Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 98

[p. 473]

Bert van Aerschot
9 uur

Hij gespte zijn schoen vast, zijn voet op de zitting van een stoel, en overlas het folio-blad dat naast zijn tas dampende koffie lag.

Eerst de zware karakters: ‘Pro Justitia’ en daaronder zijn naam. Vrijbouts Aloysius, handelsvertegenwoordiger... en nog lager, in vaag-blauwe stempelinkt en wankel ten opzichte van de gedrukte tekst, de datum waarop hij moest verschijnen voor de politierechtbank om langer dan een half uur te hebben geparkeerd in de Ruiterlaan te B., hoewel de door de wet voorgeschreven aanduidingsborden goed zichtbaar waren aangebracht, enz. enz...

De datum was 10 April en al goed dat Gerdie hem met rood potlood op de wandkalender had aangestreept of hij zou het weer vergeten zijn, zoals vorig jaar. Dat was toen een ramp geworden. Een fout die hij bij zijn weten niet had begaan en waarvan de Pro Justitia hem ruim een half jaar na de zgn. overtreding was toegezonden.

Hij moest opschieten, anders zou hij, zoals verleden jaar, bij verstek tot een hoge geldboete worden veroordeeld. De rechter kende hem immers niet, wist dus niet dat hij het hele geval toen was vergeten. Bovendien kon hij geen ogenblik laten verloren gaan. Hij moest hard werken om geld te verdienen voor de kleine, die weldra komen zou. De rechters trokken zich van de mens niets aan. Zij kenden alleen de wetten, zaten in hun rechterstoelen en veroordeelden, koud en snel.

Maar nu moest hij werkelijk opschieten, het was al kwart over acht en hij moest te 9 uur verschijnen en nog minstens één uur rijden. Verdomme, theoretisch kwam hij al te laat! Hij zou wel alles uit het oude karretje moeten halen; hopen dat hem geen ongeluk overkwam, een band die creveerde, een gesloten overweg of zo. Gulzig dronk hij een slok koffie en kuste Gerdie.

Zij was nu zo dik. Het zou niet lang meer duren. Haar ogen waren groot en haar mond hing open. Zij glimlachte mat. Hij tikte haar op de wang en snelde de trap af.

Als hij in de garage nu maar geen andere wagens moest opzij zetten. Als hij nu maar makkelijk buiten kon, hij had zo weinig tijd. Stel je voor dat de rechter hem veroordeelde omdat hij er niet was of te laat kwam. Wanneer hij dan toch verscheen, zouden zij het vonnis dan ongedaan kunnen maken?

[p. 474]

Dat zou wel een ingewikkeld geval worden, maar voor de overtreding zou hij alleszins worden veroordeeld!

Hij had geweten dat hij daar niet langer dan een half uur mocht parkeren, maar hij had die dag nog geen enkele zaak afgesloten en juist die cliënt had gewilliger geleken en geneigd tot kopen. Hij had niet meer aan de tijd gedacht en zijn uiterste best gedaan... Gerdie en de kleine...

Ten slotte had de cliënt niet gekocht en had hij dus langer dan de toegelaten tijd geparkeerd.

De straat lag fris en verlaten in de voorjaarsmorgen. Hij sloeg de hoek om en holde de garage in. Gelukkig! Zijn wagen stond vrij, hij zou er zo kunnen uitrijden. De zwarte wijzers op de grote klok, hoog aan de muur, boven de glimmende autodaken in verschillende kleuren wezen 8 u. 19' en hij moest nog minstens een uur rijden. Als de rechter... Maar hij moest zich niet zenuwachtig maken. De zitting was immers nog niet begonnen! Bovendien was het best mogelijk dat zijn beurt op het laatst kwam, tegen twaalf uur of zo. Dat had hij nog eens meegemaakt, vorige winter, neen, twee jaar geleden. Toen was hij als getuige opgeroepen (wanneer je alle dagen op de baan bent kom je van alles tegen). En het was zo vreselijk koud geweest, en in het overvolle zaaltje van de provincierechtbank had hij heel de tijd moeten rechtstaan.

Als het wagentje nu maar dadelijk startte. Hoera! Hij deed het! Nu even opwarmen, niet overhaast te werk gaan. Zou de rechter stipt op tijd beginnen? Hij zou wel niet op hem wachten, hij kende hem slechts bij naam. Wist dus ook niet dat hij altijd zo zwaar sliep, vooral tegen de morgen, en dat Gerdie zwanger was en deze nacht bijna niet had geslapen vanwege het gewoel in haar buik, pas tegen de morgen was in slaap gevallen...

Dat kwam er nu nog bij, vechten voor het broodje, Gerdie, het P.V. en zich verslapen... Achteruit nu, uit het schemerdonker het grijze licht van de inrit door en dan de heldere dag in. Draaien! vol gas!

Roekeloos reed hij door de stad en de grote baan op naar B... Het wagentje langzaam maar stevig laten optrekken, dan kon hij er de hoogste snelheid uithalen, ongeveer 80 km. in het uur. Met een beetje geluk zou hij misschien kort na negenen op het gerechtshof aankomen. En het was verre van zeker dat hij bij de eersten zou voorkomen; overtredingen op de verkeersreglementen waren dagelijkse kost.

Maar dat was een les voor hem! Toen het voorstel tot minnelijke schikking was gekomen... op voorwaarde te betalen vóór datum van... de som van... had hij gedacht eens handig 150 fr. te verdienen. Had een vriend enkele jaren geleden, niet hetzelfde voorgehad? Die had een brief vol verontschuldigingen geschreven en er was kwijtschelding op gevolgd. Dat had hij nu ook gedaan, maar er was geen kwijtschelding gekomen, alleen het laconisch bericht dat zijn schrijven bij het dossier was gevoegd.

