, vaste dingen. Ze stonden dikwijls als brokken hevige, erge materie in zijn tot uiterste gevoeligheid komend gehoor. De in den wind meegevoerde wagenratelingen van het enkele rijtuig dat langs reed, de metaalachtig uittrillende stappen van een mensch dat voorbij ging, de toeslag van een huisdeur in de lange, breede straat, de geruchten sprongen op als wakker geschudde kweldieren, ze brachten een wreed-plagende, aanhoudend dreigende en benauwende beroering.

Maar het kwam voor dat plotseling een ander gerucht de ergheid van de verschrikking snel wegjaagde. Dan hoorde hij stemmen half onhoorbaar brommen in de consultkamer van den dokter die grensde aan de wachtkamer. Het kwam als met korte stooten door den muur; soms was het een zacht gedreun, een enkel maal een schaterlach, alles dof en als door metersdikke wanden naar hem toegekomen.

Opeens in de gang het openmaken van een deur, de stem van den dokter, dichter bij nu, voetstappen die haastig neerbonsden. De deur van de wachtkamer werd snel opengemaakt en op den hellen achtergrond van den witten corridor zag hij de zwarte silhouet van den dokter. De heer ging snel de deur uit die weer met een slag werd toegetrokken.

Door dat gebeuren was het alsof de verschrikkingen van zijn eerste gewaarwordingen verloren waren geraakt, alsof hij alles maar gedroomd had, alsof hij niet zat in een wachtkamer, doch ergens opgesloten in een gevangenis, geduldig verlangend naar het oogenblik waarin hij zeker zou worden losgelaten.

De vrouw aan de tafel had opgehouden de tijdschriften te zien, zij viel achterover in den leunstoel, het hoofd zinken latend op de borst, onbeweeglijk naar voor starend, trommelde zij aanhoudend met beide handen op de leuningen van haar stoel.

Doch haar beurt kwam ook. Weer hadden de voetstappen gebonsd in de gang, de dokter had opnieuw rond gekeken in de wachtkamer en de vrouw was haastig uit de kamer gegaan, terwijl haar robe ritselde.

Zij zaten nu alleen in de wachtkamer en het was er zoo duister, verlaten, dat het gerucht van den klok op den schoorsteen als een luid gebons in zijn hersens scheen te razen. Zacht, loom aan werd het schokkend angstige van de stille wachtkamer en het nog niet geziene van de consultkamer voor hem een lauwe treurigheid, waaruit hij alleen maar opgeschrikt werd, soms door het plotseling willen luisteren naar het heftig pompen van zijn hart, of door nauwkeurig te willen

[p. 416]

zien het zenuwachtig trillen van zijn been, dat over het andere geslagen, even kleintjes opgetild werd met iederen hartslag.

De akelige verschrikking van operatie-werktuigen begon hem te kwellen. Iemand op school was eens aan de oogen geopereerd Die had verteld, dat de dokter hem iets uit beide oogen weggeknipt had. En hij huiverde bij de gedachte aan de witte glinstering der blinkende, scherpe instrumenten, afschuwelijke kwelwerktuigen.

Oom sprak geen woord en scheen achterover in zijn stoel liggend, ingeslapen. Voorzichtig om hem niet te wekken, stond Jules op en stapte, bijna niet wetend wat hij deed, zacht voortschuivende door het dikke tapijt, naar den spiegel, waar de klok het loome geluid uitgaf. Hij legde de armen op den schoorsteen en zag in den spiegel. Zijn gezicht was wit. In de arme, bloed-beloopen, half-dichte oogen was geen uitdrukking dan die van een razende wanhoop op te merken, over het witte voorhoofd hingen aan eene zijde de lange, zwarte haren slordig neer.

Hij schrikte op; wat sloegen de jalouzieën tegen het raam, het waaide hard buiten, de zon scheen niet meer. Zou er onweer komen? Dat zou wel goed zijn, dan werden de straten nat, dan stuifde het niet in de stoffige grijze straten, het stof was zoo slecht voor zijn oogen, als het niet stuifde waren ze niet zoo erg ontstoken als nu.

Wat sloegen de jalousieën hard en aanhoudend tegen het raam.

Hij keek nog eenmaal naar het roode van zijn brandende oogen, die dof staarden in het witte gezicht, en keerde zich om, om weer te gaan zitten. Oom sliep nog, hij had den mond open, zijn hoofd hing op zijde; oom scheen een doode.

Het werd nog donkerder in de kamer, want de zon was niet terug gekomen. Het schilderij was bijna niet meer te zien, en de duisterheid van de stilte was geheel gevuld door het woeste geraas van de heviger en heviger heen en weer slingerende en ratelende jalouzieën, die telkens en telkens sloegen tegen de ramen.