Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 153

[p. 604]

Saskia de Coster & Alfred Schaffer
Flight 000

I. De werkloze lichamen

Wij zwijgen.

En daar gebeurt het. Het verbaast ons niet. Niets verbaast ons, wij wachten erop. Op niets.

Hij stapt de straat in, met een wolk van lawaai boven zijn hoofd. Zodra hij verschijnt, komen de mensen uit hun huizen. Ze geven hem geld.

Achter hun muren zaten de mensen al op hem te wachten. De man trekt metalen klanken uit de twee snaren van zijn gitaar. De hoogste wolken springen verschrikt op, een stukje hoger de hemel in. De man verzamelt zijn afkoopsom. Hij laat zich betalen om te verdwijnen. Dat is zijn beroep.

Zijn snaren als zebrapadstrepen voor de wandelende tak op de pyjama van de man die na de oorlog kaalgeschoren de stad weer binnenkwam. Hij helpt ons allemaal, mama's kleine helper.

De vraag is of onze eeuwig brandende sigaret nog gloeit. Trek eraan.

Rook moet door ons systeem gaan. Wij moeten de mist in gaan.

En opstijgen.

We laten de man vanaf deze hoogte vallen, onbruikbaar personage.

Nu is hij gebroken. En dus volstrekt onbruikbaar. Hij is net zijn gitaar.

Nu schuren wielen de straat schoon. Veiligheidsgordels aan.

Nu loopt er amper volk over de straten. Daar loopt een huisvrouw, op zoek naar haar leiband. Buckle up.

Wij vluchten naar binnen.

We gaan opstijgen.

Iedereen mee de straaljager in. Iedereen.

Wij dekken de schroeivlekken af, gooien lakens over de vragen. De jongens die wij niet kennen, laten wij op de straat staan. Wij wachten bijvoorbeeld net zo lang tot zij hun nagels lakken of in een cake gebakken zitten. Wij voegen geen waardes of rodebietensap toe voor smaak of kleur. Wij kijken.

[p. 605]

Politiek voor beginners

Je staat te glunderen, alsof je al gewonnen hebt. Of wil je de
menukaart zien? Lieveling, er trok vandaag een optocht door
de straat, er was confetti, er waren voorzorgsmaatregelen, er
was genoeg voor iedereen. De dag stond bol van nijverheid.

Dit is geen gezeur, dit is de kolder in m'n kop, secondewerk.
En dit hier liep ik in de oorlog op, ik was een scherpschutter,
ik schoot met scherp, waande mij een voorvader, mijn bleke
snufferd in alle soorten en maten. Zo ging dat in die tijd van

voor de nieuwsberichten, wie niet deugde kon bij het grofvuil.
Ik moest tot inkeer komen, kwam tot inkeer en toen wilde ik
naar huis - tussen de flats laat jij je hondje uit. Het kinderspel,

de graffiti, het gekef, alles in nostalgisch zwart en wit. Luister,
brult de meester. Eendracht, klaagt de meester. Wie de schoen
past, begint de meester. Maar wat het ook was, het is verleden.

[p. 606]

II. Herstel de lichamen

Als u een antwoord heeft op de vraag wiewatwaarwanneerwaarom, of alleen een woord om de honden mee uit hun hok te jagen, om de stok van onder slapende kippenpoten te trekken, om de robot mee te beledigen, dan mag u ons dat laten weten. Via welke kanalen dan ook. Niet sms'en voor elf uur want dan zijn we nog niet geland.

Ons aantal woorden is beperkt, maar terwijl wij nu toch naar deze letterwolken kijken, willen wij het verhaal van Ami even laten waaien in de hoge wind.

Ami. Een lichaam dat niet in de maat van het leven heeft leren klappen. Het heeft de sommen niet doen kloppen, de handen op de eerste rij niet doen klappen, het heeft met rodebietenkop tien meter voor de moeder uit gelopen, het heeft zich als een origamizwaan laten plooien en openen.

