Dolle Mina

Een rebelse meid is een parel in de klassenstrijd

[p. 24]

[p. 25]

3
Het huidige huwelijk opium van het volk

Zoals er al uit vorige hoofdstukken is gebleken is ‘Dolle Mina’ niet de enige groep die zich bezighoudt met de emancipatie van de vrouw. Zowel in Nederland, als in andere landen hebben verschillende groepen zich bezig gehouden met de problemen die hiermee samenhangen: het probleem van de kreches, maar ook het zoeken naar andere levensvormen is ter sprake gekomen.

In dit hoofdstukje zullen wij ons met een aspekt van de man-vrouw relatie speciaal bezig houden: de funktie en de taken van het huwelijk in deze maatschappij.

De eis, die de maatschappij op het ogenblik aan de mens stelt, komt in het kort op het volgende neer: de mens moet zich met zo min mogelijk moeilijkheden, zo produktief mogelijk in de bestaande maatschappij inpassen, en mag dus haar grondslagen niet in gevaar brengen. Alle instellingen van de maatschappij waken als vanzelfsprekend over deze eis. Omdat het huwelijk als een van de belangrijkste instellingen wordt aangeduid en daarom zelfs de speciale bescherming van de grondwet geniet, moeten we de taken van het huwelijk nader bekijken. Het zo voor de hand liggende opvoeden van de kinderen is slechts een deelaspekt. Er zijn immers genoeg kinderloze huwelijken die beslist niet als zinloos gelden. Men zegt dat het huwelijk, ondanks alle moeilijkheden die het kan geven, een toevluchtsoord is. Een van de weinige plaatsen in deze maatschappij waar men nog geluk en vreugde kan vinden. Maar als men beweert alleen geluk en vrede in het huwelijk te vinden houdt dit in dat op andere plaatsen dit geluk niet mogelijk is. Geluk en vrede in het huwelijk tegenover haat, onrust, wantrouwen, en prestatiedwang in de wereld van de arbeid, de wereld van het openbare leven. En deze maatschappij maakt het door haar onherbergzaamheid de enkeling bijna onmogelijk het aanbod af te slaan om met z'n tweeën op basis van sexuele aantrekkelijkheid een wettelijk toevluchtsoord van menselijkheid te stichten. Ook economisch is het huwelijk de basis-organisatievorm van deze maat-

[p. 26]

schappij: de man verdient het geld voor het hele gezin, de vrouw oefent gedwongen het beroep van huisvrouw uit, het koken van het eten, de opvoeding van de kinderen, de verzorging van het gezin en het schoonmaken van het huis. Zo wordt het de enkeling en vooral de vrouw ook economisch onmogelijk gemaakt het huwelijk af te wijzen. De staat weigert namelijk kollektieve voorzieningen te treffen (restaurants tegen kostprijs, gratis wasserijen, kreches en schoonmaakdiensten).

Zo zien we dat het huwelijk als een waarborg op geluk en als een waarborg op economische geborgenheid beschouwd wordt. Nu wordt het ook duidelijk waarom het huwelijk, dat door de verdedigers ervan als een vrijwillige keuze van twee partners wordt afgeschilderd beschermd moet worden door wetten en door de moraal.

De hoop, dat men het ware geluk zal vinden en de ontgoocheling in de praktijk maakt dat de mensen steeds meer voelen dat bepaalde dingen die ze graag willen verwezenlijken op de een of andere manier niet mogelijk zijn. Het gebied waar het privé-(gevoels)leven zich afspeelt wordt helemaal beperkt tot het huwelijk. Maar de mooie dromen van met z'n tweeën een gezin vormen en het nu eens helemaal anders te doen dan vroeger mislukken steeds weer, door de dagelijkse sleur van het leven waar men blijkbaar niet aan kan ontkomen. Daar men de oplossing van persoonlijke problemen in het huwelijk zelf zoekt en niet bedenkt dat de maatschappij erom heen wel eens grotere invloed op je leven kan hebben dan het huwelijk, mislukt het steeds weer om het anders en beter te doen. Toch blijven de partners nadat ze vaak tot de ontgoocheling zijn gekomen dat hun huwelijk ‘mislukt’ is meestal bij elkaar. Ze zeggen meestal dat het voor de kinderen is, en bedenken daarbij niet, dat het misschien voor de kinderen beter is bij de vader of de moeder te blijven dan in een sfeer van een slecht huwelijk te leven. Laten we daarom proberen na te gaan wat de mens die de grote sprong maakt om te scheiden allemaal moet doormaken. Meestal blijven de kinderen bij de moeder omdat verondersteld wordt dat dit wel het beste zal zijn. Eerst heeft vooral de vrouw dan de moeilijkheid weer een baan te vinden. Doordat ze meestal minder heeft geleerd dan haar man zal ze ook een minder inkomen krijgen. Heeft ze het probleem van de baan eenmaal opgelost dan beginnen de echte problemen pas, namelijk kreches voor de kinderen en het opvangen van schoolgaande kinderen. Al deze moeilijkheden maken de ‘vrije’ beslissing om to scheiden wel erg moeilijk.

