Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 98

[p. 14]

Stijn Streuvels
Pastorale

't Meiske, met zijn' teele melk, op zijn' bloote voetjes...

Ik heb, bij bloot toeval, een minnebrief in handen gekregen; maar een authentieke, een echte minnebrief.

Hier gaat hij, ghoopt en gedogen gelijk hij geschreven werd, met potlood, op een blad papier uit een schrijfboek gescheurd voor schoolgebruik; - met de sappige taal- en spellingfouten, gelijk het hoort bij een ordentelijken minnebrief. Punctuatie is achterwege gebleven, want een minnend hart spreekt in één adem door. Van hoofdletters wordt ook karig gebruik gemaakt.

Polke mijn alderliefste vriend

Met dezen neem ik de pen in mijn handen om u een briefje te sturen dat ik nog in volle gezondheid ben en ik hoop van u hetzelfde wel nu Polke heeft ik uw adres gekregen van Fons ik kan eindelijk een keer schrijven naar u ik heb gehoord dat gij twee keeren in konzee over geweest hebt en toch heeft gij nog geen keer afgekomen om mij te zien of te spreken welnu Polke ik zou u toch zoo geern eens zien in u soldatenkleeren hoe is het nog met u heeft gij al veel afgezien bij den troep het deert mij toch zoo van u dat gij hier niet meer zijt ik kom alle dagen naar de plaats en als ik u daar voorbij kom dan moet ik altijd denken aan u maar als ik alleen thuis ben ook loop ik gelijk verloren zulle en het spijt mij zoo van u he ik zie u zoo geern ja Polke het is nu al 3 maanden dat ik u niet meer gezien heeft en dat is niet wel zulle maar ja Polke het is niet aan te doen en wanneer zult gij nog eens mogen afkomen zal het nog lang duren neent toch zeker ik denk het niet want ik heeft al veel verdriet gemaakt in u zulle Polke ik zeg het nog eens Polke dat ik mij ongunstig veel spijt heeft in u he welnu Polke wij gaan tegen oktober een zwijn dooddoen zulle en wij hebben ook al een verkocht aan den beenhouwer zulle en Fonske heeft mee geweest er achter en ik heeft hem eens goed getrakteerd welnu Polke Fonske vrijt ook met mijn nichtje zulle van ijvegem Polke zult gij niet thuis zijn tegen wij ons zwijntje dooddoen dat zal zijn de laatste dagen van September he vriendje doet maar als gij kunt a.u.b. Polke ik zeg het u nog eens dat ik schrikkelijk verlang om u eens te zien Polke en ik denk dat het niet lang meer zal duren he ja Polke

[p. 15]

in den tijd dat gij daar en ik ook met ons koe liep en gij met de uwe was het toch veel beter zulle dan nu maar ja het zal misschien weer komen he Polke als gij van den troep zijt zult gij dan zebiet beginnen thuis bij... (onleesbaar) toch zeker ja want nog beter een jaar of twee of drie Polke want we zijn toch nog te jong he Polke maar ik ben toch heel verwonderd dat gij nog niet geschreven hebt zulle dat gij nog eens geen kaart gezonden heeft maar als gij schrijft a.u.b. op mijn naam niet op Marcel zijn naam he Polke en ik verlang zoo naar u en kan in niets geen vreugde scheppen Polke lief en de dagen zijn zoo lang als men verlangt.

Nu zal ik mijn briefje sluiten met de beleefde groeten van

uw vriendin

Mietje

vele groeten maar al vele vette kussen van

uw vriendin

Mietje

slaap wel en slaap ook goed en vergeet mij niet he.

_**_*

Dat simpel briefje - Mietje heeft er heel de argelooze onschuld en de reine spiegel van haar ziel in blootgelegd.

Dat briefje toovert mij bovendien een visioen voor den geest van landelijke poësie, een arcadisch tafereel van Corot.

Ik meen de plaats te kennen waar die twee hun koe gewacht hebben.

Ik zie den waterkom - een kleine vijver, gelijk men er hier meer tegenkomt te lande - rootputten genaamd -. Omringd met oude kopwilgen, midden een laaggelegen weide, eenzaam, tusschen verlaten kouters, in de aetherische atmosfeer van een meischen morgen met zonnegoud overstraald. Dat groene weidetje is met gele boterblomkes en met kersouwkes bespikkeld. En daar liggen een jongen en een meisje naast elkaar, met de voeten tegen den waterkant, in 't gras uitgestrekt... zoogezegd hun koe te wachten. Hij met een wiedauwwisse te spelen waarvan hij de pelle in kunstige figuren heeft uitgesneden. En hij zal het wel niet gelaten hebben, met de punt van de wisse het meisje te plagen - in haar oor, in haar krullebol of al eens in haar harteputje te kriebelen.

