Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 107

[p. 509]

Kroniek
Nieuws over Frans-Vlaanderen
door Andre Demedts

Sedert ons artikel in Dietsche Warande en Belfort van februari 1961, is de wederopleving van het Nederlandse taalbewustzijn in Frans-Vlaanderen langzaam versterkt en konden ook de culturele betrekkingen met Belgisch Vlaanderen en Nederland verder uitgebreid worden. Zoals in het verleden hebben talrijke bladen en tijdschriften, doorgaans in gunstige zin, over het Fransvlaamse probleem gehandeld. In september 1961 bracht ‘La Croix du Nord’ uit Rijsel voor de eerste maal verslag uit over de XIVe Fransvlaamse Kultuurdag te Waregem. In België en Nederland werden verschillende voordrachten over Frans-Vlaanderen gehouden en tijdens de jongste winter traden twee Fransvlamingen, Albert Deveyer, leraar aan het rijksinstituut Collège de Flandre te Hazebroek en E.H. Georges Decalf, pastoor van Ekelsbeke, met lezingen in ons land op. Ook de betrekkingen met sommige heemkundige kringen bleven gehandhaafd en sporadisch verleenden Vlaamse koren en jeugdgroepen hun medewerking aan feestelijkheden die in Frans-Vlaanderen plaatsgrepen.

De K.R.O. te Hilversum, de B.R.T. te Brussel, zowel de klankradio als de televisie wijdden uitzendingen aan Frans-Vlaanderen. De Gewestelijke Omroep West-Vlaanderen is in april van dit jaar begonnen met een tweemaandelijks programma ‘De Stem van Frans-Vlaanderen’. De eerste uitzending was gewijd aan het Nederlands lectoraat bij de universiteit te Rijsel. Verleenden hun medewerking Dr. W. Thys en zijn studenten. In de tweede uitzending werd kanunnik A. Lescroart uit Hazebroek, stichter van ‘De Vlaemsche Stemme in Vrankryk’ (1923-25) gehuldigd naar aanleiding van zijn 65e verjaardag. De jubilaris, die met een merkwaardige toespraak zelf aan het woord kwam, werd voorgesteld door Mgr. M. Vermeersch, aartspriester van Vlaanderen te Hazebroek. In de derde uitzending werd de aandacht op het volksleven te Hazebroek gevestigd door M. Degrave, schepen van die stad en de reeds genoemde A. Deveyer, terwijl M. Legrand, een bekend chansonnier, die onder de

[p. 510]

schuilnaam Gelnard te Parijs beroemdheid verwierf, twee Vlaamse streekliederen zong.

De VIIe Fransvlaamse Kultuurdag in Nederland had op 13 mei van dit jaar, onder leiding van Dr. P.C. Paardekooper te Breda plaats. Daar die stad beter gelegen is dan Hulst, was er een talrijker opkomst dan voorgaande jaren. Ook de belangstelling voor de Kultuurdag te Waregem is nog lichtjes stijgende gegaan: de XIVe Kultuurdag werd door ongeveer 275 deelnemers bijgewoond. Voor het eerst sedert de tweede wereldoorlog zal op 2 september in Frans-Vlaanderen een Vlaamse Dag plaatshebben en wel te Ekelsbeke, in het kader van de feestelijkheden met een volks karakter, die daar sedert 1959 door pastoor Decalf ingericht worden. ‘De Vlaamse Vrienden in Frankrijk’ zetten hun bedrijvigheid voort; zij kwamen geregeld in vergadering bijeen, schreven een reeks prijsvragen voor Nederlandse taal- en letterkunde uit en richtten te Rijsel twee bibliotheken op. Ook de tijdschriften ‘Notre Flandre’ en ‘Ons Erfdeel’ konden zich handhaven. Het laatstgenoemde heeft zelfs ruim tweehonderd abonnés bijgewonnen. Daarentegen zou de verspreiding van ‘Notre Flandre’ in België en Nederland, waar het blad minder gemakkelijk doordringt omdat het in het Frans gesteld is, veel beter kunnen zijn. Het is immers van het hoogste belang dat het als orgaan van de Fransvlamingen zelf niet alleen blijft verschijnen, maar met groeiend gezag zijn woord kan zeggen.

