Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 98

[p. 606]

Lia Timmermans
Cynthia

Drie keer ging ik op zoek naar Cynthia. De eerste maal was verleden Winter. Het was avond en ik zat te naaien toen er gebeld werd. In het flauwe licht van het portaal kon ik de man niet heel duidelijk zien; het was in ieder geval een klein mannetje met bleek gezicht. Hij vroeg mij, angstig en haastig fluisterend, Cynthia te willen halen.

‘Ik,’ vroeg ik ‘waarom juist ik?’.

‘Niemand anders kan ze vinden’ drong de man aan.

‘Waar is ze?’

‘Ergens in die donkere wijk aan de rand van de stad, waar die vreselijke dingen gebeuren’ zijn stem beefde. Ik sleurde mijn zware dikke jas van de kapstok en had hem nog maar half aan als ik reeds op straat liep. De man bleef zo onbeweeglijk staan dat ik hem moest buitenduwen. Hij hield een hoed in de hand; zijn overjas hing los en een sjaaltje flodderde rondom zijn hals. Hij had diepliggende ogen, die ik niet kon zien. Eens buiten, was hij plots verdwenen.

Ik liep naar de tramhalte waar een man met een donkere cape mij in de juiste tram hielp. Ik dacht dat het misschien een wattman was of een postbode. De tram was stampvol, maar de man met de cape riep iets dat ik niet verstond; hij had een zware schorre stem en hij lachte luid. De mensen maakten plaats zodat ik kon zitten. De man bleef naast mij. Altijd heb ik van een tramritje gehouden, maar nu leek het mij akelig. Alle ruiten waren uit de vensters en buiten was het bitterkoud. De andere mensen waren dik ingeduffeld, sommigen hadden zelfs zakken rondom hun hoofd gedraaid.

‘Jij komt zeker nooit langs hier?’ vroeg iemand. Ik knikte van neen en had er dadelijk spijt van, want iedereen keek mij half-meewarig, half-spottend aan. We reden eerst door vele smalle straten, waar allemaal lage vuile huizen stonden. Gelukkig dat ik de tram genomen had; ik kende dit gedeelte van de stad niet, ik was er nooit geweest en zou zeker verloren zijn gelopen. Daarna kwamen we aan braakliggende gronden. Rechts stond een hoog gebouw; hier stopte de tram en een deel der mensen stapte uit, stil en treurig en verdween in de nacht. Was het maar dag, dan zou ik beter hebben kunnen zien. Er was hier iets om bang van te zijn, dat

[p. 607]

voelde ik. De man naast mij moest het op mijn gezicht zien want hij zei grinnikend:

‘Het is niets; dat hier is maar een laboratorium’. Zie ik daar, achter een verlicht raam, niet de silhouet van een man, gebogen over een mensenhand, die op de glazen tafel ligt? Of heb ik misschien verkeerd gezien? ‘Ik heb verkeerd gezien, het is niets’ tracht ik mij zelf te overtuigen.

‘Niet aangenaam hé, hier te moeten werken!’ grinnikt de man weer. En hij legt zijn hand op mijn schouder. Ik knik weer van neen, want ik kan niet spreken en blijf stijf en roerloos door het kapotte venster kijken. De koude wind jaagt door mijn haar en ik durf mij niet bewegen. Uit de duisternis komt een rond stalen huis te voorschijn, het doet aan een circus denken. Voor de ingang blijft de tram staan.

‘Eruit!’ brult de man naast mij ‘Er uit, jullie! aan 't werk! Hahaha!’

Allen stappen onwillig uit. De wattman staat daar als een beeld, zonder het hoofd links of rechts te draaien. Ik kan niet anders dan gefascineerd naar de ingang van de stalen constructie staren. Als de ijzeren deur openknarst om het werkvolk binnen te laten, hoor ik mensen huilen en kermen en zie ik, in het verblindende licht binnen, een hoog oplaaiend vuur, allerhande mensen en tuigen in glinsterend staal of glas, ik weet het niet juist. Alles gaat zó snel en ik ben zó gegrepen door een afgrijselijke schrik dat ik niet weet wat ik zie of hoor. Het wordt dadelijk weer stil. Maar als Cynthia hier binnen is, ga ik haar niet halen. Ik klem mij uit alle macht vast aan de vensterstaanders, terwijl grove zware grauwe mannen, die zwarte kringen rond hun ogen geschilderd hebben, de tram overrompelen. Zij rieken naar lauw bloed en verbrand vlees en zijn zo moe dat ze dadelijk inslapen.

