Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 119

[p. 681]

Werner Pauwels / Vandaag

Op de hoek woont Goublomme. Pros. Boer op rust. Snikhete meimaanden. Twee wereldoorlogen. Melkpoeder. Margarine. Confituur in potjes. Bananen. Appelsienen. Schommelende varkensprijzen. Vertegenwoordigers van Bayer-Gorsac. Verkeerd geboren kalveren. Een woeste stier. Een gekipte wagen. De bliksem in zijn boomgaard. Getrouwde kinderen. Een dode vrouw. De bliksem in zijn televisiepost. De stopzetting van zijn bedrijf. Hij heeft het allemaal meegemaakt en is nu in zijn zesenzeventigste. Soms pompt hij water midden op zijn erf. Meestal zit hij voor zijn ijzeren hekken tegen een betonnen verlichtingspaal. Zijn benen en zijn blote voeten liggen een eind op de geasfalteerde weg. Voor auto's is hij niet beducht en 's winters wacht hij binnen bij zijn kachel tot het weer beter wordt. Sedert de dood van Ida zijn de luiken voor de ramen langs de straatkant niet meer open geweest. De witte verf is grijs geworden en zijn zwart hekken ros. Een paar kippen, een Engels haantje en een geit heeft hij overgehouden. Het dak van de stal is doorgezakt. Dan hebben ze een pleintje gemaakt rechtover zijn hekken. Ze hebben het met rode kiezel bezaaid. Ze hebben er een paar plastieken banken neergezet en een paar cementen bloembakken vol geraniums in een nogal moderne rationele vormgeving. Twee publiciteitspanelen vangen de wind. Een met Bastos-filter en een ander met St.-Michel de sigaret voor de kenner. Een dozijn boompjes zo dun als wissen zomen het geheel af en doen de bewoners geloven dat grote bomen nog altijd jongen. Mensen hopen op de jeugd. Toen zijn een paar vreemde snuiters komen opdagen. Zij hebben zich een dag onledig gehouden met houten paaltjes te slaan in de vorm van een gelijkbenige driehoek. Dertig centimeter van elkaar en vlak voor het hekken van Goublomme. Maar ook achter zijn boomgaard op een weide en in het bos. De snuiters hebben zich nog een dag onledig gehouden met het in het knalgeel verven van al de drieledige paalgroepjes. Daags nadien hebben ze er met zwarte verf letters en cijfers op geschilderd. Ten slotte hebben ze zich nog verscheidene dagen onledig gehouden met speurwerk aan de hand van optische instrumenten op een driepikkel. De politieke oppositiepartij heeft de burgemeester zwart gemaakt, de bevolking opgehitst en meetings + protestmarsen aangekon-

[p. 682]

digd. Op dat moment heeft madam Willekens bij de beenhouwer gezegd dat zij welgevaren is met de verkoop van een hoekje van haar moestuin. Madam Willekens is weduwe en de man waar zij mee samenwoont is weduwnaar. Zij trekt het pensioen van haar echtgenoot-zaliger en haar bijzit was stadsambtenaar. Dus trouwen zij niet en zij hebben het goed: zij wonen in een boterkleurige bungalow met een chocoladekleurige garagepoort en veelkleurige bloemen in de tuin. Bovendien zullen zij zich met het geld van het verkochte driehoekje moestuin een kleurentelevisietoestel aanschaffen. Vandaag meteen. De uit te voeren werken werden even uitgesteld zoals alle oorlogsverklaringen altijd worden uitgesteld. Maar uiteindelijk is het stalen monster toch komen opdagen: een genaamde Caterpillar op Dunlopbanden is langs het hekken van Goublomme binnengereden, langs zijn blote voeten, vlak langs de gele paaltjes, dwarsdoor zijn schuur, een paar oude fruitbomen, de haag, over de weide tot aan het bos. Daar heeft Caterpillar rechtsomkeert gemaakt om het tracé nog eens over te doen. Meteen heeft hij dat hoekje moestuin van Madam Willekens ook maar van de kaart geveegd. De eiken van het bos waren hem te sterk. De burgemeester werd nogeens zwart gemaakt. De meeting en de protestmars werden niet verboden en toen kwamen de naamgenoten van een minister op de proppen met door krachtige motoren aangedreven boomzagen op de rug. Het duurde niet lang, maar het maakte een verschrikkelijk lawaai. Bijna gelijktijdig en vrijwel geruisloos werden naast de bungalow de plakkaten Te koop Zich wenden van de verkavelde weide genomen. Zij werden in het vuile zog van de bulldozer geworpen. De burgemeester zegt dat alles weer netjes in orde komt wanneer eenmaal de schuine bermen van de hoger gelegen autoweg met graszoden zullen begroeid zijn. De mensen geloven het nauwelijks. De konijnen zijn overtuigd. Zij blijven. Zij eten hun groente op nog talrijke verspreide plaatsen waar het groeit. In de tuin van Madam Willekens onder meer. Boer Goublomme is inmiddels zonder schijthokje gevallen. Caterpillar heeft ook dat weggereden. Maar schijten doet hij nog wel dagelijks één keer. Want hij blijft getaand gezond. Blootsvoets. De benen op de weg. Mijnheer de politiecommissaris is in zijn dienstwagen en in burger tot bij hem gekomen. Hij vraagt hoe het nu met Goublomme zit. Of koppige Pros in zijn gehalveerde doening per sé wil blijven hokken. Indien hij wil en terwijl de blauwe wagen voorstaat kan hij van de gelegenheid gebruik maken om tot in het bejaardentehuis te worden gevoerd. Er een kijkje nemen. Zomaar. Het is er goed. Baden. Geschoren worden en frisse kabinetten zonder vliegen. Allé, zegt Pros, we gaan. Hij houdt zijn klak op en zijn oude kleren aan, blootsvoets in zijn klompen. Zuster Gerarda kent hij best. Meer dan eens heeft de boswachter hem de gevangen fazant aan het