't Meisje zit zeegbaar neergeflokt, ingetogen, schijnbaar ernstig, zoogezegd neerstig te breien aan haar kous; die kous waarvan moeder al zoo dikwijls geklaagd heeft: ‘die kous, die eeuwige kous, wanneer gaat die toch eens afgebreid geraken!?’

Twee koeien - die van Mietje en die van Polke - de eene hier, de andere wat verder, zijn er goedzakkig, rustig aan 't grazen, en slaken nu en dan een zwaren zucht door hun breede neusgaten geblazen, of ze staan dom te kijken met hun groote, verglaasde oogen in de verte.

De vijver weerspiegelt aan zijn oppervlak de beeltenis van Polke en van

[p. 16]

Mietje en de witte schaapwolkjes die drijven in 't blauw van den hoogen hemelkoepel.

De dag is eindeloos lang en te liggen hier in 't gras, in 't lommer van de wilgen, is een zaligheid. In de algeheele stilte fluiten de vogels.

Voor Polke en voor Mietje vergaat de tijd hier in 't eindelooze; ze weten er zich afgezonderd, veilig, ver van de bewoonde wereld, in oppersten wellust. Beiden voelen ze zich in den fleur van hun jong leven, zonder zorg, in de weelde van hun gezond, raaide lijf; met den droom in hun hoofd der oneindigheid in de toekomst. Hij kan 19 jaar zijn, 't meiske hoogstens 15 of 16. Wanneer hebben ze malkaar hier voor 't eerst ontmoet? kennis gemaakt en vanzelfsprekend, alsof het hun was voorbeschikt - minning begonnen? Hoeveel zomers hebben ze hier aan den rand van den waterkom hun koe gewacht en minnespel bedreven, zonder iemand er heeft op gelet, er kwaad in heeft vermoed - jongen en meisje samen? Och kom, twee kinderbloeikes! Wat ze er uitgericht hebben - gespeeld en gedarteld, Mietje vertelt het niet; de waterspiegel heeft het in de lucht weerkaatst; de bedaagde wilgen zullen het aan niemand verklappen, en de twee gezapige koeibeesten, ze hebben er niet eens naar opgekeken...

Maar nu heeft die soldaterij er ineens de barst doen ontstaan in hun geluk. Scheiden doet wee! Polke is naar den troep vertrokken en Mietje zit alleen, en treurt.

Er is een tijd gevolgd van wachten en verlangen, verlangen en wachten... verdoken verdriet, tot het hart het niet meer heeft kunnen uithouden en Mietje, gepraamd door onrust, twijfel en angst, den brief heeft moeten schrijven. Want, al die maanden is ze zitten uitzien naar nieuws, erger nog: Polke is twee keer in konzee gekomen zonder haar te bezoeken, - naar de zwijntjeskermis heeft hij niet eens omgekeken - de stoute jongen!

Mietjes brief is niet gedateerd. Waarom ook noodig? 't Adres van den verzender of van den bestemmeling is niet vermeld. Niemand weet of Polke ooit Mietjes brief heeft beantwoord; of Mietje nog meer brieven naar Polke gestuurd heeft. Of Polke nog ooit naar zijn meisje heeft omgezien; of Mietje is blijven zitten in haar eenigheid, verlaten, haar verdriet heeft moeten verkroppen en gedoken houden. Hoe't met de liefde tusschen die twee verloopen is, vermeldt de geschiedenis niet.

We tasten in het onzekere, maar we kunnen vermoeden...

Mietje, teeder, onschuldig maagdenzieltje - lenteblomke in de weide, met uw gouden kroezelkop, uw blauwe kijkers waar de argeloosheid uit straalde; waar ge hier aan den oever van den waterplas onder de wilgen, uw hartje hebt laten stelen, - in uw brief hangt een zweem van treurnis, van liefdespijt, van twijfel en wantrouwen. Het blijkt maar al te duidelijk. In uw onbevangen nuchter gemoed waagt gij het openlijk uwe liefde te bekennen, dringt ze op, tegen allen twijfel in. Uit bedeesdheid en schaamtegevoel, maar met hoeveel tact, verduikt gij dat wantrouwen, durft gij uw vrees niet laten blijken, vermijdt gij elke toespeling op 't geen uw hartje kwelt, - uit vrees

[p. 17]

wellicht daardoor bij u zelf het geloof en de hoop teniet te doen die nu reeeds zoozeer aan 't wankelen is. Gij durft het niet gebaren dat er aan Polke iets zou kunnen veranderd zijn. Haar jongen mag zij niet verdenken... Altijd voort maar, tegen alle beter weten in, in allen eenvoud de illusie wakker houden, haar liefde bekennen al ware 't tegen de boomen, liever dan toe te geven dat haar iets ontsnapt is en verloren gegaan. Het drukt op haar gemoed, het wordt lastig in twijfel te moeten leven.

