Droom en Daad. Jaargang 2

[p. 305]

Muzikale indrukken
door Loes van Itallie

MEISJES! ik ken jullie niet. Ik weet niet, of er onder jullie, lezeressen zijn, die intens muzikaal voelen. Ik bedoel hiermee niet, diegenen die muzieklessen hebben; die dagelijks onder protest (of uit eigen beweging) naar de piano gaan, en de hun opgegeven taak afspelen; ik bedoel er zelfs niet mee, die meisjes, die werkelijk plezier hebben in muziek, en het heerlijk vinden, nog eens een extra uurtje viool of piano te studeeren; ik bedoel met intens muzikaal: met toewijding genieten van werkelijk buitengewoon hoog staande muziek. Zooals ik Mevrouw Noordewier heb hooren zingen, op een avond, na een drukken werkdag, zoo hoort de getrouwe concertbezoeker het maar héél zelden.

Ik heb jullie al eens verteld, dat ik de muziekdilettant zoo benijd, omdat hij, zonder muziekwetenschap, zonder examen-training, zoo zuiver en innig-diep van muziek genieten kan. Wij muziek-studeerenden moeten veel naar concerten, om te vergelijken, om het goede van het slechte te leeren onderscheiden, veel musici te leeren kennen en een ruim overzicht te krijgen van de muziek-literatuur. En dan gebeurt het mij wel eens, dat ik met mijn gedachten afdwaal; dat ik te moe ben, om de klanken in mij op te nemen; dat ik teveel rompslomp in mijn hoofd heb, die ik eerst moet gaan rangschikken, wil ik er een goed overzicht van krijgen.

Op den avond, na den drukken werkdag, wilde ik alleen genieten.

Niet denken! zuiver en alleen de sereene sopraan van onze grootste Nederlandsche zangeres, Mevrouw Noordewier-Reddingius, in mij opnemen. En het is mij volkomen gelukt!

Daar verscheen de groote zangeres op het podium, statig als een vorstin, haar kostbaar en toch zoo eenvoudig kleed, op waardige wijze dragend; haar vriendelijke, moederlijke blik langs de rijen stoelen latende glijden, stond Mevrouw Noordewier te wachten, tot het volkomen stil zou zijn. En met haar componist, de Cantor der Thomaskirche, diep in hart en geest gezeteld, heeft ze ons weer opnieuw ontroerd.

Altijd weer, doet het mij leed, dat Bach, gestorven in 1750, nooit ge-

[p. 306]

weten heeft, dat hij zoo'n eminente vertolkster van zijne cantaten en sopraan-partijen in Oratorium en Passionen heeft gekregen. Misschien is het hem bekend? Wij weten het niet; maar, dit is zeker, na Mevrouw Noordewier zal het heel lang duren, voordat wij weer zoo'n schitterende Bach-vertolkster zullen krijgen.

Meisjes! wanneer jullie werkelijk intens muzikaal bent, ga dan deze zangeres nog hooren, nu ze nog in haar vollen bloei is. Mevrouw Noordewier heeft voor een zangeres al een hoogen leeftijd bereikt; wij zouden er op 55-jarigen leeftijd al lang het loodje bij hebben neergelegd. Mevrouw Noordewier straalt nog steeds, ja, zelfs wordt het nog iederen keer schitterender, voller, dieper, sereener. Het trof mij op 2den Paaschdag weer opnieuw, toen ik haar hoorde in de Mattheüs-Passion van Bach, gegeven in de St. Bavokerk te Haarlem. Toen Mevrouw Noordewier de bekende aria ‘Blute nur’ inzette, ging door mij een rilling.

Kwam het, omdat ik zoo heelemaal in het werk was, dat ik nu zoo innig voelde, wat deze woorden hier beteekenen?

‘Blute nur, du liebes Herz. Ach, ein Kind, das du erzogen. Das an deiner Brust gesogen, droht den Pfleger zu ermorden, denn es ist zur Schlange worden!’

