Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 119

[p. 392]

Frans Denissen / Liesbet 63-73

Zij was lelijk, ziekelijk (om de haverklap moest ze dagenlang binnenblijven, het bed houden), hyperintelligent (en naar ik van mijn zus vernam ook altijd de eerste van de klas), vroegrijp, vereenzaamd en daardoor al heel jong cynisch geworden, een cynisme dat ik toen alleen nog maar bij volwassenen vermoedde, maar dat bij sommige vroegrijpe meisjes wel meer voorkomt, een bijna onecht aandoende maar vermoedelijk toch echte teleurstelling over het leven verbergend; ze was de enige dochter van een ziekelijke Engelse moeder, die na jaren nog steeds gebroken Vlaams sprak, en een norse, door haar als vrekkig beschreven vader, die als ik me niet vergis douanier was; ze woonde in een klein, witbeschilderd huisje helemaal aan de rand van het dorp, met een grote verwilderde tuin waarin ze soms in een linnen ligstoel in de zon lag te lezen en die ik vanuit de omliggende bossen bespiedde. Ik weet bij God niet meer wanneer en hoe ik haar voor het eerst ontmoette, maar ik heb wel een vermoeden: ik fietste toen vaak met de vrienden naar het park van Kapellen langs de 's zomers stoffige, 's winters modderige zandweg waaraan hun huis lag, en waarschijnlijk moet ik haar daar vaak gezien hebben terwijl ze met haar hond onder de bomen wandelde. Hoe het eerste contact tot stand kwam, weet ik niet meer. Ik geloof dat ik een keer met Kerstmis een wenskaartje gestuurd had met alleen mijn voornaam op en dat ik prompt een kaartje van haar terugkreeg. Het kan ook zijn dat zij het eerste kaartje stuurde en dat ik het beantwoordde. Ze zal toen in elk geval al wel opgemerkt hebben hoe vaak ik, alleen of met vrienden, voorbij haar huis fietste. Het moet een bijna dagelijks ritueel geweest zijn. Toch zag ik haar haast nooit, maar ik vermoedde, verhoopte haar blik achter het raam. Als ik probeer weg te denken wat ik er in de loop der jaren bijgefantaseerd heb, blijk ik me niet zoveel meer over andere ontmoetingen te herinneren. Ik weet niet eens meer hoe ze er precies uitzag. Ze had lichtblonde, halflange, meestal nogal warrige haren, blauwe, groene of grijze, in elk geval heel lichte ogen (en ook van haar moeder herinner ik mij de opvallend lichte ogen), een verschrikkelijk lelijk, zwart en brokkelig gebit, misschien lachte ze daarom zo zelden; ze was mollig, maar niet dik; ze zag altijd erg bleek. Meestal was

[p. 393]

