Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 95

[p. 311]

De laatste ronde

Week-end van Dietsche Warande en Belfort

Het regende op Zaterdagmorgen 20 Mei oude wijven met klompen, en Zondagavond 21 Mei was vol slagregen, donder en bliksem, maar zolang de deelnemers aan ons tweede weekend op 20 en 21 Mei te Mariakerke waren, lachte er een stralende zomerse zon. De inschrijvingen waren zo druk binnengekomen dat wij er hadden moeten aan verzaken verdere ruchtbaarheid te geven aan deze gebeurtenis, - ook al werd het vijftigjarig bestaan van ons tijdschrift herdacht, - want onze logeermogelijkheden waren beperkt, hoe ruim het gezellige hotel van dhr G. Duribreux ook moge zijn.

De talrijke deelnemers (over de honderd!) werden op Zaterdagnamiddag door de stralende gastheer hartelijk verwelkomd en met veel overleg op kamers ondergebracht. Er is geen denken aan de vele oude en jonge prozaïsten, dichters, critici en lezers met name hier op te noemen.

Zoals verleden jaar - en het wordt nu stilaan een sympathieke traditie - werden alle plechtige woorden en officieel gedoe ter zijde gelaten en zelfs het ‘ernstige’ gedeelte van de vergadering werd in stijlvolle gemoedelijkheid afgewerkt. Albert Westerlinck verwelkomde in een hartelijk woordje alle aanwezigen, zeggend dat hier niemand bizonder werd verwelkomd, behalve - en dit zal zó blijven - de méér dan zeventigjarigen, die de jongeren tot voorbeeld strekken door hun onverwelkbare jeugd, in casu Stijn Streuvels en Herckenrath. Na het souper gaf hij achtereenvolgens het woord aan Antoon Coolen, Johan Daisne, Gaston Duribreux en Paul Lebeau die, ieder naar eigen aard en visie het thema De romancier en het leven belichtten. Antoon Coolen stelde zich onder de hoede van Mauriac en citeerde met welgevallen Bernanos en Graham Greene als voorbeelden van katholieke romanciers, die het volle leven hebben durven behandelen. Johan Daisne stelde zich op het standpunt van de lezer die weinig leest en de schrijver die veel schrijft. Het zuiverst geniet men van zijn lectuur in de jeugdjaren en die boeken werken nog lang na in de rijpende romanschrijver en beïnvloeden zijn visie op het leven. G. Duribreux pleitte voor de vrijwillige beperking van de katholieke romancier in het kiezen en behandelen van sommige morele problemen en Paul Lebeau meende dat de roman is wat zich bij de lectuur in de verbeelding van de lezer afspeelt. Hij zegde er van overtuigd te zijn dat de dwangarbeiders der literatuur als een de Balzac heviger geleefd hebben dan de grootste figuren uit de wereldgeschiedenis.

Buiten was het een lentige zomeravond, prachtig en lokkend. Alle gasten wandelden samen naar de dijk waar Streuvels en Duribreux wedijverden om de beste commentaar uit te brengen op de fluorescente zee. Later op de avond werd er gezellig gepraat rondom de grote tafel en geluisterd naar de talentvolle prestaties van A. van Duinkerken, die andermaal, en met meer brio dan ooit, Gezelle, Van de Woestijne en Van Ostayen pasticheerde op het thema van het ‘witloof’ en een onvergetelijk Redemptoristen-sermoen ten beste gaf, naar Van Hemeldonck en De Pillecijn die natuur- en cultuurverschijnselen in de Kempen en elders belichtten, naar St. Streuvels die met buitengewoon gevoel en met begeleiding ‘Het hutje bij de Zee’ ten gehore bracht, naar X. die met buitengewoon pathos ‘De Moord van Ramsdonck’ zong en Z. die zijn vervlogen studentenjaren elegisch bezong, en naar zoveel andere welbespraakte zangers en ‘speechers’ over zeer uiteenlopende dingen, die ons tijd en uur deden vergeten...

