Eerste Druk. Jaargang 1987

[p. 125]

Beschouwend proza
Andreas Burnier
Gesprekken in de nacht.
Briefwisseling 1981-1986 met René van Hezewijk en Chris Rutenfrans

(Querido, Amsterdam 1987)

Inhoud

Gesprekken in de nacht is, zoals de ondertitel al meldt, een gebundelde uitgave van de brieven die de auteur en twee jongere vrienden en collega-criminologen elkaar in de eerste helft van de jaren '80 schreven. Het boek bevat overigens slechts een selectie uit deze correspondentie; bovendien zijn er ‘enkele, voor de algemene lezer niet belangrijke, persoonlijke mededelingen weggelaten.’ Erg veel onthutsende biografische gegevens telt dit egodocument (daardoor) niet en als een van de correspondenten eens iets persoonlijks loslaat, doet hij dat vaak verhuld in clichés die zo van Gerard Reve afkomstig zouden kunnen zijn. Er is bij voorbeeld sprake van ‘een Veelbelovende Jonge Verloofde’ en van ‘vele andere huisvrouwen met mij’.

Voor wie in Burniers werk enigszins thuis is, heeft dit brievenboek in het algemeen weinig nieuws te bieden. Evenals in haar essays en - sterk beschouwelijke - romans stelt de auteur zich ook in de ‘gesprekken’ met Van Hezewijk en Rutenfrans uiterst kritisch op tegenover de moderne wetenschap, die zij te eenzijdig rationalistisch ingesteld vindt, en pleit zij voor een ruimere opvatting van het menselijke bewustzijn dan daarin gebruikelijk is. Dat alles gebeurt via diepgaande discussies over uiterst serieuze onderwerpen als het verschil tussen leven in Europa en de Verenigde Staten, de gruwelen en zegeningen van het Oostblokcommunisme en de vraag of het Ik wel of niet reïncarneert. Waarschijnlijk zijn deze gesprekken maar voor een kleine kring lezers interessant.

[p. 126]

Kritiek

Jan Fontijn: ‘Er is iets in de brieven wat me niet bevalt. Het heeft te maken met de toon ervan, met de quasi-rationele wijze waarop over irrationele zaken wordt gesproken. Het heeft ook te maken met het denken in polariteiten. [...] Mijn tegenzin heeft verder te maken met de geforceerde wijze waarop het schrijven over de Ernstige Eeuwige Dingen afgewisseld wordt met het schrijven over de kleine dingen van het leven. Alsof Burnier en haar vrienden met alle macht het werkelijkheidsontkennende karakter van de mystiek willen tegengaan.’ (Vrij Nederland, 18-4-1987)

Arnold Heumakers: ‘Burnier is al zo ver voortgeschreden op het pad der “verlichting” dat ook wie op zichzelf nog wel bereid zou zijn haar kritiek op sommige aspecten van het westerse denken te delen uiteindelijk toch moet afhaken. Zo is het mij tenminste vergaan.’ (De Volkskrant, 24-4-1987)