Droom en Daad. Jaargang 3

[p. 9]

Het geschenk
door Beb Vuyk

BIJ van Genderen, de boekhandelaar, hing de plaat met het kindje. 't Was een kleine jongen, die droevig huilde en z'n korte armpjes uitstak met een zwak gebaartje, als om hulp. In Hanni's leven was er lang geleden, voor ze met Eef naar Holland gestuurd werd, zoo'n jongetje geweest met zachte krieuwelende handjes en treurige moeë oogen, die de dagen door schreide. 't Was gestorven en toen het avond werd, gebracht onder de prèhboomen. 't Was heel stil geworden in huis, waar de bedienden nog zachter liepen en moeder schreide zonder geluid.

Na die dagen waren er zooveel prettige en zooveel droevige dingen gebeurd, dat Hanni het broertje eigenlijk vergeten had. Maar een regenmiddag toen ze moe uit school kwam, zag ze de plaat hangen en ze had ineens aan Njo moeten denken. Toch was dit kindje blond en z'n half toegehuilde oogjes waren van een grijs-bruine kleur. Maar Hanni herinnerde zich van het broertje, dat zoo kort in haar leven geweest was, de kleur van haar en oogen niet meer. Terwijl ze naar dit blonde kindje keek, hoorde ze weer het klagelijk, krachteloos schreien van haar broertje en langzaam naar huis gaande, door de stille buitenwijk, had ze gepoogd de vage dingen, die ze nog uit die tijd wist, zich beter te herinneren. En na het eten had ze met een beefstemmetje aan Eef gevraagd of die iets van Njo wist.

- Welke Njo bedoel je?

- Ach, kleine Njo van ons, die gestorven is.

Eef keek even verbaasd naar z'n zusje toen zei hij, verteederd door haar peinzende gezichtje:

- Ik weet het niet, ik was in Sito-Bondo toen.

- O, zei ze teleurgesteld en bleef aarzelend staan.

Eef trok z'n jas aan.

- Ga maar naar binnen Han, het tocht hier, zei hij bezorgd en streek over haar haar.

Toen ging hij weg.

Hanni bleef nog even in de gang staan en dacht hoe prettig het nu geweest was, als ze samen over thuis hadden kunnen praten. Eef was vier jaar ouder en wist de dingen van Indië nog zoo goed. In Hanni's hoofd was er zooveel vaagheid, zooveel, dat ze graag weten wilde. Maar Eef was groot, had vroo-

[p. 10]

lijke lachende vrienden en veel werk, die kon zich niet met het kleine schuwe zusje bemoeien.

En na die middag maakte Hanni elke dag een bedevaart naar de winkel waar Njo hing en staarde naar de plaat, haar stil gezichtje vol devotie. Ze zag de korte armpjes en de teere broze handjes, de verdrietrimpeltjes om z'n huilmondje, maar het meest van al zag ze naar z'n oogen, z'n treurige moede oogen, half toe door de pijn van het licht. Zoo wist ze zeker, zòo waren geweest z'n koortsige oogen van ziek kindje, die haar als kleine hummel ontroerd hadden.

Een paar dagen voor haar twaalfde verjaardag zag ze bij hun deur de jongen van van Genderen, die een pakje overreikte. En met een schokje van blijdschap had ze gedacht: - Ik krijg hem, hoe heerlijk, hoe heerlijk.

Aan de koffietafel was ze vriendelijk en behulpzaam, bond de tweelingen Hansje en Joosje hun slabbetjes om en roosterde brood voor mijnheer, die daar zoo veel van hield.

De Zondagmorgen van haar verjaardag lag ze nog lang in bed te dommelen in het heerlijke weten, straks het verlangde te zullen ontvangen. Vlak over het bed moest hij hangen, dat ze hem toeknikken kon, elke morgen als ze wakker werd. Die paardekop moest weg, wat heb je nou aan een paardekop.

In eens was ze er uit, om de plaat aan de zijmuur te hangen. Een punaise zat heel diep, toen rukte ze hem maar los, dat er een hoek inscheurde. Toch had ze eens die paardekop met de vurige, groote oogen en de waaiende haren heel mooi gevonden en ze lag graag in de schemering te kijken naar het roode halster, dat vlamde tegen de diep-bruine glanzende hals.

Maar die vreugde was ze nu vergeten, nu droomde ze met een glimlach om haar stil gezichtje van het broertje, van vader en moeder, van alles dat heel lief in haar leven geweest was.

Toen de klok van het kleine katholieke kerkje ging luiden stond ze op. Op haar waschtafeltje vond ze in een pakje een blauw haarlint. Ze glimlachte en borg het papier waar Joostje met beverige letters ‘voor Hanni’ op geschreven had, in haar brievendoosje en na het wasschen strikte ze het lint met groote sierlijke lussen in haar donkere haar.