[p. 683]

klooster doen afstaan. Wanneer de nonnen hem onder hun rokken hadden gefoefeld werd er niet meer over gesproken. Ook een boswachter denkt wel eens aan zijn oude dag. Gerarda toont hem een bed met lakens en een sprei en een matje op de geboende vloer en een witte lavabo in de hoek en een scherpe spiegel zonder vliegescheten. Neenee, zegt Pros, hier zou ik niet kunnen slapen. Wat peinsde guider wel. Kom we gaan terug. De zuster en de commissaris schuddebollen. Ne zot, zeggen de bouwvakkers die in de plaats van de plakkaten Te koop Zich wenden een ander hebben geplant: Verboden op de werken te komen. En die gangen delven die zij met beton en steengruis opvullen. Naar het grondplan te zien wordt het een complex bouwwerk: grote living, grote garage, grote keuken en ernaast een grote badkamer. Een grote hall, meerdere grote slaapkamers. À la bonheur. De metsers eten hun boterhammen in een eerstgebouwd houten hokje. In een smal hoog hokje hebben zij een W.C. neergezet. Zij moeten ook hun gevoeg doen en zij voelen zich rijker dan overbuur Goublomme. Rijker ook dan het meneerke van Madam Willekens van daarnaast die binnen moet om te pissen. Zij pissen achter hun eethok in de open lucht. Madam Willekens heeft er hun al op gewezen dat zij eerst aan de riolering hadden moeten denken alvorens een steen boven een ander te zetten. Zij wil geen last van haar buren. De stront drijft in de gracht langs de straat. Dat kan niet zijn. Ratten en ander ongedierte zullen erop afkomen. Het weze hun gewaarschuwd. Verandert dat niet, dan zal zij zich tot het gemeentebestuur wenden. Het toeval wil dat de toekomstige eigenaar in de gemeenteraad zetelt. Maar dat kan Madam Willekens niet bommen. Voor geen tien gemeenteraadsleden en voor geen honderd verpleegsters schraal als nijptangen gaat zij achteruit. De vrouw van het gemeenteraadslid is verpleegster en zij wil hier mettertijd een kinderkribbe openhouden. Zouden die slonzen van wijven die moeten gaan werken om de grote Jan te kunnen uithangen niet beter thuisblijven bij hun borelingen in plaats van ze te moeten uitbesteden? Waar gaat de wereld naartoe? De ander die daarnaast ook al begint te bouwen is een middenstander. Een rijkgeworden loodgieter of zoiets. Madam Willekens kent die mensen. Zij komen van elders. De grond werd hun verkocht op voorwaarde dat ze hem niet langer dan drie maanden braak zouden laten liggen. Dus. Ook maar een bulldozer d'r op om het terrein te effenen. En een kotje om te kakken en een verlengstuk aan de riolering om aan de wil van Madame Willekens en het serpent van ernaast tegemoet te komen. Het mensdom. Naast de twee nieuwe huizen is plaats voor nog een en er komt er een. Weer een camionnette, getralied, 8 plaatsen bezet door bouwvakkers komen eraan. Planken worden van camions genomen. Zij rijden weg en keren weer met zand en grint en cement beladen.

[p. 684]