De Zondag stond dan in het teken van de

[p. 312]

viering ‘Vijftig Jaar Dietsche Warande en Belfort’. Albert Westerlinck schetste in de voormiddag de geschiedenis van het tijdschrift, dat pionierswerk heeft verricht op het gebied der verbroedering tussen Noord en Zuid, en de culturele ontplooiing in Zuid-Nederland ten sterkste heeft bevorderd. Met elke generatie heeft in het tijdschrift een gezonde en doelmatige vernieuwing plaats gevonden, zodat het steeds actueel bleef. De huidige redactiesecretaris van D.W. en B. wees op de grote verdiensten van de grondlegger Jozef Alberdingk Thijm, van Mej. Belpaire, J. Persijn, Aug. van Cauwelaert en G. Walschap, die allen op hun tijd in dezelfde geest en met hetzelfde ideaal bezield, aan de groei van het tijdschrift hebben gewerkt.

Voor en tijdens het diner lazen enkele schrijvers voor uit eigen werk. De grootste en aangenaamste verrassing was zeker, dat Stijn Streuvels in persoon deze beurten opende en dat hij dat met waarachtig talent deed. Verder hoorden we Willem Putman, René J. Seghers en Emiel van Hemeldonck, die elk een interessant fragment van een roman in wording ten gehore brachten.

In de namiddag werd er nog aan het strand verbroederd in het heerlijkste lentezonnetje, tot ieder weer zijn weg moest gaan met de hartelijke wens: ‘Tot volgend jaar!’. Het tweede week-end van Dietsche Warande en Belfort was in de hartelijkste stemming verlopen. Het was méér dan een succes want het bewees schitterend dat deze ongedwongen ontmoetingen de schrijvers-medewerkers en de lezers dichter bij mekaar brengen en de geest van saamhorigheid en vriendschap bevorderen. Welaan dan, tot volgend jaar... misschien wel in de Kempische hei!

J.F.

Gevaren van het integralisme.

Een der meest sympathieke en verdienstelijke opstellen die wij in de jongste tijd lazen is wel dat van Dr M. Van Straaten over ‘Aspecten van de integralistische levenshouding’ in het Maart nr van het tijdschrift Streven. Het is in meer dan één opzicht verheugend deze openhartige en cordate afwijzing van het integralisme als Katholieke levenshouding in het voornoemde tijdschrift der Paters Jezuïeten te mogen lezen. De term integralisme roept bij iedereen, die van nabij het Katholieke geestesleven in de Nederlanden heeft gevolgd, de herinnering op aan een benepen geest, die protesteert tegen iedere vorm van samenwerking met niet-gelovigen, die uit conservatisme iedere poging tot vernieuwing in de Katholieke cultuur als verraad en ontrouw afwijst, en die bij voorkeur de verdachtmaking als een wapen hanteert. Dr Van Straaten definieert het integralisme principieel als een dwaling, die ‘te weinig oog heeft voor het dynamische en aan evolutie onderhevige aspect van de Kerk’, wat een rigoureus verzet als gevolg heeft tegen elke vernieuwing in het christelijk wijsgerig denken en de artistieke verbeelding, en zelfs een minachting voor de natuurlijke levensgebieden van de mens. Hij toont aan hoe dit neerkomt op een gebrek aan onderscheiding tussen wat in het Christendom wijzigbare vorm en wat essentiële inhoud is, en een gebrek aan attentie voor de zelfstandige betekenis van de cultuurwaarden, zij het wijsbegeerte of kunst of politiek, enz. De integralist ‘vergeet dat de mens zijn bovennatuurlijk einddoel bereiken moet door een leven te midden van de natuurlijke schoonheden van Gods schepping. Misschien zou men het ook zo mogen formuleren: de integralist is van mening, dat God, die de mens immers schiep tot een bovennatuurlijk einddoel, het zich bij de schepping veel gemakkelijker had kunnen maken’. Een actie in de wereld heeft voor de consequente integralist geen zin, ja, elk contact met andersdenkenden is een verraad tegenover de bovennatuurlijke bestemming van de Christen en een verraad tegenover de Christelijke gemeenschap. De Katholiek moet zich isoleren en elke basis van culturele samenwerking met andersdenkenden, elke organisatie daartoe, elke grondslag van een menselijk gesprek met nietgelovigen is uit den boze. Dr Van Straaten toont de aberratie van die houding aan. Hij had er zelfs mogen aan toevoegen dat ze op dit ogenblik meer dan ooit noodlottig is voor de godsdienst en de cultuur. Onze lezers, die ons streven delen, zullen zijn artikel met genoegen lezen. Maar wij hopen vooral dat het in sommige andere kringen zal bijdragen tot een gezonde geest van ‘Roomse ruimheid’ en de ogen van sommige ‘integralisten’ zal doen opengaan tot meerdere uitstraling van de christelijke cultuur.

Alb. W.