Buiten hield de klok op met kleppen er gingen wat late menschen haastig door de zonnige straat. Even bleef ze nog bij het raam kijken, toen ging ze de trap af, ongewoon langzaam, tree voor tree. Ze streelde het witte katje dat liefkoozend langs haar voetjes streek en voelde zich gelukkig of moeder haar

[p. 11]

opwachtte met Njo op de arm en de glorie van het nog vochtige ochtend-erf om haar heen. Maar in de eetkamer zat mijnheer achter z'n krant en hoorde haar niet eens binnenkomen. Ze bleef bij de deur staan en wist niet of ze gewoon op haar plaats zou gaan zitten en goeden morgen wenschen of naar boven vliegen naar de veiligheid van haar kamertje. Ze bleef staan en leunde tegen de muur, een klein bedroefd meisje, heel eenzaam.

Boven lachte mevrouw met de kleintjes. Eef bleef weg, die had zich zeker weer verslapen, hoe kòn hij toch, nu juist op dèze dag.

Mijnheer ritselde met de courant. Als hij nu maar niet op keek. Gelukkig, hij las door.

Iedereen vergeet me, dacht ze bedroefd. Met haar handen wreef ze wanhopig over haar betraand gezichtje. Nu had ze weer geen zakdoek en straks zou mevrouw zien dat ze gehuild had. Dit was nu de verjaardag, waar ze zoo naar verlangd had en vroeger.... vroeger - ach nee, niet aan vroeger denken, 't was veel beter niet te denken.

Met een tip van haar onderjurk wreef ze langs haar oogen. In de gang hoorde ze huppelende pasjes.

- O, juichte Joostje en wees naar het lint. Ze nam het kind op en zoende met bevende lippen het krullende haar. Ze knipte met haar oogen en trok gezichten om niet te huilen. Mijnheer was opgestaan en zei wat en mevrouw zei ook wat en kuste haar. Hun stemmen schenen van heel ver te komen. Mevrouw lachte en gaf haar een pakje.

- Dit is Njo, dacht ze, zonder de felle blijdschap van de vroege morgen.

- Lieve kleine Njo, 't is tòch wel prettig dat ik je nu krijg.

Ze voelde zich op eens een klein beetje schuldig, omdat ze het geluk van zijn troostend bezit in haar bedroefdheid vergeten had.

- Hoe heerlijk zal het zijn om naar hem te kijken en me niet meer zoo vreeselijk alleen te weten.

Waarom kon ze die knoop nu niet los krijgen. 't Was toch een heele makkelijke.

Mijnheer gaf haar een mes en ze sneed het touwtje door.

- Wat voel ik me vreemd, dacht ze. - M'n handen beven. O, als ik nu maar niet huilen ga.

Ze sloeg het papier terug.

Twee blonde kindertjes, hun hoofdjes heel dicht bij elkaar, sliepen onder een blauwe deken. Twee dikke kindertjes met roode koontjes en bolle handjes met putjes.

Eerst dacht Hanni dat ze verkeerd keek, dat ze door de tranen in haar oogen

[p. 12]

dubbel zag. Maar toen mevrouw zei: - Ik dacht wel dat je deze nog mooier zou vinden, 't zijn net Hansje en Joostje toen ze zoo klein waren, begreep ze.

- Njo, Njo, snikte ze. - Ach ik wil jullie niet.

Ze gooide de plaat ver van zich af op de grond. Hoe kòn mevrouw dit doen.

Ze had toch nog zoo goed gewezen welke het zijn moest.

- Bah ik wil die niet!

Ze schopte naar de plaat.

Als kleine opgeschrikte vogeltjes stonden Hansje en Joostje dicht bij elkaar en keken met ontzetting naar hun huisgenootje.

Even bleef Hanni nog staan, toen vloog ze de deur uit.

Toen Eef binnen kwam, was de familie al klaar met ontbijten. Mijnheer zat weer achter z'n courant, mevrouw waschte de kopjes af. In de kamer hing een drukkende stilte.

- Je bent laat, zei mevrouw koel op z'n schuchter ‘Goeden morgen.’

Hij knikte en smeerde zwijgend z'n broodje. Joostje begoot de bloemen op de veranda.

- Kom eens hier, Joostekind, krijg ik geen morgenzoentje vandaag?

Joostje bleef staan, trok een dor blaadje van een geranium en keek een beetje schuw naar hem.

- Kom, wat scheelt je. Ben je stout geweest?

- Hanni stout geweest.

- Hanni, Hanni, dacht hij, - wat was er toch met Hanni. O, gunst, ze was jarig.

- Wat heeft ze dan gedaan?

- Joostje wil je als een groote meid even dit teiltje naar de keuken brengen? Joostje ging en Eef bleef met een vaag, ontevreden gevoel in zich, alsof hij de eigenlijke oorzaak van Hanni's gedrag was.

Stom ook om die verjaardag te vergeten. Maar 't was ook zoo laat geworden op de Bondsavond en hij had als voorzitter moeten sluiten. Toen hij jarig was geweest, was ze vroeg op z'n kamer gekomen en had hem bloemen gebracht. Dat had hij heelemaal niet verwacht en het heel prettig gevonden. 't Was een drukke dag geworden De heele tennisclub was gekomen en hij had niet meer aan haar gedacht. Maar nu herinnerde hij zich haar komst als een klein ontroerend geluk in die lange roezige dag.

