Droom en Daad. Jaargang 4

[p. 123]

Armoe-kindje
Uit mijn ervaring op 't konsultatie-buro
door M. Bense

KLEIN, donker kamertje, in een duffe steeg. In een hoek de donkere bedsteê; in de andere een hoop lompen, slaapplaats voor twee kinderen. Een gebarsten fornuis, dat wrak te wiebelen stond, onder 't brokkelig schoorsteentje. 'n Tafel, een paar manke stoelen, bij 't enige, kleine venster; en een kinderwagen, maakten 't kamertje overvol. Langs de zolder was 't armelik wasgoed te drogen opgehangen. Een benauwd-warme lucht hing er, van rook, en eten, en drogend goed.

Op de grond kroelden twee kinderen; stevig, brutaal meisje van vijf, en bleek, moeïg ventje van drie jaar. 't Meisje baasde op een kribbig gezagtoontje, telkens kibbelend, en 't zwakke broertje alles afgrissend, dat dan zeurderig liep naar moeder toe, wegkruipend tussen haar rokplooien, waar hij dreinerig z'n verdriet uithuilde.

En moeder, bleke, hol-uitziende vrouw, zat aan tafel, oude kousen nog wat bij te stoppen; machinaal, geheel weg in eigen moeheid; noch horend 't kribbige meisje, noch lettend op broertjes gedrein. Gejaagd stopte ze voort, turend op 't grauwe sajet, nauw meer te zien bij 't vale beetje licht, dat in de steeg kon doordringen.

Dan schrok ze op, want uit de wagen klonk een hees hoesten, benauwd pijnlik geluid, gevolgd door een klagerig huilen. Ze was er al bij, nam 't kleintje op, dat even, als van pijn, nog klagende schreide, en dan weer zacht doorkreunde. Ze suste, wiegde 't op haar arm, maar 't doorschijnend-witte kindje, ingevallen, veel te kleine poppetje, huilde, hoestte, en huilde weer.

Ze ging ermee zitten; nam van 't teeblad een speentje, duwde 't in de suikerpot, en dan 't kind in de mond. Even trok 't, even was 't stil, dan stootte 't de speen weg, en huilde weer, huilde.

Broertje, bang in 't donker, en angstig om 't gehuil, kroop weer tegen moeder aan, stond stil mee te dreinen.

Ze zou maar licht maken, en een flesje warmen.

Maar de lamp ging niet aan; de petroleum was op. Ze graaide in haar zak.

‘Haal 'es gauw petrolie,’ beval ze 't meisje.

[p. 124]

't Kind kroop in een hoek. ‘Nei!’

‘V'ruit, meid, ga je haast!’ zei ze schor.

‘Nei!’ klonk 't kort.

‘Allo, Hannes, jij dan,’ moest ze toegeven.

't Bleke kereltje nam de centen, en de kan; ging stil weg.

Even later, rillend van kou, stond hij er weer.

‘Doe dan een das om,’ beet z'n moeder hem toe.

Trillend op z'n dunne beentjes, schoof hij in een hoek, z'n verkleumde handjes in elkaar, met grote, droeve ogen, schuw opkijkend om zoveel onrecht.

De lamp brandde walmig nu, met een flauwe pit, verspreidend een benauwddroge lucht. 't Kleintje, weer in de wagen, hoestte nog, en huilde pijnlik. Branderig keken de oogjes uit 't holle gezichtje, klam-wit van koorts.

Moeder liep, met de gewarmde fles, naar de wagen.

't Oudste kind zat daar nog in een hoekje, gulzig bijtend in een dikke snee brood, Een klap om haar oren kreeg ze, nog om zo even. En haastig vluchtte ze onder de tafel. 't Kleintje kreeg de fles; even dronk 't, maar dan draaide ze 't hoofdje weer af, en huilde; drinken wilde 't niet meer.

Iets van radeloze angst kwam over 't gezicht van de moeder. Wat dan, wat moest ze dan doen?

De busdokter was geweest, de vorige week, en had gezegd, dat 't verkoudheid was; een stroopje gegeven, en was weer weggegaan. 't Kind had hij niet gezien. 't Had ook niet geholpen. Wat moest ze hem weer laten komen? Misschien gaf hij een ander stroopje.

Morgen zou ze maar naar de ‘Zuigelingenvereniging’ gaan. 't Moest gebeuren; 't was 't enige nog. En de andere kinderen? Die moest ze dan maar opsluiten in huis; 't moést immers.

'r Man, die zou wel niet op ze passen; die was werkeloos, en kreeg van de steun, waarvoor hij de hele dag leegliep, langs de straat, en 't geld opmaakte in de kroeg. Ze wou liever, dat 'ie maar weg bleef vanavond, dan dat hij weer dronken thuis kwam.

