Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 2

[p. 408]

Herinneringen.
Door H. Smissaert.
(Met teekeningen van F.A.E.L. Smissaert).

Vraag Eric niet, waarom hij op zijn verre omzwervingen zoo angstvallig den straatweg langs Pijnenborch vermijdt! Hij weet, dat het hart hem zou toenijpen, als hij weerzag, wat hij in zijn hart gezworen heeft nooit te zullen weerzien. En er is geen vrees dat ooit de zucht om zijn herinneringen te verlevendigen, Eric nog eens daarheen zal voeren; als een reliquie bewaart hij ze, alle, met een piëteit, als gold het zijn geluk om er nooit ééne te verliezen....

Hij ziet zichzelf weer op dien woesten najaarsavond! Hoe heerlijk had alles zich geschikt! Robert had hem op Pijnenborch te logeeren gevraagd, uit vriendschap, want immers wist Robert niet, dat Eric's bezoeken meer om Judith dan om hem waren. Nu had hij haar dagelijks kunnen zien, den heelen dag; hij had haar kunnen bespieden aan de ontbijttafel, wanneer zij in een eenvoudig morgentoiletje er zoo lief uitzag, zoo huiselijk; hij had met haar kunnen wandelen, rijden, jagen, tennissen; hij zag haar van den morgen tot den avond en hij leefde in een zoeten roes.... Totdat hij, vastbesloten niet langer tegenover haar te zwijgen, een heerlijke gelegenheid gevonden had. Judith was gaan theedrinken bij de van Avedaerts en Eric zou haar 's avonds halen; Robert kon niet.

Hoe hij zich alles herinnerde! Na den straatweg tot aan het hek van Pijnenborch gevolgd te zijn, waren zij de oude laan ingeslagen, die naar het kasteel voerde. Het was een vreemde laan; aan de eene zijde hooge rijzige boomen, een dichte massa van takken, aan de andere zijde laag hakhout. De overhangende takken der statige iepen en popels reikten tot over de halve breedte. Er was iets weemoedigs in dat halfverwoeste van die laan. Geen bladergewelf, maar de ruïne daarvan; het was alsof die takken zich uitstrekten naar hun vroegere overburen, ééns gevallen in den ‘Spaanschen’ of ‘Franschen tijd,’ niemand wist wanneer.

Toen Eric en Judith de laan insloegen, trof hen een vreemd geluid. Hoog in de toppen der boomen loeide de wind met machtige stem; beneden in de reeds verdorrende eikenstruiken was het een geheimzinnig, druk geritsel, een gegichel leek het soms. En het wonderlijk spel van het maanlicht! De vriendelijke schijn van de verlichte vensters van het huis, dat daar aan 't eind lag!

Eric had gesproken; zij met ingehouden adem geluisterd. Hij had haar hand gegrepen; zij had die niet teruggetrokken. Wat een klein, warm, poezelig handje! en wat beefde het van aandoening, van verrassing, van geluk!.... Vlak voor het huis waren zij omgekeerd; zij konden nog niet naar binnen gaan en zij wilden niet. Nog altijd in de toppen der boomen die

[p. 409]

[p. 410]

sonore klanken; en in het hakhout het krakerig geschuifel der doode blaren. Maar wat deerde hun dat alles! Zij hadden elkaar teveel te vertellen om op iets, wat ter wereld ook, te letten. Hij sprak van zijn eerste indrukken, toen hij haar pas had leeren kennen, van zijn onzekerheid omtrent zijn eigen gevoelens, van zijn aarzeling, van zijn angst, dat zij hem amper zou hebben opgemerkt onder de velen, van zijn hoop, dat zij toch wel wat om hem gaf, van die duizend kleinigheden, waaraan hij zooveel waarde hechtte, die zij zich misschien niet meer herinnerde, van zijn toenemende onrust, van de onhoudbaarheid, eindelijk, van zijn toestand, van zijn te groot geluk, nu zij hem alles, alles wou zijn. Zij luisterde in verrukking; het was haar als hoorde zij een stem, die zij reeds vroeger moest vernomen hebben, in een droom, in een uur van mijmering....