Verdomme! Kon die kaffer niet beter rechts houden! Liet niet eens voldoende ruimte om voorbij te steken...

[p. 475]

Als de rechter... neen, maak je nu toch niet zenuwachtig man! Geen enkel ambtenaar begint zijn werk op tijd, zelfs een rechter niet. Eerst nog een praatje slaan met de collega's advocaten, dan pas, soms lang na het vastgestelde uur met een zucht de bundel dossiers opnemen en waardig de zittingszaal binnenstappen.

Hij werd kalmer maar bleef even roekeloos over de baan scheren en door het drukker wordend verkeer laveren.

Wat was er ginder? Rood licht! Overweg gesloten! Natuurlijk, zoiets kon alleen hem overkomen! Een lange sliert auto's die met draaiende motor wachtten. De rechter! Het was 8 u. 29' - nauwelijks nog een half uur - hij moest nog minstens 50 km. afleggen - door B. rijden - tot aan het gerechtshof.

Hij reed dichter, steeds dichter naar het rode licht. Zou men hem veroordelen? Een hoge geldboete toepassen? Het rode licht - de draaiende motoren van de stilstaande auto's, Gerdie - Gerdie! De rechter kende hem niet... bij verstek... de som van... het rode licht...

De trein floot, hard en schel! Uitschietende stoom - Het rode licht! Hij kon het niet betalen... Gerdie en de kleine... Het rode licht!...

Hij liep een lange stenen trap op die, heel hoog, in een donkere opening verdween. De zon scheen bleek en het was stil en fris toen hij tegen de gevel van het gerechtshof naar boven rende. Hij belandde tussen boomdikke zuilen van hardsteen. Hij liep een verlaten binnenkoer over en bereikte een reusachtige, met marmer beklede hal, die de koepel van het paleis tot zoldering had.

Van op de vierkante ruimte kronkelden trappen naar allerlei deuren en poorten. Hij holde door de ruimte, die baadde in een zee van crèmekleurig licht en zijn schreden klonken hol op het glanzende marmer. Hij snelde de trappen of en af, stormde door een lange, rechte gang met veel licht, liep een donkere trap af en kwam eindelijk in de zittingszaal zonder een levend wezen te hebben ontmoet.

Er zaten twee mannen en een vrouw in de zaal, op ver van elkaar verwijderde plaatsen. De rechter droeg een bril en had een peper-en-zout-kleurige sik, waar hij af en toe aan trok. De politiecommissaris droeg zijn tricolore erg opvallend en zijn gelaat zag rood van de bourgogne. De bijzitter was oud en geel en zijn handen beefden.

Hij liep dadelijk naar voor en vroeg fluisterend aan de griffier, die met de dossiers bezig was, of zijn zaak al was voorgekomen. Maar de rechter vroeg met luide stem wat hij wenste en hoe hij heette. Hij noemde zijn naam.

‘O, wij hebben u verwacht!’ zei de rechter hoffelijk en de bijzitter en de commissaris lachten vriendelijk.

Hij begreep het niet. Waarom was men zo voorkomend? Hij keek naar de drie mensen in de zaal en ook die glimlachten, rustig en beleefd. ‘Wij

[p. 476]

hebben op u gewacht’, herhaalde de rechter en maakte een uitnodigend gebaar.

Hij ging voor de rechter staan. Kende de rechter hem als mens, wist hij van Gerdie en de kleine? Kende hij zijn moeilijkheden en zou hij die in overweging nemen bij de uitspraak? Hij werd rustiger en opgelucht begon hij, in zo eenvoudig mogelijke woorden, teneinde een goede indruk te maken, te verklaren waarom hij langer dan toegelaten had geparkeerd.

Maar de rechter onderbrak hem met een handgebaar en zei dat hij het allemaal wel begreep, maar dat zij meer over hem zelf wensten te vernemen.

‘Vertel ons uw leven,’ zei hij.

O, dat was een erg menselijke rechter, hoewel hem dat onbegrijpelijk voorkwam. Kris kras door elkaar vertelde hij zijn leven. Zijn werk, Gerdie... en toen kwam een vreemde twijfel in hem op. Bevond hij zich wel in de goede zittingszaal? Automatisch vertelde hij verder, met onzekere stem nu. Hij keek naar de griffier, maar ook die zag hem vol belangstelling en met een meegaande glimlach aan. Hij zweeg plots.

De rechter trok aan zijn sik en fluisterde met de bijzitter, die knikte en met de ogen knipperde.

‘Vertel verder’, wendde de rechter zich dan weer tot hem. Hij begon terug over de overtreding, het parkeren...

‘Neen, van uw leven...’ zei de rechter.

‘Maar,’ vroeg hij, een vreemde angst om het hart, ‘moet ik dan niet veroordeeld worden?’

Nu lachten de heren achter het catheder, luid en lang.

‘Wilt u absoluut veroordeeld worden?’ vroeg de rechter, toen hij weer tot bedaren was gekomen.

‘Neen!’ antwoordde hij.

‘Het gaat ook niet om een veroordeling,’ zei de rechter, strenger nu. ‘Het gaat om uw laatste examen.’

En nu lachten de drie mensen in de zaal, hard en hartelijk.

Hij begreep er niets meer van en keek om zich heen en alles werd rood. De rechtzaal werd één rood licht, dat groter en groter werd en steeds heller ging schijnen. Was het al negen uur? De trein floot angstwekkend, de stoom sloeg hem in het gelaat en nog iets anders, een vloed van geluiden, gekraak, gekrijs, dat in heel zijn lichaam pijn verwekte en hem blind maakte...

Iemand fluisterde aan zijn oor:

‘Het is negen uur... Je bent dood en de zitting voor de eeuwigheid is begonnen...’