Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 139

[p. 479]

Stefaan van den Bremt
Gedichten

Verschijning

Was zij een Memlinc, of een Jan van Eyck?
Hoe ik over mijn krant ook naar haar gluurde,
ik was al bang dat zij niet Langer duurde
dan het busritje Brussel Jezus-Eik.

Zij zat als een Madonna binnen handbereik
te zwijgen. Hij die deze bus bestuurde,
een Turk die Memlinc of Van Eyck inhuurde,
stopte. En zij rees op en nam de wijk.

Zij ging met waste tred buiten de perken
van plaats en tijd. Ik was de Primitief
en vond nog niet de juiste perspectief
om haar te vatten. Wel kon ik opmerken
dat waar zij uitstapte het wijkpunt was.
Zij liet een lege lijst, waarover gras.

[p. 480]

De nachtwacht

Een klad kcal licht verloor zich in het donker
waarvan het einde zoek is voor het oog -
en in de kring waarin het zich bewoog
wierp ik mijn schaduw. Als een kale jonker
barstte dat licht uit in het aardedonker
en stootte zich aan mij, want ook ik toog
op weg naar duisternis die mij aanzoog
als een planeet vol uitgeblust geflonker.

Dat patserige licht kwam er niet achter
en paste liever voor het donker. Wachter,
dat was ik, van de nacht. En wat was hij?
Een afgestorven dag. Hij rustte zachter
dan ik, die nog in dit dood taalgetij
moet waken, spraak en schrift voorbij.

[p. 481]

De Waanzin van Hugo van der Goes
(Drieluik voor de Portinari, middenpaneel)

De bloemen die de engelenschaar zong
- bloedrode lelie en spierwitte iris,
nachtblauwe akelei - verraden lyrisch
de storm die hij in strakke vormen dwong.

Ons is een schilderij geboren; het bedong
dat Van der Goes nog onder ons en hier is
terwijl de lelie bloedt, terwijl de iris
wijkt waar de akelei de nacht ontsprong.

De herders zien dat niet: zij zien het kind
dat is geboren als zij, ziende blind.
Aileen de engelen weten van bloemen
en kunnen ze uitzingen en benoemen.
Bloemen en waanzin ziin elkaar gewaagd.
Het zijn visioenen waar gezang door vlaagt.

[p. 482]

Juffertje in het groen
(drieluik voor de portinari, zijpaneel)

't Smaragdgroen juffertje knielt peinzend naast
haar moeder neer. Tussen hen tweeën in
wordt een gedrocht de kop geplet, dat aast
op wat in haar omgaat. Een tegenzin
komt op om alles wat men haar inblaast,
om alles wat men haar op het hart bindt,
om het gedrocht in haar dat haar verdwaast;
gelukkig is er het verlossend kind.

Gelukkig waken twee heilige vrouwen.
Zij houdt haar handen samen, maar gevouwen
zijn ze niet meer. Haar gedachten zijn elders.
Die schilder geeft to denken. En zijn herders!
't Smaragdgroen juffertje vindt hen zo boers,
zo anders dan haar wader en haar broers.

[p. 483]

Pijper en trommelaar

De pijper pijpt, de schilder loenst
en slaat de trom, maar zonder vuur. Er
zijn Turken in het land, het gonst
daarginds van krijgsrumoer (ik tour er
naar, uit het blikveld van Dürer).
De Turk is dapper, maar het koenst
de Duitser, fluistert een Walküre.

Zie de trom slaan met Duitse slag!
De pijper pijpt, ook hij blijft koel.
Ik vraag me af wat Dürer zag
die met zijn rug naar het gewoel
de trommel roert. Uit één ooghoek
ontwijkt hij mij: breekt daar de dag
van Woede aan, buiten dit doek?

[p. 484]

Allegorie, naar Bruegel

Zo dul is zij nog niet, die griet
die plundert wat zij krijgen kan:
de wereld. Zie haar hand- en spandienst
aan de krijgsheer die het niet
alleen aankan. Zijn machtsgebied
is haar te klein, 't vijfeeuwenplan
eindigt in Auschwitz. Ratel dan
en klepper als een stuk verdriet:
nog rukt zij verder op, full speed,
naar Sarajevo, wijf met man
en macht, met pan en zwaard. Zij ziedt
- maar niet van woede, want haar gram
haalt zij in koelen bloede, schiet
op, haalt in wat nu geschiedt.