Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 5

[p. 648]

Geurende Seringen
door Nelly Heyblom.

‘Ach, mijnheer, koop mijn bloemen,....

‘Ach, mijnheer, koop mijn bloemen, het zijn de laatste, toe mijnheer, ik ben zoo moe?’

De kleine bloemenverkoopster hief vragend haar ruiker seringen omhoog en hield onafgewend haar smeekende oogen op den heer gericht, wiens kooplust zij opwekte. Zij zag niet den ongelijken steen op haar weg, maar had haar klein, vuil handje op de lichtbruine mouw van den eenzamen wandelaar gelegd. Hij echter stootte haar ongeduldig van zich af en een oogenblik later lag het kleine ding met bloemen en bloemenmand op den grond. Geen kreet kwam over haar lippen en zwijgend wilde zij haar weg vervolgen, maar reeds had een vriendelijke, zachte hand haar opgeholpen en een lieve stem vroeg haar: ‘Heb je je niet bezeerd?’

Verwonderd sloeg de kleine koopvrouw haar oogen op en ontwaarde een jong, zeer jong meisje, dat, naar haar kleeding te oordeelen, nu juist niet onder de rijken dezer aarde geacht kon worden te behooren.

Maar ook de wandelaar was op zijn schreden teruggekeerd en terwijl hij het kind een klein zilverstukje in de handjes stopte, zei hij: ‘Ga nu maar gauw naar huis, het is al laat voor zoo'n klein meisje.’

Het kleine meisje gaf hem haar laatsten ruiker en spoedde zich weg. En daar stonden zij nu. Hij, in allen deele het jonge mensch van deftigen huize met de geurende seringen in de hand en zij, een jonge dame, met een lief gezichtje.

[p. 649]

Zij hield haar groote kinderoogen op hem gericht, tot hij het stilzwijgen verbrak en haar de bloemen voorhoudende, vroeg: ‘Mag ik ze u aanbieden?’

Reeds had zij zonder eenigen schroom de bloemen aangenomen, en wilde zij een woord van dank uiten, toen, als bedacht zij zich plotseling, zij hem de bloemen teruggaf.

Hij keek haar vragend aan.

‘Heb ik u beleedigd?’ zoo begon hij.

‘O, neen, stellig niet. Maar weet u, ik kan ze toch niet thuisbrengen. Tante zou vragen, hoe ik er aan kwam.’

‘Wel, gekocht!’ beweerde hij.

‘Neen, ik heb geen geld. Ik dank u werkelijk, en.... en ik zou ze gaarne hebben, maar.... Goeden avond, mijnheer!’

Zij keerde zich om en wilde haar weg vervolgen. Maar hij had de tranen in haar vriendelijke oogen gezien, hoe snel zij zich ook afwendde en alhoewel hij misschien honderdmaal haar eenvoudig gezichtje voorbij zou hebben gezien, nu had zij zijn belangstelling opgewekt. Hij trad haar weder in den weg en vroeg: ‘Zeg mij toch, waarom u weigert deze onschuldige bloemen aan te nemen.’

Zij bleef staan. Zij waren op een der zijpaden, die van uit het lommerrijke park, naar de stad leiden. In de nabijheid stond een bank.

‘Gaat u nog even zitten,’ verzocht hij.

Nu begon zij te lachen en een vroolijk licht deed haar oogen tintelen.

‘Als oude bekenden?’ vroeg zij.

‘Wel, wij kunnen kennis maken. Ziet eens aan, hier hebt u mijn kaartje; maar als u soms bang is, voor het waakzaam oog uwer tante is het misschien verstandiger, dat ik u mijn naam influister, heel zachtjes, begrijpt u, want anders mocht het eens gaan als met het geheim van koning Mitas....

‘Midas’, verbeterde zij.

‘Wel, wel, wat een wijsheid! Maar hoe het nu ook is, hier is geen sprake van ezelskinnebakken....

‘Maar mijnheer, koning Midas had ezelsooren.’

‘Nu, ook al goed, maar ter zake. Mijn naam is Johan Verwey.’

‘Wel, dat is aardig. Ik heet Johanna, maar ik word door tante altijd Jo genoemd. Zij vond het zeker niet noodig, dat er voor zoo'n klein, onbeteekenend persoontje zoo'n weidsche naam gebruikt werd.’

‘U spreekt altijd van uw tante; zijn uw ouders dood?’ vroeg hij weer.

‘Och heer, ja, mijn vader stierf voor mijn geboorte en mijn lief, jong mamaatje heb ik ook nooit gekend. Zij was de stiefzuster van mijn tante en ruim twintig jaar jonger. Mijn tante heeft haar opgevoed evenals mij. Tante heeft veel verdriet gehad en u begrijpt, dat ze niet altijd vriendelijk is. Het leven is voor haar een aanhoudende zorg geweest en dan, heel veel voorspoed heeft ze met mij ook niet gehad. U moet weten, mijnheer, ik ben dom. Ik kon op school onmogelijk luisteren naar de verklaring van de vervoegingen der werkwoorden, als mij van buiten het gezang der lieve vogels tegenklonk.

