Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 94

[p. 248]

De laatste ronde

‘Week-end van Dietsche Warande’

Een ‘Week-end van D.W. en B.’ zal plaats hebben van Zaterdagnamiddag 21 Mei tot Zondagavond 22 Mei in het ‘Hôtel du Parc’ van Gaston Duribreux te Mariakerke (bij Oostende), Aartshertogstraat 74. Het mooie gastoord ligt nabij de zee en op 5 minuten trammen van het Oostendse Centraal station.

De bedoeling van dit week-end is redacteurs en medewerkers van ons tijdschrift de gelegenheid te geven elkaar te ontmoeten en enkele uren samen door te brengen in een sfeer van vriendschap, gezelligheid en litterair genot. Ook de lezers van ons tijdschrift zullen op dit week-end hartelijk welkom zijn. De dames zijn eveneens uitgenodigd. Gezelligheid en ernst zullen, in de beste dosering, niet ontbreken. Op het programma staan:

Zaterdag, na het souper dat te zes uur plaats heeft: lezing door Dr. Max Lamberty: ‘Wat is kuituur?’ Daarna zullen een tiental Vlaamse dichters een paar gedichten uit eigen werk voordragen.

Zondag: een drietal korte lezingen (elk 20 min.) over de huidige stand van de Vlaamse literatuur: Dr. R.F. Lissens over de kritiek, P.G. Buckinx over de poëzie en André Demëdts over het proza.

Het aandeel in de onkosten beloopt 140 fr. per persoon voor het volledige week-end: logies en maaltijden (fooi en drank niet inbegrepen). Wie onder onze lezers het weekend wil meemaken melde zijn deelname aan dhr. J. Florquin, secretaris van de Beheerraad D.W. en B., Tiense steenweg, 92, te Leuven, op wiens postrekening nr. 4269.91 ook het aandeel in de onkosten moet worden gestort vóór 15 Mei.

Drukfouten

In het gedicht van Jacoba Eggink ‘Recueillement’ (Maart-April, blz. 130) moet in de 3e strofe, 3e regel, het woord ‘lot’ worden geschrapt. De regel luide: noch voor het tot de andere overneigen

In de vertaling van Gezelle's ‘'t Laatste’ (The Last) door Kristien D'Haen (Januari, blz. 30) wordt in regels 15 en 17 dezelfde versregel herhaald. De tweede maal moet hij worden geschrapt en vervangen door:

your voice may blithesome make although

Nieuws van de redactie

Onze lezers vinden in dit nummer een kloekgedachte en stevig-gedocumenteerde studie van Max Lamberty over de Vlaamse Beweging, waarin, op grond van een juiste notie van onze strijd en een gezond streven naar Vlaamse éénheid, een vurig pleidooi voor de herleving der Vlaamsgezindheid wordt gehouden. In onze volgende aflevering verschijnt een tweede essay van zijn hand, getiteld ‘Noodlottige Vergissingen’, waarin meer polemisch met enkele misvattingen inzake het begrip van de Vlaamse Beweging wordt af gerekend.

Wegens plaatsgebrek moesten de Kroniek der Amerikaanse Letteren door J. Van der Steen, de Kroniek der Nederlandse Letteren door K. Meeuwesse en het ‘Gesprek in Europa’ door A. Westerlinck tot de volgende aflevering worden uitgesteld.

Enkele lezers suggereerden ons de samenstelling van een speciaal Goethe-nummer, naar aanleiding van de Goethe-herdenking in 1949. Dit is echter onmogelijk daar wij ons tot één speciaal nummer per jaargang moeten beperken. Dit jaar is het aan Gezelle gewijd. Wij zullen evenwel een paar interessante studies over Goethe afdrukken, alsmede een overzicht van al de belangrijke publicaties die aan hem dit jaar worden gewijd.

[p. 249]

Vlaams werk in vertaling

Bij de uitgeverij Pohslam Kirga Concern en bij het Finlandia Verlag, beide gevestigd te Helsinki, verschijnt een Zweedse en een Finse vertaling van de bekende roman van Staf Weyts ‘Sneeuw en Zonde’.

De schrijver van ‘Lanseloet van Denemarken’ ontdekt?