Arme Jezus! die alles deed tot het welzijn der menschheid, Gij werd verraden en vermoord. Zoo voelde ik het, toen Mevrouw Noordewier deze woorden zong. - En later, bij de woorden: ‘Wiewohl mein Herz in Tränen schwimmt, dass Jesus von uns Abschied nimmt, Da macht mich doch sein Testament erfreut. Sein Fleisch und Blut, o Kostbarkeit, vermacht er mir in meine Hände. Wie er es auf der Welt mit dennen Seinen nicht böse können meinen, so liebt er sie bis an das Ende’. - Ich will dir mein Herze schenken, Senke dich mein Heil hinein. Ich will mich in dir versenken, ist dir gleich die Welt zu klein, so sollst du mir allein mehr als Welt und Himmel sein.’

Ik mag naar Jezus gaan, ik mag Hem alles toevertrouwen. Die prachtige, gewijde vroomheid, drong hier tot mij door en:

‘Er hat uns allen wohl getan. Den Blinden gab er das Gesicht, die Lahmen macht er gehend, er sagt' uns seines Vaters Wort, er trieb die Teufel fort; Betrübte hat er aufgericht; er nahm die Sünder auf und an,’ en dan die laatste regel: ‘Sonst hat mein Jesus nichts getan’. Gelijk een priester, die het kind den Heiligen Doop geeft, zoo klonken

[p. 307]

mij deze eenvoudige woorden tegen. Ik durf wel zeggen, dat ik dezen laatsten regel, het allerheerlijkste oogenblik van Mevrouw Noordewier gevonden heb.

Freule Repelaer van Driel maakte jullie opmerkzaam op de prachtige alt-aria's in dit werk; ik heb jullie den volledigen tekst der sopraanaria's gegeven, omdat ik - persoonlijk op dit oogenblik zoo intens - genoten heb van den zang van Mevrouw Noordewier. Het is een volkomen persoonlijke stemming geweest; het is een moment-opname, in de meest natuurlijke beteekenis van het woord geworden; een momentopname, die dadelijk weer is weggevloden, niets anders achterlatende, den een prachtige herinnering aan deze twee heerlijke muziek-uitvoeringen. En ik heb jullie willen doen meegenieten; meegenieten van deze zoo verrukkelijke mooie stem van onze grootste zangeres, van wie wij nog zoo ontzaggelijk veel kunnen leeren. Gaat haar nu hooren, nu Mevrouw Noordewier haar tournée begint. Let op het volkomen gave in haar stem, ieder toontje zit op zijn plaats, haar wil beheerscht alles. En dan te denken, dat Aaltje Reddingius op het conservatorium is aangenomen, met slechts twee goede tonen in haar stem. Ik meen dat het Messchaert is geweest, die gezegd heeft: ‘Er zit toch wel iets in die stem; ik wil het wel met haar probeeren.’

En alleen door enorm hard werken en studeeren, is Mevrouw Noordewier geworden, de zangeres, die ze nu is.

Een klein staaltje van buitengewoon groote energie en van het meest volmaakte willen-bereiken: Na afloop van een concert is Mevrouw Noordewier nog hard gaan studeeren aan liederen, die ze voor patiënten in een sanatorium zou voorzingen. Wij zouden gauw gezegd hebben: ‘Nou ja, die menschen nemen het niet zoo nauw; het zal toch wel gaan, zonder dat ik gestudeerd heb.’ Zij de eminente zangeres zegt: ‘Het komt er niet op aan, voor wie men zingt; het moet altijd volmaakt zijn.’ Laten wij die levensles in ons geheugen vastprenten, jonge lezeressen.

Een groot Duitsch sterrenkundige heeft zoo juist een nieuw ontdekte planeet naar Mevrouw Noordewier genoemd: ‘Aaltje’ prijkt aan den hemel. Is dit geen mooi symbool?