Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 131

[p. 321]

[1986/5]

Christine D'haen
Gedichten

L'atelier du peintre

Gustave Courbet, 1855

Achter hem rechts de naakte zich dekkende vrouw - de Waarheid? -
zwaar, met diepe lende en rondende bil,
neergevallen geplooide kleerwrong.
Vóór hem een knaap die opkijkt, een spelende kat.
Boven de vrouw: la luna
medaillon met het profiel van de geliefde.

In 't midden de schilder, welgezind,
die in de langwerpige zaal, het ouderhuis in Ornans,
een landschap zet met rotsen en lucht.

Links, achter de ezel, ‘die leven van dood’ (scripsit pictor):
religie, verouderde staatsstrijd, de jager,
de stroper, de maaier, begoochelaars, de handelaar in lompen,
de arbeidersvrouw en de werkloze werkman,
doodgraver en doodskop, de krant, het Ierse wijf
dat het kind zoogt voor de dood,
de ledepop (gekruisigde Christus),
die dood geven of dood ondergaan.

Rechts de levende krachten:
de musicus en de mecenas,
die het nieuwe denkt - voor het welzijn van het volk
en die het doen, de vrienden,
de minnaars (de zuster) aan 't lichtende raam,
burgers die kunst verkoopbaar maken, met schitterende sjaal,
het kind dat liggende tekent (zijn zoontje),
de criticus-dichter leest.

[p. 322]

 

Drieënhalve meter op bijna zes.

 

Het doek van samengenaaid grof linnen,

 

de grondlaag ijzerhoudende aarde geplet in olie,

 

met mes, of met brede, soepele borstel

 

dunne verf, warme en donkere tonen.

 

 

 

Alle betekenis vaag

 

(ook vroeg men 't hem niet),

 

alles verzonken in droom.

 

Anders te lezen, hermetisch: de loge,

 

Zon, Maan, hun alchemistisch kind?

 

 

 

Tegen l'Apothéose d'Homère van Ingres,

 

maar hommage aan zichzelf vol humor

 

bleef het doek een kwarteeuw opgerold liggen,

 

toen werd het decor voor een amateurstheater.

 

 

 

En Vermeer?

 

Til

 

't onprijsbaar Perzisch kleed, hij

 

geeft dat ene meisje leven,

 

Faam of Muze.

 

Maar ook hem was men vergeten.

[p. 323]

Bureau de coton à la Nouvelle-Orléans

E. Degas, 1873.
Quand il se met à fignoler, son dessin devient faible et pitoyable.
E. Zola

Zij doen
niets dan dit: cijferen, beschrijven
wegen, overwegen
in het kantoor (teerbeige, teerblauw, teergroen)
de matheid de blankte de veerkracht
klaarte-uitstralende koopwaar
hun buit, de kroezigste vacht van
katoen
terzijde als gespreid op een baar,
zij eromheen
bestuderen haar koers aan de beurs, taxeren
veertien meest donkergeklede heren (maar
de hemdsmouw is wit)
in verborgen orde met schijnbare willekeur -
één bevoelt tussen twee duimen, half in een sluimer
een toefje van haar.