‘Moest jij hier niet iemand komen halen liefje?’ fleemt de man met de cape; hij blijft mijn schouder vasthouden. Ik kan niet antwoorden, mijn vingers doen pijn van mij vast te klemmen.

‘Je hebt fijn gelijk, niet uitstappen liefje, dan ben je de slimste’ zegt hij. Juist als de tram met een schok in gang schiet, terug naar de stad, hoor ik in de nachtelijke stilte een luide, smartelijke kreet; de kreet van een jonge zuivere stem. Ik spring recht, want dat is Cynthia's stem, ik voel het, het kan niet anders. Zij is binnen en ik moet haar hier uit redden; en toch spring ik niet uit de tram.

De man naast mij begint onbedaarlijk te lachen; het is een helse lach. De tram rijdt verder.

‘Hé! Dat je iemand moest komen halen!’ smaalt hij.

‘Neen! neen! neen!’ roep ik uit alle macht. ‘Je liegt!’ sist hij mij in het oor. Ik worstel me uit de tram en loop naar huis in de koude donkere nacht. Uren loop ik verloren in de smalle straten, waar nu licht brandt achter de neergelaten gordijnen. Ik denk aan niets dan aan thuis te geraken. Als ik eindelijk aan de gekende tramplaats kom, drijf ik van het zweet. Mijn hart klopt om kapot te springen. Bevend sleep ik mij

[p. 608]

naar huis, waar de lamp nog brandt op de naaitafel. Daar val ik in de zetel en begin te snikken tot het dag wordt; ik ben slecht en laf. Pas als ik weer kalm ben geworden komt het bij mij op dat ik Cynthia niet ken; ik weet niet wie ze is. En toch ben ik er zeker van dat ik alleen haar kon redden. Ik heb niet gedurfd. Ik spreek er nooit over, met niemand.

_**_*

De langste dag van de Zomer zat ik 's avonds in de schemer nog even in de rieten schommelstoel op het terras van mijn kleine voortuin. Toen kwam er een dame over het grintpad op mij toe en zei:

‘Ga gauw, nu, nu dadelijk. Nu kan je Cynthia vinden. Volg die weg langs het bos, benoorden de stad, de heuvel op, daar waar het kleine meer ligt.’

‘Wie is Cynthia? Ik ken haar niet, ik...’ maar de dame luisterde niet en was al weer weg, haastig gevlucht. Ik hoorde alleen mijn eigen stappen op het grint, toen ik haar naliep. De aangewezen weg kende ik, ik had er eens een wandeling gemaakt met mijn grootmoeder, toen ik nog kind was. Het was zacht weer en klare maan. En ik was zo aangetrokken als door een ongeziene macht dat ik mijn sjawl omsloeg en de stad uitwandelde, naar het Noorden. Het was stil langs het bos. Slechts in de verte blafte een hond naar de volle maan. Het rook er als een balsem. Ik moest een heel eind de heuvel opklimmen en dan rechts inslaan. Ja, hier kwam ik aan het water; het was geen meer, zoals de dame had gezegd, maar een oude brede slotgracht. ‘Eigenaardig dat hier boven op de heuvel water is’ dacht ik. Vroeger had ik er nooit op gelet. En welke eigenaardige kleur; zó stralend en helder blauw alsof er heel in de diepte een licht scheen. Het water omringde een uitgestrekte weide, waarin slechts weinige bomen groeiden. In 't midden moesten er ruïnes staan of een oud klooster, dat herinnerde ik mij niet meer. En nu ook, kon ik niet juist onderscheiden wat het was.

Vooraan, in die weide en bestreeld door de manestralen, speelden en dansten vele jonge meisjes, nog bijna kinderen, zó licht en zwevend en zonder enig geluid alsof het engelen waren. Zij waren te ver opdat ik hun gelaat zou kunnen zien. Het was een gewemel van lange gouden haren en hun kleren blonken even helder en blauw als het water in de slotgracht.