Het toerisme heeft in de jongste tijd steeds meer Vlamingen en Nederlanders naar Frans-Vlaanderen geleid. Van hun aanwezigheid gaat op de plaatselijke bevolking een bemoedigende invloed uit. In sommige plaatsen wordt medegedeeld dat men ‘Vlaams’ spreekt en zelfs in de steden wordt een poging gedaan om bezoekers uit het noorden in hun taal te ontvangen. De Werkgroep Nederland, die in Frans-Vlaanderen vakantiekampen inricht, ging verder met haar actie en nam verleden jaar het initiatief te Kassei een tijdelijke cursus in de Nederlandse taal te organiseren. Daarvoor waren 9 belangstellenden opgekomen; de oudste telde 68, de jongste 12 jaar! In augustus 1962 werden ook leergangen in Steenvoorde, Ekelsbeke, Hondschote en Rekspoede gehouden; zij verenigden een vijftigtal deelnemers.

Zeer belangrijk voor het scheppen van een gunstige atmosfeer en het opnieuw aanleren van het Nederlands is de bedrijvigheid van de toneelgroepen geweest. Tijdens het winterseizoen 1960-61 grepen 16 vertoningen plaats: 11 door ‘De Verbroedering’ uit Westouter, 1 door ‘Voor Outer en Heerd’ uit Alveringem, 1 door ‘De Vredezonen’ uit Wielsbeke (te Rijsel) en 3 door ‘De jonge Troostverwachters’ uit Roesbrugge-Haringe. Het hoogste getal opvoeringen die tot nog toe plaats grepen, werd in de voorbije winter gehaald. Het waren er niet

[p. 511]

minder dan 22, waarvan een te Moorbeke op de zuidelijke taalgrens, waar met reden voor een voldoende opkomst mocht gevreesd worden. Toch werd de vertoning een even groot succes als elders, waar naargelang de grootte van de zalen, tussen de 150 en 300 liefhebbers opgekomen waren.

Ook op het gebied van het onderwijs is er winst. De leergangen te Sint-Winoksbergen, Kapelle en Hazebroek (kleinseminarie) hielden stand. Die te Kapelle werd met een vierde studiejaar uitgebreid. Een nieuwe cursus werd bij het begin van het schooljaar 1961-62 in het Collège St. Jacques te Hazebroek ingericht. De directeur van het instituut, Kanunnik M. Deswarte, die tevens lector Nederlands is aan de Vrije Universiteit te Rijsel, trad als lesgever op. Alles samen hebben gedurende het voorbije schooljaar ruim 80 Fransvlaamse jongens en meisjes weer enig Nederlands onderwijs genoten. Drie onder hen, leerlingen aan het technisch instituuut te Leisele, hebben in ons land medegedongen in de Streuvels-wedstrijd en daarin een onderscheiding bekomen. Voor het volgend schooljaar wordt een vijfde Nederlandse cursus in het vooruitzicht gesteld te Douai. De reisvergoedingen voor de leraars en de aankoop van boeken voor de leerlingen werden bekostigd door het Algemeen Nederlands Verbond in Den Haag en met een bijzondere toelage van het Prins Bernard Fonds. De Kultuurraad voor Vlaanderen, de provincie West-Vlaanderen, de gemeente Waregem, ons Ministerie van Openbaar Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, alsook verschillende Vlaamse culturele en economische organisaties en privé personen verleenden financiële steun. Tot nog toe is hij voldoende geweest om zuinig rond te komen. Als evenwel meer besteed kon worden, zouden ruimer mogelijkheden ontstaan en de herleving, die het gevolg van veler toewijding en van talrijke factoren is, vlugger en algemener tot volledige ontplooiing komen.