Toen Eric den volgenden morgen uit zijn raam de laan zag, die nu hel verlicht was door een nog krachtige najaarszon, keek hij er lang, heel lang naar; het leek hem de weg naar het geluk.... En sedert, wat een herinneringen! Hoe dikwijls hadden zij samen onder die hooge boomen geloopen. Daar droomden zij van al wat hen wachtte, van een heerlijk leven, waarin zij zich aan elkaar zouden wijden, van een zonnig verschiet, het beloofde land, dat zij spoedig zouden binnengaan, daar maakten zij hun plannen, schiepen zich idealen, bouwden luchtkasteelen. - Tegen Kerstmis was de eerste sneeuw gevallen, die in fijne vlokjes op de dunne takjes lag, als een breede, witte streep op de forsche takken, hier en daar zich vastklemde aan een uitwas van den stam. En ook toen liepen zij - buitenmenschen als zij waren - in de oude laan; wat deerde hun de kou? straks kwam immers de lente, en met de lente hun geluk!

De lente kwam, maar langzaam, schoorvoetend. Gure regendagen, stortvloeden, stormvlagen kondigden haar aan! Het was somber op Pijnenborch! Wat nood! Zij bleven thuis, stonden voor het raam, keken naar de laan, elk na het laatste woord zijn gedachten vervolgend; beiden dachten zij immers aan dien najaarsavond, getuige van hun eerste liefdewoorden. Schoorvoetend, langzaam kwam de lente, nu en dan eens een zonnetje, dan van tijd tot tijd een morgen zonder regen, wat later een enkele warme dag, of.... warm? nu ja, toch droog. Aan de iepen en beuken kwamen ook de donker-rood-bruine knoppen, waaruit zich, als het nu eens goed warm werd, de teere lichtgroene, bijna geele blaadjes zouden loswinden. Ook het eikenhakhout gaf teeken van leven; er kwamen tusschen de dorre blaren, die al de stormen getart hadden, jonge blaadjes, enkele nog maar, en heel klein nog.

In die dagen was het gebeurd! In een dag en een nacht was het begin en het eind geweest van die raadselachtige ziekte, waaraan Judith, de sterke, blozende, levenslustige Judith, in eens, als een boom onder een rukwind, was bezweken! De dokter had het hoofd geschud, wat in zichzelf gemompeld, rust voorgeschreven.... hij was terug gekomen, had ernstiger nog zijne wenkbrauwen gefronst, had lang, lang naar de patiente gekeken en was weg gegaan zonder een woord te zeggen. Toen hij voor de derde maal kwam,

[p. 411]

lag Judith in een wilde, ijlende koorts. Dat was het einde geweest. Als een ontzinde had zij getierd, niemand herkend, ook hem, Eric, niet. Daarna was het uit. Met een pijnlijke trek om den verwrongen mond was zij als uitgeput neergevallen, onmachtig. Een laatste stuipachtige beweging; zij was dood!

Niet toen was Eric's smart het grootst geweest; er was een soort van doffe berusting over hem gekomen, een vreemde apathie; hij kon niet denken, hij was weg, hij sprak niet, hij weende niet, hij zat stil neer, geknakt, gebroken, alsof ook uit hem de levenskracht was geweken....

De zwarte wagen, die Judith naar het kleine dorpskerkhof zou voeren, was gekomen en zachtjes, als gold het een sluimerende, was de kist er op gezet. Eric kwam op het hooge bordes, om mee te gaan en haar weg te brengen naar de plek, waar zij zoo dikwijls, stralende van geluk, gewandeld hadden, zoo ver af van alle droevige gedachten, vergetende dat ook zij hier gewacht werden. Maar toen hij buiten kwam en de laan zag, die zich baadde in het morgenlicht, toen barstte hij uit in zenuwachtig snikken, toen stroomden zijn tranen, omdat hem alles, alles was ontnomen....

Hij is sedert op Pijnenborch niet weer gekeerd; hij kon niet. Hoe zou hij weer een stap zetten in die laan, waar hij zooveel had doorleefd, hoe zou hij de plek betreden, waar hij zijn geluk had gevonden en verloren!

Nog altijd strekken zich de breede takken der hooge boomen troosteloos uit over het breede pad, als zochten zij de andere, met wie zij een schoon gewelf vormden, nu gescheurd, nu de puinhoop van wat vroeger was.

Dec. '91.