ze slordig, soms wat armelijk gekleed: misschien door de steeds weer bespotte gierigheid van haar vader, misschien omdat ze er door de voortdurende ziektes van haar moeder inderdaad krap voorzaten, misschien omdat ze er zelf helemaal geen belang aan hechtte. Eén keer, toen ik met haar een afspraak had op de kermis, was ze op een bijna lachwekkende manier opgedoft: met rouge en poeder, nylonkousen, en zelfs een hoedje op als ik me niet vergis. Op de bus, waarmee we een tijdlang samen uit Antwerpen terugkeerden, droeg ze haar blauwe schooluniform. Haar Hoevens was doorspekt met woorden uit een ander dialect, dat ik niet kon lokaliseren. Ik weet niet hoe lang ze al in Hoevenen woonde, ik heb haar nooit gevraagd waar ze geboren was en waar ze haar jeugd had doorgebracht. Ze heeft er zelf nooit uit eigen beweging over gesproken. Ze sprak weinig, en haast nooit over zichzelf. Ik ben er lang van overtuigd geweest dat ze zich in een waas van ondoorzichtigheid wilde hullen. Maar het kan ook zijn dat ik me vergiste en dat het gewoon kwam omdat ze een diepgaander contact met mij wilde vermijden. Soms was ze aanhalerig, soms erg stug. Dat wisselvallige in haar boeide mij, al droop ik soms met hangende poten af. Eén keer maar heb ik haar uitgelaten gezien: ze reed toen naar de markt in Kapellen en ik haalde haar in met mijn fiets. Het was een zomerse dag, we reden onder de bomen. We zijn toen lachend over de markt gelopen. Op de autobus, daarentegen, maar dat was vermoedelijk later, deed ze meestal heel stug, hoewel ik telkens mijn longen uit mijn lijf liep om die bus te halen. Zij stapte dan een halte verder op, altijd in gezelschap van een vriendin, een blonde, spichtige meid met puistjes en een bril. Ik zorgde er steeds voor dat er naast me nog twee zitplaatsen vrij waren, maar vaak deed ze of ze me niets eens zag zitten en nam een andere plaats. Daardoor dwong ze me tot het vernederende ritueel van opstaan, quasi-spontaan groeten en naast haar gaan zitten, dit laatste als er nog plaats was uiteraard. Het pijnlijkste moment uit mijn leven was wel het ogenblik waarop ik haar mijn pasverschenen eerste dichtbundel wilde aanbieden, waarin ik dan nota bene nog wel een opdracht had geschreven waaruit moest blijken dat de betreffende verzen aan haar gewijd waren. Ze deed het boekje niet eens open, gaf het me terug en zei dat het niet hoefde want dat ze toch niet van poëzie hield omdat het allemaal larie en apekool was. Ik ben toen zo rood geworden als een pioen, mijn ogen schoten vol tranen, maar ze bleef onverbiddelijk. Vermoedelijk heeft dat onze grotendeels denkbeeldige verhouding een zware knak gegeven, want de literatuur was toen voor mij nog heiliger dan de liefde. De andere ontmoetingen herinner ik mij niet zo scherp. Er moet een winterdag geweest zijn waarop ik haar in de parklaan op een slee door de sneeuw getrokken heb: het enige wat me daarvan nog

[p. 394]

duidelijk voor de geest staat, zijn de dikke, gebreide wanten en de rubber overschoenen die ze droeg. Een keer, toen ik voorbijfietsend zag hoe een andere jongen uit haar straat haar slee voorttrok, ben ik tegen de schemering aan teruggekeerd. Ik heb hun glijbaantje kapot gemaakt en met een afgebroken tak ‘pol is een hoerenloper’ in de bevroren sneeuw geschreven. De volgende dag (het moet in de kerstvakantie geweest zijn) ben ik er opnieuw langs gefietst om te kijken of mijn wraak enig effect had gehad. Maar ze was toen met een buurmeisje baantje aan het glijden op een dichtgevroren sloot en deed of ze me niet eens zag. Andere herinneringen zijn nog vager: ik moet eens op een middag met haar voor de omheining van het hertenpark gestaan hebben. Bij die gelegenheid heb ik een pluisje van haar jas geplukt. De enige keer dat ik haar aangeraakt heb was vermoedelijk die keer toen we samen in de autoscooter zaten en toen ik (in een beschermend gebaar?) mijn arm om haar schouders heen legde. Ze rook toen naar eau-de-cologne, maar terwijl andere meisjes zich bij zo'n gelegenheid na elke schok geveinsd angstig tegen de jongens aan plegen te drukken, bleef zij tergend hardnekkig op afstand en klampte zich met beide handen angstvallig vast aan de daartoe geëigende stang. Ik heb haar nooit gekust. Toen voor het eerst een meisje me een tongkus gaf, was dat op een zonnige, misschien zelfs hete zondagmiddag op de stille zandweg waarlangs ze woonde. Ik wist dat ze me vanuit het raam kon zien. Ik weet niet meer wanneer ik haar voor het laatst heb gezien, ik weet niet wat er van haar is geworden. Maar op hoeveel schuttingen, banken en bomen staan hartjes met haar naam! Om haar heb ik de wereld versierd.