Zou Polke zoo hardvochtig kunnen zijn om aan zulke liefdebetuiging te weerstaan? Haar ontrouw te worden? Haar verdriet aan te doen? Haar te verlaten?... na al 't geen hij haar heeft beloofd, na 't geen ze samen hebben afgesproken?... Heeft zijn soldatencostuum het gedaan? de kazerne, de stad, de kameraden? Heeft hij toegegeven, bezweken voor de verleiding van herbergdeernen? Terwijl zij zelf al dien tijd geen jongen heeft durven bezien, alle aanzoeken kordaat afgewezen, met geen van allen die haar beflodderd en toegelonkt hebben, heeft willen dansen of uitgaan. Terwijl zij hier met de pijnlijke onderstelling diep in haar gemoed verborgen, te treuren zit, zou hij met een andere op zwier zijn, de danszalen afloopen in de stad! Het ware al te schrikkelijk. Ze durft er niet aan denken! En hun minnespel in 't gras aan den vijver, onder de wilgen, kan hij dat vergeten?...

Meiske lief, gij zult nog wel om erger reden verdriet kunnen maken later in 't leven, maar al wat de toekomst u bieden kan, is voor u van geen tel - ge kent enkel 't geen u vandaag ongelukkig maakt en uw geluk vernietigt, alsof er niets anders meer bestond of bestaan kon voor u op de wereld. En ge zijt nog zoo jong; ge hebt nog zooveel dagen te goed... Zonder ge 't zelve weet echter, is het de onweerstaanbare drang van uw vrouwelijke bestemming waarin gij u bedrogen voelt - de spijt om de eerste ontgoocheling die 't leven u aandoet. Arm schaapje op den doolstap en zonder uitkomst.

Het eenige ware geluk zal voor u vastblijven aan het verrukkelijk plekje: den vijver met de kopwilgen waar ge gedarteld hebt en liggen spelemeien in 't gras. 't Geen gij u voorstelt als de opperste zaligheid staat in uwe verbeelding, met over de dingen een tooverwaas gespreid. De koe, de zijne en de uwe... en de dagen... Voorbij, vergaan. En treuren, ongelukkig zijn en aan niemand kunnen zeggen!

Mietje, hoe dikwijls gij ook moogt terugkeeren naar den vijver, omdat gij er u onweerstaanbaar heen getrokken voelt, in den waan er iets van het verloren geluk te vinden, - er uit te staren zit en te treuren, - het watervlak dat eens uw beider beeltenis weerspiegelde, met 't stralend oog er in van de zon... datzelfde watervlak is nu derf geworden en ligt vol verwelkte bladeren. Het weerkaatst nog enkel de wolken die aan den hemelkoepel heendrijven... naar verdere oorden. De bedaagde kopwilgen, ze schijnen in slaap, ze staan te droomen en herinneren zich niets meer van 't geen ge er met Polke hebt uitgericht. Allenthenen is het doodstil, verlaten, triestig, leeg, ijdel... Het lied is uitgezongen.

[p. 18]

Mietje, wat er u later in 't leven mag overkomen - geluk van anderen aard - 't geen uw levensbestemming beschoren is en uw deel worden, - altijd zal het verlangen in uw hart wakker blijven, u aantrekken naar de plaats waar uw eerste liefdeblomke ontloken is, en... vergaan met de pluizige wattenwolkjes aan 't rein en smetteloos azuur van 't uitspansel, onbereikbaar in de hoge spheren van 't bovenaardsche opgedampt.

Mietje, meiske, later eerst zult ge weten dat uw minnebriefje hetzelfde lot ondergaan moest van de blaren der wilgen die verwelkt te drijven liggen aan 't oppervlak van den waterkom. Dat het een gelijk het ander - al wat leeft - onderhevig is aan de algemeene wet en alles wat bestaat: veroordeeld is om te vergaan!

November 1952.