Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 118

[p. 625]

De laatste ronde

Maf maar boeiend

Niets schenkt een normaal mens zoveel genoegen, bevrediging en sensatie als het doen van verboden dingen, zoals algemeen bekend is. Nu is het altijd mogelijk dat iemand, hopelijk slechts tijdelijk, door omstandigheden onafhankelijk van zijn wil, niet in staat is zondige, of door de geldende moraal veroordeelde, of voor de wet strafbare dingen te doen. In dit geval kan hij zich behelpen met een surrogaatmiddel, namelijk het doen van volkomen overbodige of nutteloze dingen. Soms worden dergelijke daden door de weldenkenden zelfs nog strenger veroordeeld dan de verboden dingen.

Een moeilijkheid is dat de grens tussen wat toegelaten en wat verboden is veelal duidelijker is dan de grens tussen wat nuttig en nutteloos is. Het kopen, resp. het lezen van boeken wordt, in grote lijnen, beschouwd als een nuttige, zelfs aanbevelenswaardige bezigheid. Toch is het duidelijk dat het grootste deel van wat op de markt komt volkomen nutteloos is. Maar, zoals reeds gezegd, het nutteloze is over het algemeen veel aantrekkelijker dan het nuttige. De hele consumptiemaatschappij is op deze basis gebouwd. Het kopen en lezen van overbodige publikaties is dus niet noodzakelijk afkeurenswaardig. Ik heb bijvoorbeeld enorm veel genoegen beleefd aan het overigens totaal nutteloze Guinness Book of Records: 316 grote, stevig ingebonden en klein bedrukte pagina's vol van de meest verrukkelijke en overbodige informatie over alles wat op deze wereld, hoe of waar ook, enigszins uniek is. (Het werk is een soort systematische, meer geordende en enigszins herdachte voortzetting van wat vroeger in Amerika werd gedaan door Ripley. Ik herinner me dat in de jaren '50 de ‘Ripley's Believe it or not’ pocketbooks hier ook erg populair waren. Ik had de ganse reeks, maar ze waren zo populair dat ik er nu nog maar ééntje in mijn boekenkast heb staan (met o.m. deze informatie: ‘Every word we speak requires the use of 72 muscles’).

Wat ik allemaal aan leemten heb zitten in mijn algemene ontwikkeling is ontzettend, zelfs beschamend, maar precies daarom heb ik avonden lang intens genoten van het kennis nemen van de langste chemische term die er bestaat (de formule is C1289H2051N3430375S8 en de naam zelf telt 1913 letters), van het feit dat de Hongaarse gravin Erszebet Bathory (1560-1614) de moordenares is met het grootste aantal slachtoffers op haar naam (610), dat de recordtijd voor het zo grondig aan diggelen slaan van een piano dat alle stukken door een opening met een dia-

[p. 626]

meter van 9 inches kunnen gestoken worden, 2 minuten 26 seconden bedraagt, en gevestigd werd door een ploeg van 6 Ieren, dat de eerste vrouw van een zekere Fyodor Vassilet, een Russische boer, het leven schonk aan 69 kinderen (27 bevallingen met 16 tweelingen, 7 drielingen en 4 vierlingen - de vrouw leefde van 1816 tot 1872), dat de grootste wachtzaal van een spoorwegstation in Peking gebouwd werd (plaats voor 14.000 mensen), dat de kortste oorlog uit de wereldgeschiedenis op 27 augustus 1896 gevoerd werd tussen het Verenigd Koninkrijk en Zanzibar (hij begon om 9u02 en eindigde om 9u40) en dat de langste bokswedstrijd op 6 en 7 april 1893 werd uitgevochten tussen Jack Burke en Andy Bowen: 110 rounds, in totaal 7 uur en 19 minuten. Hij eindigde op match-nul wegens totale uitputting van beide boksers.