- En ik heb haar vergeten, dacht hij beschaamd. - Hoe kon ik het doen, het eenige zusje dat ik heb. Nu moet ik weer weg, roeien in de nieuwe wherry van Henk Geertsen.

[p. 13]

- Zou ik nièt gaan.

Even bleef hij stil zitten en staarde in de zomertuin.

- 't Is zulk heerlijk weer. Nu in een nieuwe boot op de vaart en de zon over het water! Hier zou de dag saaier dan ooit worden, mevrouw boos en Hanni mokkend.

- Ik doe het, overwon hij zich zelf en vloog naar de telefoon.

- Ik kom niet Henk, ik kan niet.

- Hè, waarom niet?

- Ik kàn niet.

Met een zucht hing hij de telefoon aan de haak. Gelukkig nu moèst hij thuis blijven.

Heel voorzichtig liep hij naar boven en opende zachtjes de deur. Hanni lag geknield voor het lage raam, haar hoofd en schouders er uit, haar haren woeien met de wind. Ze keek niet op toen Eef binnen kwam, hij ging naar haar toe en pakte haar arm.

- Nonnie, wil jij je eigen broer niet zien?

Ze rees op en haar oogen knipten om de oude kindernaam, maar ze zei niets. Even dacht hij wrevelig - wat doet ze nu weer stug. Toen gaf hij haar een kus. - Het spijt me zoo.

- O, zei ze schor. Een groote verteedering was in haar gekomen om z'n ongewone liefheid, maar toch wist ze niets terug te zeggen. Ze had een dof leeg gevoel in haar hoofd en deed een wanhopige poging om niet te gaan huilen.

- Han, zei hij plotseling in de pijnlijke stilte, - willen we gaan wandelen. De weg langs de rivier tot de molen en dan het kolenpad af, waar die oude knotwilgen staan.

- Ja, zei ze - graag.

- Nou dan ga ik maar vast naar beneden, schiet gauw op, zèg.

Even bleef ze nog staan. Nu ging ze wandelen met Eef, kon ze met hem praten, zou hij heelemaal, heelemaal alleen voor hàar zijn. Nu ging komen wat ze zoo lang had gewenscht.

- Ik geloof dat ik nooit meer iets intens zal verlangen, dat ik nooit meer blij zal zijn om wat eindelijk gebeurt. Ze waschte haar handen en haar gezicht.

- Waarom ben ik nu niet blij?

Buiten wachtte Eef en ze gingen samen de straten door naar de kant van de rivier.

[p. 14]

In het gras van den dijk lagen ze en keken naar de zon op het water en een molen in de verte, die niet draaide, omdat het Zondag was. Languit lagen ze en spraken niet veel, een enkel woord van de een tot de ander.

Over de grintweg kwam een boerensjees rijden. Een breed dik paard trok, z'n rug glansde en z'n hoeven dreunden over de lichte dijk.

- Wat zijn hier de paarden toch plomp, zei Eef peinzend. - Weet je onze sierlijke Bataksche paardjes nog Han, en hoe we die mochten voeren na het ontbijt?

- Ja, aarzelde Hanni, - ik geloof het wel.

- Natuurlijk weet je het, moeder deed altijd pisang in het witte teenen mandje dat tante Truus jou stuurde.

- Eef, zei Hanni bedroefd, - ik weet het niet goed meer, nog heel flauwtjes, nu je het me weer vertelt.

Met een ruk keerde hij zich om en zag haar verwonderd aan. Even zweeg ze. Toen zei ze zacht: - Je zult het misschien wel flauw vinden, maar ik ben soms zoo bang al de oude lieve dingen van vroeger te vergeten, bij vader en moeder weer te komen, en alles vreemd te vinden, een vreemdeling zijn in m'n eigen land. 't Is al zoo lang geleden dat ik ging en ik was nog zoo klein. Moeder durf ik dit alles niet te schrijven, het zal haar zoo bedroeven, ze is toch al zoo alleen. Ik kan jou tenminste nog iedere dag zien.

- Zien, dacht hij bitter, - ja zièn, dat is het eenige. Wat een dapper klein ding is ze toch en wat ben ik een blinde egoïst.

- Ik zal je veel vertellen, Hanneke.

Ze knikte.

- Zoo lief van jou Eef.

Over het water kwamen jonge stemmen.

- Hallo Vlooting, hallo!

De jongens in de boot zwaaiden en Eef en Hanni wuifden terug.

- 't Is goed dat ik niet gegaan ben, dacht hij. - Goed voor Hanni èn voor mij.

En terwijl ze naar huis gingen langs het wilgenpad met het licht van de zomerdag om hen heen, groeide in hem een sterk, vaderlijk gevoel voor z'n kleine zusje, dat hij zoo lang alleen gelaten had.

En dien avond toen ze naar bed ging, kwam wel weer het verdriet om Njo, maar zacht - niet meerschrijnend, omdat ze voor het doode droomen-broertje, de sterke groote Eef gekregen had.