[p. 650]

Ik zag ze met hun kleine, sterke vleugels de lucht doorklieven, zoo dicht bij den blauwen hemel. En dan, wiskunde! Weet u nog, hoeveel a + b - c is? Het wilde niet doordringen in mijn ooren, als het gesuis der boomen mijn gedachten als in slaap wiegde.’

Zij zweeg en staarde droomend voor zich uit. Hij bleef haar onafgebroken aanzien.

Dan vervolgde zij weer: ‘Toen tante zag, dat het met het leeren niet ging, heeft zij het met de muziek geprobeerd. Ik werd naar de muziekschool gezonden om lessen te ontvangen en kort en goed, nu geef ik zelf les. Aan kleine kinderen, weet u en heel goedkoop. Nu moest ik eigenlijk ook les

In de nabijheid stond een bank....

geven, maar mijn leerlingen hebben de mazelen en nu zijn zij natuurlijk verschoond van hun lessen. Ik heb het echter niet aan tante verteld, want dan zou ik thuis moeten blijven en ik houd zooveel van buiten, dat kunt ge u niet half voorstellen. Ik heb de natuur lief, de groene boomen, die zoo gastvrij voor de vogeltjes zijn, het mooie water, dat de lucht met haar prachtige lichttinten weerkaatst, de bloemen met hun geuren en pracht, o God, ja. En weet u, wat mij thuis wacht? Een sombere kamer, zonder licht, een nog somberder tante, zonder ziel en een oude meid, die nog het somberst van allen is. En ik! Ik heb het leven lief en ik zou zoo graag willen leven.’ Weer zweeg zij en toen plotseling haar verstandige oogen op hem richtend, zei zij: ‘Vergeef mij, ik vergeet, dat ik u vreemd ben.’

[p. 651]

Zij stond op, maar hij greep haar beide handen. ‘Johanna,’ sprak hij en zijn stem klonk bewogen: ‘Laten wij vrienden zijn. Ik heb het geluk en het leven wel gekend, maar thans ben ook ik een verschoppeling. Mijn vader was een rijk koopman, ik student; hij verloor zijn geld, ik moest mijn studie er aan geven en nu ben ik nog minder dan u. Ik moet werken en verdienen, maar de gelegenheid ontbreekt mij. Ik woon hier alleen, ik heb geen vrienden, laten wij elkander troosten. Wil je, zal het zoo zijn?’

Onderzoekend richtten zich haar groote, bruine oogen op zijn vriendelijk, ernstig gelaat.

‘Is het niet slecht?’ vroeg zij. Want weet u, ik weet, hoe mijn lief, jong moedertje op haar sterfbed gebeden heeft, dat ik rein en onschuldig mocht blijven als het kindje, dat zij achterliet.

Ook hij was opgestaan. Hij boog zich over de kleine, tengere gedaante en als een gelofte klonk zijn stem in de avondstilte: ‘Kind, ik zal voortaan alleen tot doel hebben u voor het slechte der wereld te behoeden.’

Toen gingen zij stadwaarts en hij bracht haar tot dicht bij haar huis. Hij droeg den ruiker seringen, dien hij nu niet meer af wilde staan en toen hij eindelijk afscheid van haar nam gaf hij haar een paar kleine takjes.

En van toen af ontmoetten zij elkander dagelijks. De liefde was hun in het hart gedrongen van het eerste oogenblik af, dat zij elkander gezien hadden. Zij was hem in de dagen van tegenspoed als een schat geschonken en hij, hij was haar leven, haar alles! Zij had een groote, nooit gestilde behoefte aan liefde altijd met zich omgedragen en nu, hoe voelde zij zich voldaan, getroost over den langen tijd van onthouding. Het geluk straalde haar de oogen uit; haar gezichtje, nooit schoon geweest, was als met een waas van geluk overtogen, dat haar thans onweerstaanbaar maakte. Haar vroolijkheid riep zelfs een zwak, zeer zwak schijntje van een glimlach op het stroeve gelaat van haar tante te voorschijn. Zij was zoo dankbaar en wist haast niet, hoe zich te uiten. Haar huisgenooten kon zij haar geheim niet vertellen en zoo had zij het zich aangewend om haar gebed, dat zij altijd werktuigelijk opgezegd had, meer als gewoonte, dan als behoefte, eindeloos lang te maken met betuigingen van dankbaarheid, beloften voor de toekomst, totdat de slaap haar onder zijn vleugelen nam en haar naar het rijk der droomen voerde.