Ook de literatuur blijkt volgens Guinness haar records te hebben. Wat is het grootste boek dat ooit geproduceerd werd? Je raadt het nooit. Het meet 210 × 80 cm, werd voor het eerst tentoongesteld in Amsterdam, in mei 1963 en bevat 5 pagina's: 3 met werk van de schilder Karel Appel en 2 met gedichten van Hugo Claus! De langste roman die ooit gepubliceerd werd blijkt ‘Les Hommes de bonne volonté’ te zijn van Jules Romains (27 delen, verschenen in 1932-46). De vruchtbaarste auteur was een Engelsman, Frank Richards (1875-1961), die ruim 70.000.000 woorden neerschreef. Guinness vermeldt erbij dat hij ongehuwd was. Op de tweede plaats komt Georges Simenon, die een roman van 200 pagina's schrijft in 8 dagen en in februari 1969 zijn 200ste roman onder eigen naam voltooide, maar sinds 1919 ook nog 300 andere romans, onder 19 verschillende pseudoniemen, heeft bijeen gepend. Ze werden gepubliceerd in 31 landen, vertaald in 43 talen en er werden meer dan 300 miljoen exemplaren van verkocht. Ook niet lui is de Engelsman John Creasey, geboren in 1908, die onder eigen naam en 13 pseudoniemen 564 boeken heeft geschreven (waarvan ik er toevallig 2 heb gelezen, en ze behoren tot het meest onleesbare wat ik ken), in totaal zijn dat meer dan 40.000.000 woorden. De schrijfster met het grootste debiet is zekere Miss Ursula Harvey Bloom, die vorig jaar reeds 468 werken achter haar naam kon zetten. Michael Hervey, uit Australië, is recordhouder bij de short-storyschrijvers, hij publiceerde er 3500 (en schreef bovendien nog 60 detectiveromans en 80 toneel- en televisiespelen. Hij was wel gehuwd, maar zijn vrouw hielp hem, zet Guinness erbij.) De snelste romancier is Erle Stanley Garden, de schepper van detective Perry Mason, die tot 10.000 woorden per dag kon dicteren en, met een staf van medewerkers, soms aan 7 (voor de liefhebbers van het genre altijd zeer leesbare) boeken tegelijkertijd werkte. Toen hij stierf had hij er 140 gemaakt, waarvan 170.000.000 exemplaren verkocht werden. De meest vertaalde Engelse auteur is - neen, niet Shakespeare - maar jeugdschrijfster Enid Blyton, overigens een geweldige zeur. Ze haalde 128 talen. Vlugge jongen was ook Edgar Wallace, die zijn toneelstuk ‘On the spot’ op een vrijdag begon en het zondag voor lunchtijd klaar had, compleet met regie-aanduidingen. Zijn roman ‘The Three Oaks Mystery’ begon hij op een dinsdag en leverde hij, netjes getikt, de volgende vrijdag bij

[p. 627]

zijn uitgever af. Het hoogste ereloon ooit uitbetaald was voor Ernest Hemingway. Voor een artikel van 2000 woorden over stieregevechten kreeg hij van ‘Sports Illustrated’ 30.000 dollar, of 15 dollar per woord. Algemeen recordhouder in de bestsellerij is Jozef Stalin, waarvan de boeken een totale oplage haalden van 672.058.000 exemplaren. Van de paperbacks van Agatha Christie worden, in het Verenigd Koninkrijk alleen, jaarlijks 1.500.000 exemplaren verkocht. Het kortste gedicht dat voorkomt in de ‘Oxford Dictionary of Quotations’ draagt als titel ‘On the Antiquity of Microbes’ en telt 3 woorden: ‘Adam, Had 'em’. De roman die de hoogste oplage haalde was ‘Peyton Place’ van Grace Metalious; 11.919.660 exemplaren tot november 1970. En van ‘Lady Chatterley's Lover’ werden tot januari 1968 3.600.000 exemplaren verkocht (nu iets meer, sinds begin februari heb o.m. ook ik een exemplaar). Het stripverhaal met de langste levensloop blijkt de ‘Katzenjammers Kids’ te zijn, dat sinds 1897 loopt, maar het meest bekend is ‘Peanuts’ van Schulz, dat in de USA alleen al in ongeveer 1000 kranten staat, en zo 90.000.000 lezers bereikt. En de kortste brief die ooit door een auteur aan zijn uitgever werd geschreven komt op naam van de anders niet zo beknopt schrijvende Victor Hugo. Hij wou weten hoe zijn nieuwe boek ‘Les Misérables’ het deed, en schreef: ‘?’. Het antwoord kwam onmiddellijk: ‘!’.

En dit is maar een kleine bloemlezing uit de (naar verhouding kleine) literaire afdeling van dit fascinerende boek dat, dank zij een indrukwekkende opsomming van alle soorten unieke gebeurtenissen en prestaties, vooral bewijst hoe betrekkelijk alles is (‘God Save the King’ moest op 9 februari 1909 in het Rathenau-Bahnhof van Brandenburg 16 of 17 maal achter elkaar uitgevoerd worden - een record - omdat koning Edward VII in de staatsietrein moeilijkheden had met het aantrekken van het uniform van Duits veldmaarschalk).

