Droom en Daad. Jaargang 2

[p. 368]

Broertje-zusje
door C.M. van Hille-Gaerthé

ALS een koepel van helle-warmte stond de blinkende hemel boven de stad. Fel wit waren de straten met een smalle streep zwart van huizen-schaduw. Daar liepen de menschen, de kinderen en de honden. Maar langs de zonnestraten gleden de trams en de blauwe vonken, die spatten van de werkdraad, waren als een pijn van licht aan de oogen. En als altijd jakkerden langs de straten de auto's en de motors en hun geluiden waren snerpender nog en rauwer in de heete, verdroogde lucht.

De groentemannen duwden als zwoegende beesten achter hun karren, waar de groente verflenste onder het zonnezeil. Aan elke huisdeur, waar ze niet onthaald werden op thee of limonade, vroegen ze om water; ze hadden slechte dagen in alle opzichten en verkochten niets dan sla en kersen.

In de tram, die al vol was in het voormiddag-uur, zaten de menschen slap en futloos - tòch in een soort dankbare berusting, dat ze één oogenblik zich niet hoefden in te spannen, dat ze vervoerd wèrden, erkentelijk ook, omdat het houten dak iets weerde van den meedoogenloozen zonnebrand. En wie vooruit reed naast een open raam ving soms even een windzucht, die gedachten wekte aan zee en koelte.

Vol was de tram en de juffrouw, die bij de halte instapte, weifelde, of ze zou blijven staan op het achterbalcon, of toch de eenige plaats naast den slapenden meneer op de twee-persoonsbank innemen.

Maar ze had vanaf de laatste dwarsstraat gehaast moeten loopen, omdat de bestuurder met de hand aan de kruk nadrukkelijk had staan demonstreeren, dat de tram al over zijn halte-minuut heen was en daar alleen uit goede genade voor háár stond te wachten. Ze voelde haar oogleden warm en gezwollen over haar warme oogen en ze had een witte, lichte trilling in haar achterhoofd, alsof ze flauw zou vallen. Dus wrong ze tusschen de standbeeldstijve mannen met de gloeiende sigaretten in de gloeiende gezichten, langs den donker-wollen conducteur naar binnen, waar ze zich zette naast den meneer, die groot en wijdbeensch drie kwart van hun beider zitplaats had ingenomen.

De meneer sliep door met zware zuchten, z'n slappe hoed bewoog zachtjes tusschen z'n paars-opgezette, grove handen.

[p. 369]

Ze probeerde wat op te schuiven en drukte háár schoen tegen zìjn voet.... a gentle hint....

De meneer in lichten, behaaglijken sluimer duwde - als in den droom - haar been met zijn kuit terug en week niet.

De juffrouw streed niet verder, het was te warm. Ze bleef moeizaam hangen tegen het puntje van de bank en leed stil, zelfs zonder innerlijke klacht.

Iedereen in de tram leed; zij, die aan den zonkant zaten achter de broeiïge gordijntjes leden nog heviger dan wie een schaduwplaats had bemachtigd. Ieder zweeg, sliep of sufte en alle menschen hadden leege oogen, energielooze monden, en levenlooze, misvormde handen....

Vooraan, op het éénpersoons-bankje aan den schaduwkant naast het open raam zaten vlak bij elkaar twee kinderen, een broertje en een zusje. Ze zaten er heel rustig, alsof ze 't ruim hadden met hun beidjes op het kleine bankje-voor-één. Heel blond waren ze. Het jongetje was kort geknipt; over het hooge voorhoofd viel het haar wat langer. Het meisje, dat ouder was, droeg haar twee vlechtjes om het ronde hoofdje gespeld. Blond haar was het, heel fijn, heel licht en Zacht zijïg, zooals meisjeshaar kan zijn, als nooit een schaar er iets aan bedorven of vergrofd heeft.

De juffrouw naast den veeleischenden meneer keek belangstellend naar de twee kinderen, die ze zag op hun ruggetjes met nu en dan in vraag en antwoord de teedere, blonde profieltjes naar elkaar toegebogen. En ze vergat terzelfder tijd al haar ellende.