Zoo vlood de zomer heen. De herfst trad vroeg in, met regen en storm. De booze noordwestenwind beroofde de boomen van hun tooi, bedekte den grond met dorre bladeren en maakte het water grauw, zoodat het de lucht niet meer kon weerspiegelen, die nu ook niet meer helder blauw was met allerliefste kleine wolkjes, maar somber en guur, zooals het een najaarslucht betaamt. Het duurde niet lang of de gure oostenwind kreeg medelijden met de van hun tooi beroofde boomen en hij haalde den ouden, brommigen heer winter over om de kale takken te omhullen met een rijk, witdonzig, onbesmet gewaad, dat ook de aarde vriendelijk bedekte en zelfs het grauwe water onzichtbaar maakte.

[p. 652]

Lang voor den tijd stond zij in de sneeuw....

Maar zomer of winter, voor Johanna bestond er geen onderscheid. En het was zelfs op een bijzonder, kouden Decemberdag, dat haar geluk volmaakt scheen. Johan zou een betrekking krijgen; een mooie betrekking, die hun in staat zou stellen te trouwen als de seringen weer bloeiden. Hij moest den volgenden dag naar den Haag een reisje per spoor van een half uur, zou verder dien dag bij zijn vader doorbrengen, die in den Haag woonde om den daarop volgenden dag terug te keeren. Hoe eindeloos lang waren haar die dagen.

Boekdeelen vol plannen maakte zij en het was haar soms, al moest zij haar heerlijk geheim aan haar tante mededeelen. Eindelijk was het uur der afspraak daar.

Lang voor den tijd stond zij in de sneeuw, met gloeiende wangen en brandende oogen. Hoe langzaam verstreek de tijd! Zij begon op en neer te loopen; zij voelde de natte sneeuw door haar dunne laarsjes dringen. Daar hoorde zij een kerkklok slaan. Hoeveel slagen? Eén, twee, drie.... tot acht toe! God, dat was te laat. Kwart voor achten had hij gezegd. Maar de trein kon oponthoud gehad hebben door de sneeuw, jawel, dat zou het zijn. En weer wachtte zij, tot zij niet langer dorst. Met een bonzend hart ging zij huiswaarts, toen als een bliksemstraal haar de gedachte te binnen schoot,

[p. 653]

dat hij dien avond misschien niet had kunnen komen. Zijn vader kon ziek zijn, alles was mogelijk. Er zou een brief voor haar zijn. Maar er was geen brief, ook niet den volgenden morgen.

Dien avond ging zij weer op hetzelfde uur naar de plaats, waar zij elkander altijd ontmoetten. Het sneeuwde steeds door en weer wachtte zij tevergeefs. Een ontzettende angst maakte zich van haar meester. Was dit haar straf? Maar zij had toch in niets misdreven. Ja, haar tante had zij dikwijls wat diets moeten maken, maar gold het niet haar geluk! Zij had het gegrepen met beide handen, het beschouwd als haar eigendom, dat haar door niets ontnomen kon worden. Nooit had zij het vreugdelooze harer jeugd zoo gevoeld en beklaagd, als op het oogenblik, toen haar een toekomst vol liefde en geluk voorgehouden werd. Voor dien tijd had zij zich in het onvermijdbare geschikt, haar vage verlangens zonder grooten strijd opgegeven. Maar sedert hij haar had beklaagd, haar zijn arme lieveling genoemd had, haar schertsend bij een treurwilg vergeleken had, haar getroost had met tal van lieve woordjes, drukte haar het verleden als een last, waarvan zij zelfs de herinnering niet meer alleen kon dragen. God, kon zij verder leven zonder hem? Het was haar al moest zij zich neervlijen in de sneeuw, om haar gloeiend hoofd te verkoelen en haar bonzend hart tot zwijgen te dwingen. Waarom kwam hij niet, waarom schreef hij niet? En weer ging zij huiswaarts.

Hij is gestorven....

Zoo verstreken er eindelooze dagen en duldelooze nachten. Steeds geen tijding. Wat kon er op de aarde bestaan, dat hem van haar afhield. Hij had haar toch lief, waarom kwam hij niet?

Arme Jo, hij keert nooit weer! Hij is gestorven in zijn vaders huis, plotseling, als had zelfs de dood medelijden met zijn lot.

Arme Jo, is de liefde dan werkelijk blind. Hebt gij nooit de kale, dunne jas gezien, die hem moest beschutten tegen de koude, waarin hij je opwachtte, tegen den ruwen, scherpen oostenwind, dien hij tartte. Hebt gij nooit bedacht, dat de kwaal, die zijn moeder vroeg ten grave sleepte, ook zijn zwakke borst kon aantasten.

Arme Jo, het hoogopvlammende vuur uwer liefde is uitgedoofd, daar is gegeven en genomen en ook gij moet de groote woestijn des levens ingaan. Die woestijn heet Lijden. Lang zult ge omdwalen en denken, dat er geen uitgang is, tot ge onverwacht zult bemerken, dat het zand aan uw voeten niet zoo heet en droog meer is en dat er weer bloemen bloeien aan uw weg, al zijn het ook geen ‘Geurende Seringen.’

15 Mei 1893.