Fernand Auwera

Literatuur in Frankrijk

In Le Monde moderne (Paris, Automne 1972) staat een artikel van Henri Clouard, met de doordachte kritiek van een traditionalist op de moderne literatuur. Zoals het een klassiek gevormde Fransman betaamt, slaat hij de letterkunde even hoog aan als de filosofie. Des te erger vindt hij het te moeten vaststellen dat zij in Frankrijk op de terugweg is. Geen opvolgers, zegt hij, voor de schrijvers die ook denkers waren, geen hedendaagse Barrès, Rolland, Péguy, Mauras, Valéry, zelfs niemand om Sartre te vervangen de dag dat hij verdwijnt. Waar blijven de romanciers die hun voet naast Malraux, Morand, Chardonne en Green mogen zetten?

De literatuur is gebanaliseerd geworden. Zelfs de uitgevers die het anders verlangen, zijn verplicht met de handelaars in massaprodukten in de pas te lopen, willen zij het financieel bolwerken. De romanschrijvers vertellen geschiedenissen zonder belang, bevolkt met personages die niets te betekenen hebben. ‘Pas de passé vécu, pas de destinée, pas d'orientation réfléchie: comment nous soucierons-nous de ce qui leur

[p. 628]

arrivé?’ Die leemten en leegten worden dan opgevuld, niet met liefde of haat zoals de mens van formaat dat placht te doen, maar met erotiek zonder eros, wat verveling en vulgariteit insluit.

Clouard veronderstelt dat de toestand buiten Frankrijk even ontgoochelend is. De literatuur zal niet verdwijnen, maar zij zal, vreest hij een ‘commerce parmi d'autres’ worden. Hij twijfelt zelfs aan de mogelijkheid van een wedergeboorte van de natuur uit, - het zekerste bewijs dat hij het niet met Hegel houdt.

A. Demedts

De ademloosheid van amor

In ‘Maf maar boeiend’, een ander in deze rubriek opgenomen stukje over de afdeling literatuur in het ‘Guinness Book of Records’ citeerde ik een en ander over bijzonder produktieve en snelschrijvende schrijvers.

Er kunnen aan dit lijstje nog twee adembenemende prestaties toegevoegd worden.

In ‘Ripley's Believe it or Not’ (4th series) las ik: ‘The most outstanding Poet in all History, Francisco Maria Grapaldo (1464-1515) of Parma, Italy, was able to compose 2 poems in Latin simultaneously - writing one with each hand!’.

Ook Vlaanderen kan nu iemand bij de snelle jongens in competitie brengen. Uitgeverij Johan Sonneville publiceerde ‘De adem van Amor’ van Willie Verhegghe: 25 gedichten (zo wordt op 3 plaatsen vermeld, dus het zal wel waar zijn) in de nacht van zaterdag 11 op zondag 12 november 1972. Een nacht heeft vele mogelijkheden, weet ik, maar het schrijven van 25 gedichten had ik daar niet direct bijgerekend. Onder het laatste gedicht wordt dan nog even gespecifieerd dat het schrijven gebeurde van zaterdag 11 november 23 u. 30 tot zondag 12 november 1 u. Dat zijn dus 25 gedichten op 90 minuten, of 3 minuten per gedicht, als we Willie Verhegghe tussen elk gedicht een adempauze (op horloge kijken, een slokje drinken, nieuw blad papier nemen, volgend vers laten rijpen, even krabben waar het jeukt) van iets meer dan 30 seconden gunnen. Marnix Gijsen schreef een inleiding, waarvoor hij waarschijnlijk ook niet veel meer dan 3 minuten nodig had (hoeveel tijd vraagt het schrijven van zinnen als: ‘Omdat de liefde van een man voor een vrouw iets willekeurig en volkomen belangloos is, omdat ze uit onze duistere instincten ontspringt en tot de hoogste verrukkingen kan leiden, omdat ze een van de zeldzame elementen is die aan een heel bestaan richting en doel kan geven?’) maar hoewel hij vroeger al eens wees op het verband, in Vlaanderen, tussen vroomheid en sportieve prestaties, vergeet hij nu te wijzen op het verband tussen poëzie en sportieve prestaties.

De vorige bundel van Verhegghe (De Vlaamse Guerrillero's) werd ingeleid door Louis Paul Boon. Voor een snelle, sportieve jongen heeft Verhegghe weinig fiducie in eigen benen, lijkt het me. Zijn gedichten, overigens, vind ik ook niet goed.

Fernand Auwera