Grote pakken Scheldesteen in doorschijnend plastiek gewikkeld. Met merketiketten beplakt recht uit een speelgoedwinkel voor grote mensen. De konijnen weten niet meer waar gebleven. De overgekomen zwaluwen evenmin. Repen witte plastiek kleven met de regen in de haag van een overeind gebleven boerderij die daar nu rossig achterblijft als een paardeoog in een blik corned-beef. Tegen een achtergrond van groene sparren. Een weide vol oude fruitbomen en jonge vogels. Zwarte kippen en witte eenden. De dreef davert van voorbijspurtende zandwagens. Naast de paardeoogboerderij worden wilgen langs het grachtje omvergetrokken. Opgeladen en weggesleept. Twintig- en dertigtonners komen met stalen gebinten, buizen, ketels en een dieselmotor aandraven. De stalen gebinten worden fiks neergezet met voeten op betonblokken. De buizen worden handig ineengevijzeld door mannen die er schrijlings opzitten. De oranje geverfde ketels worden rechtop gehesen als startklare fusees op Cape Kennedy. Hun punten komen ter hoogte van de bomen langs de Kruisdreef. Amai, amai. Dat wordt een betoncentrale. Afschuwelijk. 's Morgens om zes uur vlamt de diesel-motor in gang. Veel vogels schrikken overhoop. De bouwvakkers echter in de in aanbouw zijnde huizen gaan op in het lawaai dat zij zelf maken en datgene dat zij in hun draagbare radio hebben meegebracht samen met hun boterhammen. De wind verstrooit lawaai en giftige gassen als slecht zaad over de ganse omgeving. De buizen wentelen als slangen. In de rechtop staande raket ratelt gevangen zand en grint. De betoncentrale werkt. De nieuwe autobaan is er bijna. Waarom één voor één al de bomen aan één kant van de weg tot aan boer Goublomme worden afgezaagd blijft voor iedereen een raadsel. De een zegt dat waar nu het patattenveld van Roger ligt er een nieuwe zusterschool zal worden gebouwd. De serre van Naessens zal worden afgebroken om plaats te ruimen voor een kapel. Madame Willekens zegt dat de gronden in elk geval eigendom van de kerkfabriek zijn. Anderen zeggen dat aan de overkant van de verkaveling, de paardeoogboerderij en de betoncentrale een reusachtig sportcomplex zal worden opgetrokken. Een zwembassin. Misschien wel een stadium zo indrukwekkend als dat van Rotterdam. Trouwens. De Kruisdreef heeft nu haar naam verloren. Mettertijd zullen de bomen aan de zijde van de verkaveling ook worden gesloopt. De weg zal verbreed worden. De uitstekende punt van de paardeoogboerderij zal worden weggereden. Ge zult het zien en horen. Allemaal praatjes, beweert de burgemeester. Daar waar die betonmolens staan tot aan het kerkhof dat is allemaal natuurbeschermd gebied. Alleen ministers kunnen daar aan roeren. En dan nog. De syndicaten zijn de ware bazen. De bomen worden dus weggesleept en de palen voor telefoon en verlichting ook. Een geul wordt gegraven en daar worden de verschillende

[p. 685]

kabels ingelegd. De gleuven worden weer dichtgemaakt en op sommige plaatsen flink gebetonneerd. Precies op die plaatsen. Ongeveer vijftig meter van elkaar. Worden moeizaam. Met heftrucks en met mankracht. Dikke ijzeren spullen in het groen geverfd geplant. Wat dat weeral zal worden. De spullen zijn bovenaan gebogen: net wandelstokken in het groot. Van de ene knop van de wandelstok naar de andere wordt een dikke vette kabel gespannen. Metra met hydraulische liften en nog andere bedrijven komen er aan te pas. Op het laatst worden er ijzeren koffers zonder raampjes en voorlopig zonder kleur aan opgehangen. De koffers hebben een wieltje met gaatjes in boven hun dak. Bij wijze van proef worden de wieltjes waar de koffers aan bengelen even over en weer gegleden. O.K. Een kabelspoor. Onvoorstelbaar. Zoals in Keulen over de Rijn.

Vandaag is een historische dag. Serge. Een zoon van op de paardeoogboerderij staat over het maïsveld te kijken dat op de plaats ligt waar ooit die fameuze betoncentrale heeft gestaan. Mijnheer de burgemeester heeft wel woord gehouden dienaangaande. Maar desondanks is hij er net als vele nog in leven zijnde toehoorders tien jaar ouder op geworden. Langs het maïsveld richting begraafplaats komt een wagentje aan het kabelspoor voorbij. Het werd op voorschrift van de gemeenteraad groen geverfd en op de flank staat met witte letters geschilderd: GOUBLOMME PROSPER - 1892 † 1979. Serge heeft hem nauwelijks gekend. Niemand. Geen familie volgt zijn spoor. Hij glijdt langzaam efficiënt en zeker naar zijn graf. Niemand van de pers heeft zich laten zien om verslag uit te brengen over deze wereldpremière. Alle nog bestaande bladen zijn politiek geworden. Madame Willekens niet. Niemand van de nieuwgebouwde woningen is naar buiten gekomen. Toch stopt een gele Taunus 17 M terwijl boven het dak Goublomme verderschuift. Een man komt recht op Serge af. Toerist, denkt deze. Of iemand die zijn weg verloor. Prosper Goublomme verdwijnt uit het zicht. Reporter, zegt de vreemde. Van dat snertblad dat nog tegen de stroom wil opzwemmen weetjewel. Hij lacht schamper. Serge zweet. Mijnheer de reporter vraagt Serge of ie dat tuig aan een wieltje op een kabel daarnet heeft zien voorbijkomen. Ik ben niet blind, antwoordt Serge. En of ie weet wat het betekent. Voor het eerst op de wereld een nieuwe begrafenis, zegt Serge. Goed en waar zulks hem doet aan denken. Aan Zwitserland mijnheer, maar ik kwam daar nooit. Of mijnheer Serge ooit van Aldous Huxley heeft gehoord. De coureur? Nee, de schrijver. Bah, doet Serge.