Kom, over deze bergtop hebben we een beter zicht op het openstaande lijfje.

We glijden verder.

Ami. Sommigen beweerden dat ze het ver ging schoppen, wel tot in de hoofdstad. Ami was op school een toptalent als het op ver schoppen aankwam. Op dit moment schopt zij wild om zich heen in een hotelkamer. Haar lichaam moet bewegen.

Schop erop.

Ze spuit haar aders vol tot haar lichaam barst en lekken vertoont aan de voeten. Haar balletschoentjes druipen van het bloed.

Ah nee. De straaljager doorboort de oren. De voeten trappen elkaar plat. De linker de rechter. Een lichaampje verfrommeld door voetzolen, zo plat als een blad.

Oorlog zal er altijd zijn, Ami. In jou of buiten jou.

Er zijn nog andere redenen tot klagen. Bijvoorbeeld over het feit dat wij wel naar een lichaam kunnen kijken maar het niet kunnen lezen als een computerscherm. Wij kunnen niet lezen welk virus erin huist.

Wat is er nu mis met het platgetrapte meisje? We zullen de woorden uit de tube van dat lijfje moeten trappen. Maar nu excuseren we ons even

[p. 607]

want wij moeten de man bellen die dromen herstelt. Wij bellen in volle vlucht. Dat wordt roepen en veel betalen.

De man die dromen herstelt zit op zijn stoel en droomt een vervolg en een einde aan onderbroken of ongedroomde dromen. In de droom van het moment ben je een avocado aan een boom, en een rijmwoord dat onder grote druk staat, elders een staart die de weg kwijt is.

[p. 608]

Een huis vol visite

Het is een week voor de verkiezingen, het paasvuur knettert
door Europa. Alles is te censureren, rubriceren, reduceren.
Als dit zou rijmen dan was het waar, ik zweer bij deze stand
van zaken. Verbijstering alom. Veel hoge druk, veel lage druk.

Je opereert lichtvoetig, doeltreffend, 's ochtends zogenaamd
een prutser, jong van geest, na zonsondergang een oplichter,
zo een die mij een boze brief bij kaarslicht schrijft, gejaagd,
daar vangt alweer een etmaal aan, te beginnen in het westen,

dan schroeit de zon je twijfels weg. Met een fotografisch oog
kun je alles wel heilig verklaren, maar het moet vooral gezellig
blijven, ik moet vooral eens proeven van je zelfgebakken cake

en ik moet vooral niet denken dat dit alles is of dacht ik dat
je gek was of zo. Sorry, je hebt een zware nacht gehad, je staart
zit je behoorlijk in de weg. Tot hilariteit van de aanwezigen.

[p. 609]

III. Straaljager gaat door lichaam

Wij kijken door het raam van het vliegtuig door het raam van het huis. Hans stapt het huis binnen. In het huis is bezoek. Zijn dochter is van de andere kant van de wereld gekomen. Zij woont in een land waar vrouwen hun mond niet mogen opendoen tenzij om vliegen te vangen met de suiker tussen hun tanden. Op haar arm draagt zij haar twee zelfgemaakte kinderen.

Zoals wij zien heeft deze man de leeftijd nog niet bereikt om tegen hem te zeggen: genoeg, buiten, van deze bol. Dat zegt hij zelf wel en als hij het zegt, wijst hij naar het kader van het raam en bedoelt hij: buiten, waar de fietspaden en mijnenvelden en landingsbanen wachten.

Dat doet Hans: fietsen, kilometers veroveren. Hij is zijn eigen oorlogstankje. Zijn handen op zijn oren. De vlucht naar voren.

Nu er geen oorlog is, maakt hij die zelf. Hans heeft een grote schotwonde in zijn lijf. Honger loopt door zijn lichaam. Staat hij op, dan gaat die honger naast hem aan tafel zitten en denkt aan havermout en chocokoeken. Bij het middageten denkt hij aan risotto en steak tartaar. Tegen de avond kruipt iets uit hem en steekt hem op de fiets voorbij.