Want ze kon zich ineens voorstellen, hoe de moeder het kleine jongetje een uur geleden naar de badkamer had gebracht, waar ze hem z'n smoezelig tuinpak had uitgedaan. Daarna had ze hem met z'n vuile voetjes in het groote bad getild en toen zij de douche opendraaide, om hem te besproeien met een regen van fijne waterstraaltjes, had hij wijd zijn handjes uitgespreid en z'n hoofdje gebogen, als was hij een kleine, rose anemoneknop, die dorstte naar lafenis; terwijl hij nog prettig huiverde, had de moeder hem in het groote, ruwe badlaken gepakt, hem een oogenblik stijf in haar armen gehouden en weer los gewikkeld. In een hunkering naar wat verkwikking had ze even haar warme wang tegen zijn vochtig-koele ruggetje gelegd en hem zacht gekust op zijn beide, ronde schoudertjes. En zóó over zijn bloote lijfje had ze hem de dunne, witte blouse met de kleurig-geborduurde mouwtjes aangedaan en het groen linnen broekje met bretels.

En voor het meisje, dat al dien tijd als een blank stroom-elfje onder de douche stond te dansen, knoopte ze een luchtig broekje op een lijfje en daarover liet

[p. 370]

ze de soepele, witte jurk glijden. En omdat ze naast het kleurige jongetje haar meisje toch àl te wit en te blond vond, had ze een korte snoer roode bloedkraaltjes om het slanke halsje gesloten.

Nu vlokte er wat losgesprongen blonde zij over de felle kraaltjes heen.

De juffrouw keek er naar met een glimlach. Mooi vond ze zoo'n kinderhalsje.... een koel halsje was het in een warme tram....

Het slaperig echtpaar op de rechte dwarsbank vooraan had de oogen wijder geopend: de meneer, die dien morgen de kamer-debatten toch niet volgen kon, hield z'n courant op de knieën en over z'n lorgnet, dat laag wiebelde op z'n fijn-geparelden neus, keek hij met welwillende grootvaders-oogen naar de kinderen. En de mevrouw, die een waaier had gevouwen van het feuilleton, dacht behaaglijk aan het Jantje van haar Bep - óók zoo blond, ook nog zoo'n argeloos kindjes-gezichtje. De kinderen zagen samen uit door het open raam naar de andere trams, naar de venters, naar al wat liep en fietste en jaagde langs de straten. Ze spraken zachtjes en ontdekten langs heel den weg een aaneenschakeling van grappige voorvallen: schooljongens, die hun roode hoofden drijfnat lieten regenen door den sproeiwagen en die nu met glimmende, kletsnatte haren stonden te springen in de zon.... een slagersjongen, die snel op zijn fiets voorbij schoot, vervoerde in de groote mand een anderen jongen, wiens armen, kop en beenen dwaas en recht uit de opening staken. Een hand wuifde tegen de tram en het jongetje schaterde plotseling luid op.... het klonk zilver-blij door den stillen wagen van zuchten en moedeloos gemompel.... een flonkerende groen-geel-roode papegaai hing onderste-boven aan z'n schommel en door het open raam gaf hij een ondeugenden krijsch naar de tram.... dat vond het meisje grappig.

Op de knietjes, de eenige plekjes, die ruw waren aan het zachte jongetje, hield hij een smal pakje, met lila lint omstrikt en versierd met een toefje paarse latyrus; om 't vloeien pakje van het meisje was de latyrus-in-allekleuren met een fleurig rood lint saamgebonden; tusschen de vier bloote beenen in wit linnen schoentjes stond op den grond een bloempot met een bloeiende maandroos.

Even dreef er dan wel door de tram wat zachte, zoete bloemengeur, die stof en hitte vergeten deed.

De juffrouw, verzoend met haar minimum plaatsje, omdat ze nu met scheefgerekten hals de kleine, heldere stemmetjes soms verstond, ving iets op van Oma en van Opa, die zeven-en-zeventig was geworden.... twee zevens, twee

[p. 371]

vlaggetjes..... vertelde het meisje.... een vlaggetjes-jaar voor Opa, had vader gezegd. Doch over het gezichtje van het jongetje, dat nu onderzoekend keek langs de huizengevels en langs den beugel van een passeerende tram, gleed het stil verdriet van niet-begrijpen.

Maar toen was er weer een ocarina-speler, die alle aandacht vroeg.