Ze zou gaan, morgen.

En ze ging. 't Meisje zat opgesloten in de kamer; 't ventje was bij buurvrouw; die was zo zoet, daar had je geen kind aan.

Ze ging, 't zieke kind, dat hijgde en kreunde, gewikkeld in een wollen doek.

In de grote wachtzaal van 't konsultatieburo zat ze, tussen wel vijftig moeders, met kraaiende, slapende en huilende zuigelingen.

[p. 125]

't Kind werd gewogen; te weinig was 't, angstig veel te weinig; en de zuster schudde eens meewarig 't hoofd.

Ze zat er, en wachtte, strak voor zich kijkend. De vrouwen om haar heen keken gewichtig-meêlijdend naar haar stumperig kindje, en praatten, en vroegen haar; maar ze antwoordde niet, hoorde niet eens.

Dan kwam de zuster; zei, dat ze wel voor mocht gaan bij dokter, omdat 't kindje zo ziek was.

In 't onderzoek-kamertje stond dokter lang gebogen over 't uitgeteerde lichaampje, en luisterde aan 't krampachtig samentrekkende borstje. Strakernstig stond z'n gezicht, en ook dat van de zuster. 't Leek alles zo lang te duren!

Eindelik zei dokter, ernstig-beslist: ‘'t Kind moet hier blijven, moeder; 't wordt dadelik opgenomen; 't is erg ziek!’

Flauw knikte de moeder; onverschillig haast, leek 't. Maar ze kon 't ook nog niet bevatten.

De zuster ging weg, om alles in orde te maken. Stil bleef ze zitten wachten, 't kindje op schoot. Dokter vulde een papier in.

Andere moeders kwamen met haar kinderen, en die leken allemaal zo stevig en gezond. Maar ze zag 't niet.

Zuster kwam 't kindje halen.

‘Blijf maar even zitten, moeder; als 't in d'r bedje ligt, mag u even komen kijken.’

Zwijgend weer zat ze.

‘Hebt u gezien, dat 't kind een loop-oortje heeft, dokter?’ vroeg zuster nog, vóór ze ging.

‘Ook dát nog?’ vroeg dokter, even opkijkend.

Fel keek de moeder op naar de dokter, die alweer in een volgend geval verdiept was.

Ook dat nog? Wat was er dan in Godsnaam nog meer? Haar wangen gloeiden, en deden scherp uitkomen de magere trekken, en de branderig-felle ogen. Nu begon ze te begrijpen.

Eindeloos duurde 't wachten.

Dan werd ze geroepen, gebracht naar een zaal met kleine, witte bedjes; in één ervan lag haar ziek meisje, de oogjes, mat, half-dicht, en 't mondje open, als vragend om lucht. Dan, in benauwdheid, kwam 't op en sloeg van zich af, om uitgeput weer terug te vallen. Wanhopig-droevig keek 't de moeder aan. En met een ruk draaide deze zich om, en ging. Ze kon 't niet

[p. 126]

aanzien, en ze wou niet.... Met de tanden op elkaar, gebogen, ging ze. In de wachtzaal pakte ze de kleertjes bij elkaar in de doek. De moeders keken, en fluisterden onder elkaar.

Ze ging de straat op, naar huis. Werktuigelik liep ze de goede weg; ze hoorde en zag niets; denken kon ze niet. Alleen dat kindje zag ze, dat in benauwde wanhoop van zich af sloeg, en dat haar zo droef-verwijtend had aangekeken. Dat kind, dat daar vocht met de dood, begreep ze nu.

En in 't voorjaar, God, dan zou er weer een komen.

Ze kon niet meer, ze kon 't alles niet meer aan, zij alleen.

Moeilik sleepte ze zich voort door de drukke, schril-verlichte straten. Als lood waren haar benen.

En daarginds dat witte bedje, en haar kind, haar eigen ziek kind.

Diezelfde avond nog werd ze geroepen.

De kinderen in de bedsteê; vader was nog niet thuis, zou wel niet komen ook: de deur op slot.

En haastig nu, liep ze dezelfde weg, in martelende angst. Ze kwam te laat; in 't witte bedje lag 't kind, heel stil en wit, nu, Maar 't had geen pijn meer, kreunde niet; 't was dood.

Zwijgend zat ze; niet lang, want de kinderen lagen alleen, en 'r man kon thuis komen.

En ze ging. De spanning was gebroken; er was iets dofs en leegs in haar, maar huilen kon ze niet. Verder moest ze, verder. Ze had meer kinderen dan dit; en in 't voorjaar kwam er weer een.