Altijd scheurt de honger hem vanbinnen open. Hij wil het zo. Anders komt hij niet vooruit. Anders stuwt niets hem voort.

Hij is een hond die uitgelaten wordt. Door zichzelf. Hij mag buiten.

Moet buiten. Angst die aan zijn ketting rukt.

Hans zit op zijn fiets van drie gram en drieduizend euro. Even weg van de zelfgemaakte vleesbollen in zijn huis. Wij vliegen hem tegemoet. Recht op hem af. Wij vliegen zo snel en zo rechtdoor dat we dwars door hem gaan.

Buckle up, Hans.

Hans aan flarden.

Wat goed dat we hier zijn waar het mooi was voor Hans er was. We vliegen dwars door Hans heen. Weg.

[p. 610]

Amen

Je knippert met je ogen, maar er is niets te zien. Het was een katerige nacht, een katerig ontwaken. Af en toe stond je op voor een plas, een blik over de velden, het tentenkamp, de lichtgevende pinksterbloemen - met die ogen van je kun je ongelofelijk ver kijken.

Je verkeert in vruchtbare staat, als in een roes, we zouden eens een keertje rustig moeten bijpraten. Niet dat je alles bent vergeten, maar je bezit het geluk van de overlevende, zie het als een vermomming. Pal voor je deur bivakkeert immers sinds een dag of twee een levensechte collectant. Vastberaden, als een straatmuzikant in een opgebroken straat. Rammelend met zijn collectebus vermoedt hij je aanwezigheid. Zul je net zien dat je op de wc zat toen hij aanbelde - ‘1 × bellen’ staat er naast je achternaam. Zijn uithoudingsvermogen moet een valstrik zijn, een folder sterkt zijn overtuigingskracht. Dat men óf van tafel wil, óf van de honger sterft. En dan die stank boven de rijstvelden meneer, echt alles is te kweken, wist u dat, net als in die goeie ouwe tijd, hopelijk hebt u een fijne vakantie gehad.

Achter zijn rug komt stapsgewijs de wereld in beweging, op weg naar school, het werk, de dichtstbijzijnde waterput, het stemlokaal.

‘Kunt u zich dat voorstellen?’ En je trapt er toch weer in. Het vervallen schuurtje, bij de schouders doorgezakt, de mislukte oogst, de modderige landwegen, bomen als luciferhoutjes, huizen als bouwpakketjes, nee, het is daar inderdaad geen doen, uren zonder eten of drinken en zie dan maar eens je hoofd rechtop te houden, een lichaam drijft in je herinnering voorbij, zwartgeblakerd en gezwollen door het verstrijken van een x aantal dagen.

De barbecuelucht hangt nog in de binnentuinen, of is het ochtendnevel, en dan scheert er een straaljager over en dan scheert er nog een over en dan nog een, je steekt je vinger in de lucht en helpt je vrolijkheid geduldig overeind: ongetwijfeld staat je trouwe collectant intussen uit pure verveling je voorgevel te verfilmen, je antieke weelde, niet door wat dan ook gehinderd, onderhand is hij je liever kwijt dan rijk.

[p. 611]

Het is hier ook zo dichtbevolkt, ringwegen sluiten ons in, evenals kanalen, industrieën. Maar iemand moet het vuile werk opknappen, dat is het probleem. Dat je geen smoesjes meer voorhanden hebt. Dat je jezelf alleen van binnenuit kunt horen. Door al dat water in je oren.

Gelukkig is dit maar een gedicht, ter meerdere glorie.

Eén keer aanbellen, het stond er echt.

En toen begon het opnieuw dagenlang keihard te regenen.

[p. 612]

Dan Perjovschi, drawing, variable dimension, 2003-2008. Courtesy of the artist.