Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 155

[p. 759]

[2010/5]

Beste lezers,

Is deze aflevering van DW B een ‘State of the art van de jonge fotografie in België’? Samensteller Inge Henneman geeft op die vraag een genuanceerd antwoord. In elk geval geeft ze helder zes routes aan die we in het steeds veranderende landschap van de hedendaagse fotografie kunnen verkennen.

Deze aflevering is het culminatiepunt van een jarenlange samenwerking tussen het FotoMuseum Provincie Antwerpen en DW B. In 2006, 2008, 2009 en 2010 selecteerde Inge Henneman, curator in residence, in totaal 18 getalenteerde jonge fotografen uit, of werkzaam in, België. De meeste van die fotografen worden nu met nieuw werk gepubliceerd, en aangevuld met enkele onmisbare namen, in een vormgeving van Luc Derycke en Inge Henneman.

Het werk in deze aflevering van DW B vormt van 9 februari tot 24 april 2011 ook de basis voor een tentoonstelling in het Antwerpse FotoMuseum.

Behalve de uitvoerige inleiding van Henneman publiceren we ook een essay van Péter Nádas, Hongaars topauteur, zelf fotograaf en schrijver van De prachtige geschiedenis van de fotografie (1999). Het essay werd speciaal voor DW B geschreven en vertaald. Volgens Nádas dient de fotograaf zich niet bezig te houden met objecten en thema's, maar met het licht. Niet de uitbeeldbare materiële wereld is belangrijk, maar het besloten beeldende vermogen van het licht. Fotografen belichten ‘op het moment dat het beeld op hun hersenstam verscheen’, niet ervoor, niet erna, wel ‘op het heilige moment’. De juiste fractie van een seconde mogen ze niet mislopen. Al hun pijn en vreugde, al wat ze doen in hun donkere kamer, hun laboratorium, staat op het beeld.

Het is boeiend om na te gaan hoe Inge Henneman en Péter Nádas van mening verschillen. Het gaat om een confrontatie met als opposities: ana-

[p. 760]

loog/digitaal; zuiver/onzuiver; echt/net echt; uniciteit/montage; registreren/uitvinden; af/onaf; statisch/dynamisch; autonoom/contextueel. Het tweede lid van elke tegenstelling vertegenwoordigt de visie van Inge Henneman.

Maar misschien hebben Péter Nádas en Inge Henneman ook iets gemeenschappelijk. Iets waar Peter Sloterdijk ons in Sferen op wijst. De globes bieden geen bescherming meer, zodra de mens beseft dat volken, rijken, kerken, moderne nationale staten, de welvaartsstaat, de wereldmarkt, de media, dat ‘al deze grootschalige projecten in tijden van schaalloosheid streven naar nabootsing van de onmogelijk geworden imaginaire sferenveiligheid’. Ook de cybernetische globalisering is slechts een ‘buiten’ waaraan geen ‘binnen’ beantwoordt. De postmoderne mens moet in een verschuimende wereld zelf sferen creëren, bezielde geluksruimtes, waar intimiteit heerst. Schuim is een onbeheersbare structuur. Afzonderlijke individuen voelen zich dan onbehuisd in een wereld zonder alomvattende zingeving en schrompelen ineen tot depressieve, passieve, sfeerzwakke eenzaten. Maar de opdracht tot persoonlijke, ludieke creatie kan ook baden in een sfeer van lichtheid, beweeglijkheid en vrijheid. De exclusieve aandacht voor de dictatoriale tijd wordt vervangen door een poging om kleine ruimtes te scheppen waarin het goed is om te bestaan. In die microsferen is een intieme resonantie mogelijk met de Andere, wat Sloterdijk ‘de hoofdwet van de intersubjectiviteit’ noemt, de betovering van de mens door de mens. Die betovering vind ik zowel bij Péter Nádas als bij Inge Henneman terug. En in de microsfeer van elke foto in dit nummer.

Er is ook ander nieuws: Sven Vitse treedt vanuit de redactieraad toe tot de kernredactie. Sofie Gielis maakt (wegens acuut tijdsgebrek) de omgekeerde beweging.

Hugo Bousset