Nu zullen velen zeggen: ‘maar wat hier gezegd wordt is voor het grootste deel al achterhaald. De normen worden toch steeds vrijer en men spreekt zelfs van een sexuele revolutie.’ De vraag is echter: heeft deze sexuele (schijn) revolutie werkelijk bijge-

[p. 27]

dragen tot de bevrijding van de mensen en zijn we al op de goede weg? Laten we eens nagaan wat er in werkelijkheid gebeurd is. Een heleboel taboes zijn inderdaad min of meer verdwenen. Er mag meer bloot in boek, plaat en op de film, ook begint het zgn. voorechtelijk geslachtsverkeer terrein te winnen. Maar dit alles heeft niet meer kans op sexueel geluk gebracht. Niet alleen ontbreekt net als vroeger elke vorm van erotische kultuur in het openbare lever, ook de sexualiteit van de enkeling laat de oude vormen van verminking zien. De vrouw is nog steeds een sexpop (denk aan de reclame) de man moet nog steeds de grote potente beschermer zijn (James Bond). De opheffing van verschillende sexuele taboes wordt niet aangewend om het geluk van de mens te vergroten, maar eerder om de konsumptie nog meer te verhogen. (Denk aan de vele produkten die er op de markt worden gebracht om het lichaam ‘aantrekkelijk’ te maken). Zo houdt men de mensen voor dat als ze maar eenmaal dit of dat geurtje of zeepje gebruiken, ze hun kans verhogen het ware geluk te vinden en wordt het steeds moeilijker voor hen de ware oorzaak van hun ongeluk te ontdekken. (Koop deze auto, met mooie vrouw op de folder en ook u mijnheer zult een ‘mooie’ vrouw kunnen krijgen die u gelukkig maakt). Samengevat: Onze maatschappij heeft mensen nodig, die zich min of meer persoonlijk verantwoordelijk voelen voor hun geluk. Die bij mislukking en frustratie van hun leven dit aan zichzelf zullen wijten. Zo wordt de mens misleid en door een schijnsexuele vrijheid voorgehouden, dat als het hem nu nog niet lukt gelukkig te zijn het echt wel aan hemzelf zal liggen.

[p. 28]

mini enquête

Freule Wttewaal van Stoetwegen (69)

kamerlid CHU

Vrouwen zijn wel gelijkwaardig aan de man, maar niet altijd gelijk. Vrouwen krijgen kinderen, waardoor ze gebonden raken. Kreches helpen niet altijd, want veel vrouwen willen zelf hun kinderen opvoeden. Dan raken ze achterop. Ik zeg ook vaak, zorg dat je overal belangstelling voor blijft hebben, lees de kranten, anders raak je uit het maatschappelijk leven. Ik ben niet getrouwd en kan volledig aan het maatschappelijk leven deelnemen. Als je geen minderwaardigheidscomplex hebt kan een vrouw zich tegenwoordig net zo ontplooien als een man. Het is niet meer zo als vroeger toen er minachting voor een ongetrouwde vrouw bestond. In de gemeenschap van de Kamer word ik beslist niet minder geacht dan wie dan ook. Om Dolle Mina moet ik wel eens lachen. Het zijn schattige, jonge meisjes. Die Dolle Mina-explosie vind ik merkwaardig. Natuurlijk moeten de taken beter verdeeld worden, maar ik ken verschillende burgemeesters die met een schortje voor helpen afwassen, omdat er geen personeel meer te krijgen is. Hoewel minder dan vroeger, krijg ik nog wel eens brieven met als aanhef ‘Geachte Heren’. Die stuur ik terug met de aantekening dat ik geen geachte heer ben. Te weinig vrouwen doen mee aan het politieke leven, omdat zij bang zijn dan niet meer bij de mannen getapt to zijn.

Henriëtte van der Meer (48)

werkster

Er is wel maatschappelijk verschil tussen mannen en vrouwen, maar ik merk het bij m'n eigen niet. Ik heb een vlotte omgang, onze generatie heeft zich wel aangepast. Vooral bij de oudere generatie zijn de vrouwen ondergeschikt: ‘Ik moet gauw weg, want de baas komt thuis.’

Dolle Mina is niet zo gek. Soms doen ze het wel een beetje overdreven. Mannen zullen altijd wel anders blijven. Vrouwen hebben een lichamelijk gevoel voor kinderen. Door zijn hormonen is de aard van een man anders. Dolle Mina wil graag gelijkschakeling, maar de hoffelijkheid moet niet één worden. Je gaat een man niet mee uit vragen, dat kan niet.