Bij de Editions des Artistes, Brussel, verscheen een Franse vertaling in verzen van Lanseloet van Denemarken, bezorgd door Prof. Rob. Guiette. Zoals de lezer weet behoort dit spel der hoofse liefde samen met Esmoreit en Gloriant, tot de beste abele spelen die ons uit de XIVde eeuw zijn bewaard gebleven. Men heeft steeds vermoed dat het stuk van een Brabants dichter was uit de XIVde eeuw, die van de ietwat internationale stof een oorspronkelijk en echt kunstwerk wist te maken. Zo staat het in onze literatuurgeschiedenissen en zo stelt Prof. Guiette het ook voor in de inleiding op zijn vertaling. Maar aan zulk een eenvoudige uitleg laat een vakkundig Parijs kritikus Pierre de Massot zich niet vangen. Hij weet wel beter en zo schrijft hij in de ‘Nouvelles Littéraires’: ‘Lancelot de Danemark est, selon les dires de son traducteur, le délicat poète Robert Guiette, extrait d'un manuscrit néerlandais de la Bibliothèque royale de Bruxelles qui remonterait aux années 1399-1410. Je ne fais pourquoi, et je fais scrupule de le révéler, et peut-être me trompaije, il m'est arrivé, lisant ce livre, de penser qu'il constituait une supercherie littéraire remarquable et que l'auteur n'en serait point un trouvère inconnu, mais bien le traducteur luimême, j'ai nommé M. Robert Guiette.’ We voorzien dat E. Pater Van Mierlo de zware vermoedens nopens dit nieuwe vaderschap met klem van argumenten stijf en sterk zal weten te ontkennen!

J.F.

Nederlandse letterkunde internationaal gezien

De oningewijde buitenlander die met de Nederlandse literatuur wenst kennis te maken zal wel gewoonlijk eerst en vooral het een of ander handboek van wereldletterkunde ter hand nemen om zijn eerste nieuwsgierigheid te bevredigen. Voor ons is het interessant in zo een werk eens na te gaan hoe de Vlaamse, resp. de Nederlandse letterkunde in het buitenland staat gekwoteerd en welke schrijvers van onze taal, naar het oordeel van vreemden, tot le wereldletterkunde behoren.

Een Zweeds professor, Dr Otto Oberholzer (Universiteit Lund) gaf in 1946 in Zwitserand een in het Duits gesteld Kleines Literarisches Lexicon der Weltliteratur uit (A. Francke, Bern: 371 blz. Zw. frs 9.50), waarin hij alle overleden persoonlijkheden en werken die tot de wereldletterkunde behoren heeft opgenomen: ‘dabei wurde der Kreis eher zu weit als zu eng gezogen’. Ook ‘die Philosophen, Historiker und Literaturkritiker, die über die Kreise der Fachwissenschaft hinaus bedeutenden Einfluss ausgeübt haben’ kregen een plaats ingeruimd. Waardebepalingen werden principieel achterwege gelaten omdat de samensteller toegeeft dat het voor één man onmogelijk is de gehele wereldletterkunde te kennen en hij dus evt. zulke waardebepalingen van anderen had moeten afschrijven. De lijst der schrijvers is alfabetisch opgesteld (circa 700) en bij elke naam vindt men een korte [l]evensschets, een bondige bibliographie en de [v]ermelding van de bestaande Duitse vertalingen.

Dit ‘Literarisches Lexicon’ haalt uit deze realia zijn enige waarde. Het trefwoord situeert dadelijk de schrijver en geeft de voornaamste inlichtingen, al helpen de gegevens minder om het kaf van het koren te scheiden in de geciteerde werken. Wat de hedendaagse literatuur aangaat werd het boek reeds enigermate door de actualiteit achterhaald. Immers sedert het verschijnen stierven er al heel wat grote schrijvers, die hadden mogen staan naast wat vroeger overleden generatie-genoten. Het principe van alleen doden op te nemen is o.i. veel te strak gehouden: men kan immers toch gerust aannemen dat schrijvers als Streuvels of Gide of Shaw of Hamsun hun voornaamste werken geschreven hebben en dat ze daarmee definitief tot de wereldletterkunde behoren.

Welke plaats werd nu aan de Nederlandse schrijvers en litteraire kunstwerken in dit wereldoverzicht toegemeten? In het landenklassement achteraan het handboek staan ‘Belgien’ en ‘Holland’ afzonderlijk vermeld, ons land met 8 namen en Nederland met 10. Het loont de moeite deze rari nantes even op te sommen om te weten welke schrijvers onze

[p. 250]

letterkundige faam in het buitenland hoog houden. Uit de overigens verder bevredigende biographische nota's lichten we hier en daar een zinnetje.

