Eerste Druk. Jaargang 1987

[p. 78]

Gerrit Krol
De weg naar Tuktoyaktuk

(Querido, Amsterdam 1987)

Inhoud

De weg naar Tuktoyaktuk is een verhaal over een man van bijna veertig jaar oud en de vrouwen in zijn leven. De geschiedenis begint in feite op het moment dat hij Ria ontmoet, de dochter van zijn Amsterdamse huurbazin. Na een korte ‘aanloopperiode’ trouwen ze met elkaar, maar erg monogaam blijkt de hoofdpersoon niet te zijn. Hij heeft een affaire met Puck, een koffiemeisje, en raakt sterk gefascineerd door Angela K., die gewurgd wordt met de draagriem van haar eigen gitaar door een man die via het slaapkamerraam is binnengekomen. Er is ook Deborah, Debbie, die ‘ballenetje’ wordt genoemd vanwege het gehaakte truitje dat ze een keer droeg en met wie hij een tijdje ‘wel heel erg man en vrouw’ is.

En intussen reist hij de halve wereld rond - Curaçao, Lagos, Timboektoe - en raakt het met Ria uit en aan en ten slotte definitief uit.

In Timboektoe ontmoet hij de vrouw met wie hij de tweede langere relatie in zijn leven heeft: Sheila, een lang, zacht meisje uit Californië, dat hier is om een scriptie te schrijven. Als zij teruggaat naar Sacramento, haar woonplaats, gaat hij met haar mee. Ze beleven een fantastische tijd, maar als de verteller nog maar één bladzijde te gaan heeft, bevindt zijn hoofdfiguur zich toch weer op het vliegveld. Einddoel dit keer: Tuktoyaktuk, Alaska.

Karakteristiek

Voor wie niet bekend is met het werk van Gerrit Krol, is De weg naar Tuktoyaktuk heel goed als een op zichzelf staande roman te lezen; voor Krol-kenners is de roman echter ook een remake van De weg naar Sacramento, dat in 1977 verscheen. In

[p. 79]

een verantwoording, die na het eigenlijke verhaal volgt, gaat de schrijver uitvoerig in op de vraag waarom hij deze roman heeft herschreven en welke veranderingen hij erin aanbracht. Hij signaleert inconsistenties en fouten en noemt als belangrijkste euvels het feit dat de moord in laatstgenoemde roman teveel een toevallige aangelegenheid is, die niet al op de eerste bladzijden wordt ‘aangekondigd’, en dat deze te onduidelijk, te ondramatisch beschreven is. De weg naar Sacramento is, evalueert Krol, ‘het schema dat ik met De weg naar Tuktoyaktuk tenslotte heb ingevuld.’

De bedscènes zijn visueler geworden, flink wat reisreportages zijn vervallen, er is een beter evenwicht aangebracht tussen spanning en ontknoping en er is meer verhaal.

Het eigenlijke verhaal telt 84 bladzijden, de verantwoording loopt tot aan bladzijde 142, de laatste pagina van het boek.

Thematiek

Mede als gevolg van de beperkte omvang van de roman, is de thematiek in De weg naar Tuktoyaktuk beperkt. In feite krijgt de lezer het verslag van een man die voortdurend op de vlucht is voor zichzelf. Een man die zich schaamt voor zijn slechtheid, maar in wezen voor zijn naïviteit. De toon van zijn verhaal is dan ook onmiskenbaar ironisch.

Kritiek

T. van Deel: ‘Aangrijpend is het boek, dan weer hard en kortaf, dan weer verrukkelijk licht en vertellend. [...] De weg naar Tuktoyaktuk is een korte roman van nog geen tachtig bladzijden. Maar omdat het proza van Krol zo verdicht is en zo suggestief, is tachtig bladzijden veel en in elk geval precies goed.’ (Trouw, 17-12-1987)