Droom en Daad. Jaargang 2

[p. 302]

Centrale vredesmeeting te Soesterberg
(2-5 Augustus)
door L.C. Pont

VOOR allen die deelnamen aan de Centrale Vredesmeeting te Soesterberg, zijn die dagen daar zeker wel het hoogtepunt geweest van de Internationale Vredesweek voor de Jeugd.

Het is niet mogelijk 'n kort verslag te geven van de lezingen en discussies die gehouden zijn. Om echter eenigszins te laten zien in welke richting onze gedachten gingen en naar aanleiding van welke onderwerpen gesproken werd, geef ik ze hier op.

‘Nationale Ontwapening’, door Prof. van Embden. (De uitvoeriger bespreking van de verschenen brochure over dit onderwerp van Prof. van Embden).

‘Esperanto, als factor ter voorkoming van oorlog’: door den heer A. Rutgers.

‘De Arbeidersbeweging als factor tot voorkoming van oorlog’: door den heer W. Drop.

‘De Volkenbond als factor ter voorkoming van oorlog’: door Prof. van Veen.

‘De Vrouwen-Vredes-be weging’: door Mevr. Ramondt-Hirschman.

‘Wat kan de jeugd doen voor de vrede en tegen den oorlog?’: door Prof. Heering.

‘Het Nederlandsche leger als factor ter voorkoming van oorlog’: door oud-Generaal Snijders.

De beteekenis van 't gezegde van Prof. van Embden: Nederland KAN zich niet in voldoende mate bewapenen, is ons duidelijk geworden.

‘Laten we de onmogelijkheid van voldoende bewapenen inzien en 't probeeren met ontwapening. Zoowel 't resultaat van bewapening als van ontwapening is voor ons onbekend,’ zoo zei Prof. van Embden. ‘Alleen al uit economische overwegingen is ontwapening te prefereeren, terwijl 't wantrouwen, noodzakelijk gevolg van bewapening, zal afnemen. Hierop moet ons streven gericht zijn, 'n ontwapenings-politiek

[p. 303]

te voeren, de publieke opinie in die richting te sturen, en hen te steunen in de regeering, die dit ontwapeningsplan voorstaan, om zoo te komen tot een meerderheid, waardoor de regeering wordt genoopt over te gaan tot ontwapening.’ (Lees: brochure Prof. van Embden).

Telkens weer kwam naar voren, hoe weinig we georiënteerd zijn ten opzichte van maatschappelijke problemen. Laten we toch trachten voldoende kennis te verwerven om ons een oordeel te vormen, dat naast onze zedelijke overtuiging genoeg kennis in heeft, om zich te kunnen argumenteeren. We leven in 'n maatschappij, zonder ons eenige rekenschap te geven wat deze samen-leving inhoudt, tot we zooals in 1914 voor 'n oorlog komen te staan, en de ‘oorlogsgeest’ zich stormender hand van ieder meester maakt. Hebben we reeds nu, terwijl de kans op oorlog niet klein is, onze houding bepaald, ons aaneengesloten tot een groote actie tegen den oorlog, dan zijn we beter tegen zoo'n oorlogsgeest gewapend als het tot een uitbarsting komt.

Hoe wij vrouwen en meisjes, moeten staan tegenover den oorlog was evenals de telkens herhaalde vraag van de jongens, een belangrijk punt in de besprekingen. Hier gold voor allen wat Prof. Heering voropstelde: ‘het mag niet langer, de ellende van een moderne oorlog, mag niet nog eens over de menschheid komen.’ 't Oorlogsbedrijf en alles wat daar aan voorbereiding mee annex is, moeten we zien als een ón-menschelijke uiting. We moeten daar tegenin, omdat wij jongeren moeten trachten, 't volgende geslacht 'n betere wereld na te laten, dan waarin we thans leven. Het oude moeten wij den rug toekeeren, om zelf nieuw te kunnen beginnen, ieder met eigen kracht, samen naar een doel. Men moet weten, dat de jongeren hier in 't land, mannen en vrouwen, niets daadwerkelijk zullen steunen, dat ook maar eenigszins met oorlog in verband staat, noch vóór noch tijdens den oorlog. Men moet voelen, dat wij de wil en de kracht hebben, ons met geheel onze persoon, te geven voor dien vrede, niet die door oorlogsbeslissing verkregen wordt, maar die voortkomt uit 't diepste van de menschelijke ziel.

We zullen van nu af, ons rekenschap moeten geven van de hedendaagsche toestanden, en wat daar de noodzakelijke gevolgen van zijn; telkens kwam op de conferentie de vraag op, is de oorlog wel iets anders dan 'n product van de mensch die de kapitalistische maatschappij deed ontstaan?

[p. 304]

't Wegwerken van alle grondoorzaken van den oorlog, wordt van ons gevraagd, niet alleen is hier onze taak op politiek, maar ook op sociaal en kerkelijk gebied. De geest moet veranderen, willen we komen tot een werkelijk zich kunnende noemen Christelijke samenleving.

Hier ligt zoowel de taak voor de mannen als voor de vrouwen, die elkander wederkeerig steunen moeten tot 't houden van hun overtuiging.

Voor ons vrouwen en meisjes, is ‘dienstplicht’ een even urgente vraag. Van ons immers wordt geëischt bij 't vertrek van de dienstplichtigen, de open gekomen maatschappelijke betrekkingen te vervullen, maar van ons zal 't voor 'n groot deel afhangen, hoe 't komende geslacht zal staan tegenover oorlog, de geest van 't gezin is van zoo beslissenden invloed voor ieder kind; en ook de invloed die van 't onderwijs uitgaat, is vormend voor allen.

Als we kunnen staan voor onze overtuiging, die vast in ons gegroeid is, dan moeten we deze uitdragen, waar we kunnen. De taak ons in dit opzicht gesteld is levenstaak, en hier naar moeten we handelen. De persoonlijke daad heeft hier de grootste waarde voor eigen leven en de gemeenschap.

't Is 'n onvoldoende weergave, van alles wat gesproken is tijdens de conferentiedagen; maar 'k hoop u een indruk te hebben kunnen geven, hoe daar geleefd is.

Op deze conferentie is tevens besloten een Centraal Comité te vormen: ‘Jongeren Vredes Actie’, om een ‘mobilisatie’ van de jeugd tegen den oorlog te organiseeren. Wil men zich hierbij aansluiten dan geve men zich op aan het Centrale adres Frans Halsstraat 12, Utrecht, waar men ook desgewenscht inlichtingen kan krijgen.