De juffrouw spinde voort aan haar gedachten: Opa die jarig was, die met Oma de kleinkindertjes verwachtte. De hooge stoelen zouden klaar staan; er waren natuurlijk beschuiten met muisjes, bessen en klapbessen en Oma had zeker een frisch vlaatje gemaakt met rose schuimpjes en zilverpillen. Nu keek Opa door het zijraam: ‘Ik zie ze nog niet....’

En Oma, die nieuwe, zelf bewerkte slabbetjes als een verrassing op de bloemetjes-bordjes legde, zei zacht glimlachend: ‘Maar lieve man, het is nog geen kwart voor twaalf....’

De juffrouw, die met haar boterham-pakje op weg was naar het leesmuseum, betreurde het opeens, dat het lot haar geen woning vlak naast Opa en Oma beschoren had. Misschien, terwijl ze vanmorgen over de lage tuinschutting geféliciteerd had, zou Oma gevraagd hebben: ‘Kom je straks ook koffie drinken, Jet? De kleinkindertjes komen en je vindt ze immers zoo aardig....’ Als de kinderen dan binnen traden, zou ze wat achter in de kamer blijven staan.

Het kleine kordate meisje stapte recht op Opa af, het jongetje met oogen overal, liep droomerig mee. En dan was er een versje, dat ze samen zongen of dat het meisje alleen zeggen zou. Of misschien was er ook niets dan de twee gave, geheven gezichtjes naast Opa's grijzen, gebogen kop met rimpels van heel een leven.

Daarna de verrassingen.... Ze raadde: een zelf-gevouwen boekenlegger van het jongetje voor een erg groot boek van Opa; van 't meisje een inktlap vol zijden steekjes en kraaltjes. ‘En de roos, die is voor uw kamer, Opa en later voor de tuin.’

- Bij de volgende halte moeten we d'r uit, zei het meisje plotseling. Jij moet de pakjes maar dragen.

Ze had nu veel te beredderen, ze drong het jongetje in het zijpad.

- Je moet stil blijven staan, bedrilde ze en goed oppassen, dat je niet omkukelt.

- Ik hou de bank vast, zei het zoete jongetje.

Het meisje, met de roos in de armen, wachtte stil achter hem tot de tram stopte. En alle menschen keken, toen ze na elkaar door het leege trampad

[p. 372]

liepen, zonder iemand te zien. Als door een haag van genegen oogen en stilglimlachende monden gingen de beide koele kindertjes, die ieder vreemd waren. En met zich namen ze ál de vroolijke en teedere kleuren en de kruidigzachte bloemengeur en de jonge, zingende geluidjes.

De juffrouw was energiek opgesprongen. Ze stootte tegen den elleboog van den meneer, die tuk op eigen gemak, een slechten vloek mompelde, diep binnen in zijn kwajen mond. Maar omdat hij kon blijven zitten tot het eindpunt, deed hij geen enkel oog open en hij zag niets van al de lieflijkheid, die aan hem voorbij ging.

De juffrouw zette zich op het bankje, door de kinderen verlaten; ze stak haar hoofd buiten de tram en zag, hoe de hooggekraagde conducteur het kleine jongetje op straat tilde.

- Nou jongmensch, zei hij, je hebt ook niet te veel kleeren aan, vandaag. Ik wou, dat ik ook nog zoo achter op de tram kon staan. En nou ons zussie nog!

- Ik kan wel zelf, ontglipte die aan de groote handen.

- Dan zal ik u de blommen anreiken, jonge dame.

De kinderen liepen langs de stilstaande tram.

- Kijk, zei het meisje, die mevrouw zit op ónze plaats.

De juffrouw boog haar hoofd verder naar buiten en lachte. ‘Veel plezier bij Oma en Opa!’ riep ze tot de kinderen.

- Dank u, zei het meisje beleefd.... ‘Jìj ook....’ beval ze snel het jongetje.

Tjing.... tjing.... ging de tram.

En het jongetje, dat weer niets begrepen had noch verstaan, wuifde op goed geluk: ‘Dag mevrouw-van-de-tram.... goeie reis!’

De tram gleed om de bocht. De juffrouw trok haar hoofd naar binnen.

Een klein glimlachje bleef om de hoeken van haar mond.

Het is niet meer zóó drukkend, meende ze.... ten onrechte.