Van de ‘belgischer Mystiker’ Jan Van Ruysbroeck wordt o.m. gezegd dat hij ‘12 flämisch geschriebene mystische Traktate’ achterliet. De ‘flämische Dichter’ Conscience was o.m. professor in Gent en ‘gilt als der Neubegründer der sonst fast erloschenen flämischen Literatur’. Charles De Coster is ‘belgischer Schriftsteller’. ‘Das Ziel, das er während seines ganzen Lebens verfolgte, war die Wiederbelebung der flämischen Literatur’. Gezelle is een ‘flämischer Lyriker, wirkte seit 1857 als Lehrer, stieg 1861 zum Vizedirektor des Englischen Seminars in Brügge auf, musste sich aber seit 1871 eifersüchtiger Vorgesetzter wegen mit einem Vikariat in Kortrijk begnügen’. Georges Rodenbach en Verhaeren worden beiden ‘Belgische Dichter’ genoemd terwijl Antoon Bergmann weer ‘flämischer Schriftsteller’ wordt geheten. Eindelijk is er nog de ‘flämische Dichter’ Cyriel Buysse die uit Amerika terugkwam overtuigd ‘dass er nicht für den Beruf eines Kaufmannes, wohl aber für denjenigen eines Schriftstellers tauge’. Slotsom: 5 Vlamingen en 3 Fransschrijvende Belgen.

Het tableau van ‘Holland’ resumeert acht eeuwen Nederlands litterair kultuurleven onder de volgende namen: Cusanus, Erasmus, Secundus, Grotius, Vondel, Uriel da Costa, Spinoza, Hemsterhuis, Multatuli en Verwey, ‘Führer’ der Tachtigers: zeven Latijn-schrijvenden op de tien...

Wij wensen de waarde van een literatuur niet te meten aan het aantal opgenomen namen maar wij vragen ons toch af op welke grond het wel vermelden van sommige schrijvers uit andere literaturen berust, omdat ze in de mode zijn geweest, omdat ze vertaald werden, omdat ze een Nobel-prijs kregen, ofwel omdat de samensteller er toevallig mee bekend was of ze ergens geciteerd vond? Denemarken staat met 13 schrijvers vertegenwoordigd, Finland 7, Zweden 16, Tsjecho-Slovakije 8, Polen 9 en Portugal 6. Voor Frankrijk is het een lange lijst, waarin Napoleon zelfs niet ontbreekt; Engeland kreeg daar ongeveer de helft van, terwijl aan de Duitse letterkunde een heel afzonderlijk boekdeel wordt gewijd.

Wij zochten in elk geval in dit lexicon naar werken, die wij vast geloofden tot de wereldletterkunde te behoren of die alleszins wegens hun ‘dichterische Wert’ daarop aanspraak mochten maken: de Reynaert, Beatrijs, Elckerlyc b.v. Geen woord ook over Thomas a Kempis, Marnix van St Aldegonde, Bredero, Hooft, Gorter, Couperus, Van de Woestijne, Van Eeden, Streuvels, Timmermans, Van Schendel en nog zovele, zovele anderen.

JOOS FLORQUIN.

La Flandre in de litteraire actualiteit...

In het December-nummer van de Dietsche Warande hadden we de gelegenheid de aandacht te vestigen op Jan Van Dorp en zijn Flamands des vagues en er meteen op te wijzen dat de Vlamingen als roman-helden in de Franse letterkunde enige actualiteit schenen te kennen. Voor enkele weken werd andermaal een litteraire prijs door een Fransschrijvende Vlaming behaald en ogenschijnlijk andermaal met een roman over Vlaamse mensen.

De Charles Veillon-prijs, die 5000 Zwitserse frs bedraagt en voorbehouden is aan de schrijver van de beste oorspronkelijke en onuitgegeven roman in de Franse taal geschreven, werd dit jaar toegekend aan de jonge Vlaming Bert Huyber voor zijn manuscript Jozefa des Flamands.

De jury van deze prijs, die tweehonderd vijftig manuscripten te beoordelen kreeg bestond uit schrijvers van drie landen met name: André Chamson, Louis Guilloux, Louis Martin-Chauffier en Vercors voor Frankrijk; Robert Viviers en Franz Hellens voor België; Léon Bopp, Charly Guyot en Maurice Zermatten voor Zwitserland. Jozefa des Flamands kreeg alle stemmen min twee. Het werk werd in België einde Maart door de Office de Publicité op de boekenmarkt gebracht.

Een Parijs weekblad maakte bij de toekenning van deze prijs de kanttekening; ‘Après Van Dorp et son Flamands des Vagues, la Flandre, on le voit, semble décidée à revendiquer sa place dans la littérature française’.

J.F.