Een van hen moest Cynthia zijn.

Ik riep niet of zocht geen brug of weg om over het water te geraken. Ik had geen schrik, maar ik wou niet bij Cynthia komen. Daar waar zij was, was het te vreemd voor mij, te ver boven het gewone leven. Het was of het leven daar reeds had opgehouden. Een lang moment bleef ik staan kijken naar de ijle etherische wezentjes in de zachte maannacht. Ik ging weer terug, dromend en denkend. Toen voelde ik een fijne hand, die heel even mijn arm aanraakte. Ik draaide mij om maar zag niemand.

[p. 609]

Niets dan een snelle rimpeling over het heldere water. Ik trok mijn sjawl vaster rond mij, want er ging een rilling door mijn rug of was het niet van de koude? Thuis bleef ik buiten op het terras zitten tot de dag weer in de lucht kwam.

Nu was ik vast van plan, als mij nog iemand over Cynthia sprak, die mens vast te klampen en hem niet meer te lossen voor ik er alles van af wist.

Er kwam niemand meer.

_**_*

Gisteren vond ik een brief in de bus: ‘Cynthia is erg ziek, heel erg; ik moest er zonder uitstel naartoe gaan om ze te verzorgen. Zonder mij zou ze niet genezen...’ Ik scheurde de brief dadelijk stuk.

Het was Herfst geworden nu, maar nog zonnig weer. Ook deed ik mijn zijden jurk aan en wandelde gezellig mijn avenue af tot op de brede zeepromenade. Daar staan vele bomen in de aangelegde plantsoenen en er zaten vele mensen op de terrassen onder de gestreepte tenten. De zon speelde vrolijk in de golven, die in schuim sloegen tegen de dijk. Ik stapte door tot een eind buiten de stad, daar waar de dijk ophoudt en alleen een brede weg de rotsachtige kust volgt. Daar staan ouderwetse witte huizekens, zoals die waarin de vissers wonen. Ik ging tot aan het eerste, waarvan de gevel op de weg kijkt en de tuin bijna tot in de zee loopt. Het was mijn bedoeling niet tot daar te gaan, maar ik kon mezelf niet intomen. De deur stond op een kier en het kanten gordijn voor het raam werd opzij gehouden. Zodra ik naderde viel het weer dicht. Maar in dit ene ogenblik had ik Cynthia herkend. Wit en doodziek in een ligstoel, leunend tegen vele kussens. Haar haren waren wit geworden en zij zag er heel oud uit en tegelijk jong. In een eerste opwelling wou ik binnenlopen om haar te helpen, haar te verzorgen, te trachten haar te genezen. In dit ene ogenblik doorgrondde ik haar verlaten eenzaamheid, had ik een oneindig medelijden met haar; ik begon haar reeds lief te hebben. Ik kon het niet beletten. Toen ik de deur al verder openduwde bleef ik staan. Ineens wist ik dat, als ik binnenging, ik niet meer terug zou kunnen, nooit meer. Dat ik mij verbond voor heel mijn leven. Niemand had het mij gezegd en het stond niet in de brief geschreven. Maar ik wist het, plots en zeker, juist zoals ik wist dat zij Cynthia was. Haastig trok ik mijn hand van de deurknop weg. Ik was laf, ik was slecht... maar ik kwam terug, Cynthia aan haar lot overlatend. Nu ook kon ik niet anders, of wou ik niet. Ik was blij weer op de promenade te komen, terug tussen de mensen te zijn en het leven. Met alle kracht, die ik bezat maakte ik het voornemen nooit meer, nooit meer aan haar te denken, alles van Cynthia te vergeten. Gelukkig scheen de zon nog even glinsterend in de lustige golven van de zee en bloeiden de warme herfstbloemen en straalde het leven uit de openstaande ramen.

[p. 610]

En toch leek mij alles anders en vreemd. Want nu ik Cynthia gehoord heb en gevoeld en gezien is er toch iets in mijzelf veranderd. En zonder dat ik het wil, zal ik toch alles met nieuwe ogen bezien. En later, ik voel het, zal ik toch naar Cynthia teruggaan. Later. Nu nog niet.